گروه طالبان هشدار داده است که از از برگزاری انتخابات افغانستان جلوگیری میکند. طالبان گفته در این راه جدی است و همایشهای انتخاباتی اهداف نظامی آنهاست. تعجبآور اینکه طالبان از مردم خواسته در انتخابات شرکت نکنند و به کمپینهای تبلیغاتی سهم نگیرند. طالبان اما فراموش کردهاند که انتخابات مال مردم است. بنابراین، بدون هیچ تعارفی تهدید انتخابات تیغکشیدن به روی مردم است.
نظر مردم این است انتخابات بدیل ندارد. هرکسی که بخواهد در افغانستان کار سیاسی کند، باید مبنا و مشروعیت آن ارادهی مردم باشد. معنای انتخابات همین است. به عبارت دیگر، ادامهی کار حکومت فعلی و سیاستمداران بر سر اقتدار، بدون برگزاری انتخابات نه از منظر قانون اساسی مشروعیت قانونی دارد و نه هم از دید مردم مشروعیت سیاسی. در این صورت اگر انتخابات برگزار نشود، بدیل آن چیست؟ این پرسشی است که بدون شک نه طالبان که برگزاری انتخابات را تهدید به حمله کرده و نه هم سیاستمداران که هرازگاهی ساز مخالفت با انتخابات را سر میدهند، توان پاسخگویی آن را دارند. بهوجودآمدن یک ادارهی سرپرست نیز ممکن نیست. از اینرو هم دوام کار حکومت وحدتملی و همچنین ایجاد ادارهی موقت یا سرپرست، با نظم مبتنی بر قانون اساسی در تضاد است.
گذشته از این، انتخابات یک نفس تازه به مردم است. طبیعت انتخابات با مردم گره خورده است. اصل انتخابات حضور مردم در پای صندوقهای رأی و رأیدادن آنها است. همه باید شرکت کنند. این حق طبیعی مردم است. طالبان نباید به خود اجازه دهند که حق مشروع مردم را از آنان سلب کند.
در بخشی از اعلامیهی طالبان از کشورهای خارجی خواسته تا بهجای حمایت از روند انتخابات «جعلی» و به عهده گرفتن مصارف آن، انرژی و منابعشان را در راستای صلح واقعی به کار بیندازند. اما طالبان این نکته را فراموش کردهاند که اگر انتخابات در افغانستان با مشکل روبهرو است، بخش از این مشکل ریشه در وضعیتی دارد که طالبان مسبب آن است. گروه طالبان سالهاست که بر روی مردم تیغ کشیده و بسیاری از روندهای مردمی را به چالش کشیده است. از یاد نبریم تهدید طالبان تازگی ندارد. همواره طالبان برگزاری انتخابات در افغانستان را تهدید کرده و مورد حمله قرار داده است. در انتخابات سال 2014 متاسفانه انگشت مردم به جرم رأیدادن از سوی طالبان بریده شد. نه یکبار که بارها و در هر انتخاباتی، طالبان مراکز رأیدهی و گردهمایی مردم را هدف قرار دادهاند. اینبار هم طالبان با تهدید، این حق را از مردم گرفته نمیتواند. در این شکی نیست که ناامنیها برای انتخابات افغانستان یک چالش است. نهادهای امنیتی افغانستان وظیفه دارند، این چالش را به حداقل برساند.
هشتیمن دور گفتوگوهای امریکا با طالبان در قطر سه روز است که ادامه دارد. زلمی خلیلزاد، نمایندهی آمریکا در امور صلح افغانستان از «پیشرفت عالی» در این مذاکرات خبر داده است. گفته میشود اختلافات امریکایی و طالبان حل شده و بحث بر سر میکانیزم اجرایی آن ادامه دارد. در چنین حال و هوایی طالبان نباید از آدرس تفنگ با مردم افغانستان حرف بزند. بدون شک زورگویی روند صلح را صدمه میزند. بسیار منطقی بود که طالبان در آستانهی توافق با امریکا با زبان نرمتری خواهان به تعویقانداختن انتخابات میشد. در این صورت یک راه گفتوگو بر سر برگزاری یا عدم برگزاری انتخابات باقی میماند. بهنظر میرسد زبان اعلامیهی طالبان با سالهای پیش تفاوت نکرده است؛ مثل همیشه زبان زور، تهدید و مرگ. با اینمنطق امکانی برای گفتوگو باقی نمیماند.
نظر ما این است که تهدید طالبان نمیتواند مانع برگزاری انتخابات و مساعی شهروندان در انتخابات شود. شاید این گروه موفق شود با چند حملهی انتحاری و انفجاری شماری از شهروندان را به خاک و خون بکشاند، اما هیچ گاهی نمیتواند مانع برگزاری انتخابات شود. در این صورت بازندهی اصلی طالبان است. از دید ما نگرانی دیگری وجود دارد که باید جدی گرفته شود. قبلا هم اطلاعات روز این نگرانی را گوشزد کرده است. حدود 10 روز از آغاز کمپینهای تبلیغاتی گذشته و تا کنون شماری کمی از نامزدان برنامههای انتخاباتی خود را آغاز کردهاند. برخلاف دورهای گذشته، فضای انتخابات سرد و بیروح است. لازم است که رقابت سالم نامزدان ریاستجمهوری بهصورت جدی آغاز شود. رقابت سالم این است که همه خوب بازی کنند و با برنامه عمل کنند. تأکید بر سر اختلافها نهتنها که نتیجهبخش نیست، بلکه فلجکننده هم است.