دور ششم گفت‌وگوهای امریکا و طالبان؛ ترس و امید

دور ششم گفت‌وگوهای امریکا و طالبان؛ ترس و امید

ششمین دور گفت‌وگوهای امریکا با طالبان در قطر پایان یافت. این دور گفت‌وگو 9 روز طول کشید و هر دو طرف اعلام کردند که به پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند. طالبان گفته‌اند که بحث این دور گفت‌وگوها بر سر نهایی‌سازی مسوده‌ای بوده که در دور پنجم ترتیب شده بود. این گروه این پیش‌نویس را که موضوعش خروج نیروهای امریکایی و قطع روابط گروه طالبان با گروه‌های تروریستی است، نهایی ندانسته و گفته است که در دور بعدی گفت‌وگوها روی این مسوده بازهم گفت‌وگوخواهدشد. زلمی خلیل‌زاد نیز گفت‌وگوها را مثبت ارزیابی کرده اما گفته است که این دستاوردها کافی و سریع نیست. او در تویتی اعلام کرده که به دلیل خشونت و قربانی شدن مردم افغانستان این پیشرفت‌ها باید سریع‌تر باشد.

گفت‌وگوهای امریکا با طالبان برای رسیدن به یک توافق صلح و ختم جنگ در افغانستان به صورت متضاد، مایه‌ای «ترس و امید» برای افغان‌هاست. واکنش مقامات دولتی، احزاب سیاسی، گروه‌های قومی، زنان، اقلیت‌ها و نهادهای نوتأسیس خصوصی همه در مورد تلاش‌های امریکا برای تحقق صلح، بازتاب‌دهنده‌ی «امید توأم با ترس» است. ترس اصلی مقامات دولت در کنار استقبال پیوسته از تلاش‌های امریکا، فروپاشی دولت جدید و نهادهای سیاسی و دولتی است که بر بنیاد قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان شکل گرفته‌اند. شایعات سیاسی متعدد که از دورن رقابت‌های سیاسی تولید و منتشر می‌شوند، بیم دولت از توافق برای ایجاد یک حکومت موقت را افزایش داده است. در نهادهای خصوصی، گروه‌های متکثر هویتی، فرهنگی و اجتماعی ترس اصلی از مذاکرات جاری، قربانی شدن ارزش‌هایی است که در قانون اساسی درج است و در سایه‌ی حضور جامعه جهانی دست‌کم در شهرهای افغانستان و میان نسل جدید افغانستان قوام یافته‌اند. حقوق زنان، حقوق بشر، تکثرگرایی فرهنگی و سیاسی، پاسداری تنوع مذهبی و قومی، آزادی بیان، رسانه‌های آزاد و آزادی سیاسی و مدنی شهروندان رؤس این ارزش‌ها و نگرانی‌هاست.

به نظر می‌رسد عامل اصلی این ترس و نگرانی از آنچه در دوحه می‌گذرد، پنهان‌کاری طرفین گفت‌وگو از موضوعاتی است که برسر آن‌ها بحث می‌کنند. زلمی خلیل‌زاد و گروه طالبان برای هیچ یکی از این دستاوردها یا نگرانی‌ها و ترس‌هایی که شهروندان با آن مواجه‌اند، پاسخ قناعت‌بخشی از حفظ ارزش‌ها و اصول مندرج در قانون اساسی نداده‌اند. هرچند که خلیل‌زاد بارها آرزو کرده است و اعلام داشته که این ارزش‌ها و دستاوردها برای امریکایی‌ها و جامعه جهانی مهم اند اما هرگز نگفته است که آیا گفت‌وگوی بر سر این موضوعات میان امریکا و طالبان صورت گرفته است یا این موضوعات به بحث گرفته خواهند شد یا خیر؟ برعکس خلیل‌زاد در مواردی گفت‌وگو در مورد آینده‌ی این اصول قانون اساسی و نگرانی‌های شهروندی را بحثی مرتبط با توافق داخلی افغان‌ها عنوان کرده که امید می‌رود روزی در میز مذاکره میان سیاستمداران افغان و گروه طالبان بحث و منجر به توافقی شود.

بی‌موضعی امریکا در قبال این موضوعات و مسایل، عامل اصلی نگرانی و ترس از مذاکراتی است که ششمین دور آن بدون انتشار اطلاعات کافی از بحث‌های دوطرف پایان یافته است. فروپاشی سیاستمداران و نهادها و گروه‌های مختلف اجتماعی در سطح داخلی عامل دوم است که نگرانی ‌از دست‌رفتن این ارزش‌ها در طی توافق سیاسی با طالبان را افزایش می‌دهد. دور ششم گفت‌گوی امریکا و طالبان با وجود این‌که امیدواری به رسیدن به یک توافق صلح را افزایش داده است، اما نگرانی‌ها و ناامیدی‌ها از نتایج این توافق را نیز گسترش داده است. مردم ضمن استقبال و خوش‌بینی به تلاش‌های سیاسی خلیل‌زاد، نگرانی از نتیجه‌ی این تلاش‌ها نیز دارند. به نظر می‌رسد که ترس و نگرانی شهروندان بایستی یکی ااز شرایط اساسی حاکم در مذاکرات باشد و اطلاع‌رسانی بیشتر از گفت‌وگوها و موضوعات و دیدگاه‌های طرفین می‌تواند این نگرانی‌ها را کاهش دهد. گفت‌وگوهای صلح در صورتی نتیجه‌ی بهتری در پی خواهد داشت که ترس‌های مردم رفع و حمایت شهروندان افزایش یابد. این نگرانی‌ها با شریک‌کردن اطلاعات و جزییات بیشتر از گفت‌وگوهای امریکا و طالبان کاهش می‌یابد نه از پنهان نگه‌داشتن و افغان‌ها را در گوشه‌ای فراموش کردن.