درحالی‌که مذاکرات صلح میان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان تقریبا نهایی شده است و قرار است در روزهای آینده این توافق میان دو طرف به امضا برسد، در افغانستان اما هنوز ترکیب هیأت مذاکره کننده‌ی افغانی نهایی نشده است.
پس از توافق میان امریکا و طالبان، مذاکرات بین‌الافغانی آغاز خواهد شد که در آن هیأتی از افغانستان با گروه طالبان مذاکره می‌کند. این هیأت متشکل از احزاب سیاسی، نهادهای جامعه مدنی، زنان و دولت افغانستان نمایندگی خواهد کرد.
حکومت افغانستان اعلام کرده است که هیأت پانزده‌نفری را برای گفت‌وگوهای بین‌الافغانی معرفی می‌کند اما هنوز فهرست افرادی که در این هیأت شامل‌اند، همگانی نشده است.
حکومت افغانستان دلیل همگانی‌نشدن این فهرست را ملاحظاتی می‌خواند که دولت افغانستان دارد، اما این‌که این ملاحظات چیست، مشخص نمی‌کند. در سوی دیگر شماری از آگاهان دلیل اعلام‌نشدن فهرست هیأت را تداخل صلح با انتخابات و تلاش رییس‌جمهور غنی برای جابه‌جایی افراد مورد نظرش در ترکیب هیأت عنوان می‌کنند.
ناجیه انوری، رییس ارتباطات استراتژیک وزارت دولت در امور صلح به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که با آغاز مذاکرات مستقیم دولت افغانستان و طالبان، ترکیب و اعضای این هیأت نیز همگانی خواهد شد.
بانو انوری دلیل همگانی‌نکردن این فهرست را برخی ملاحظاتی می‌گوید که دولت افغانستان دارد و نمی‌خواهند آن‌را فاش کند. او گفت: «نظر به معاذیری که داریم و تجربه‌های که داریم، نمی‌توانیم این فهرست را همگانی کنیم.»
قرار بود یک نشست بین‌الافغانی در 30 حمل امسال در دوحه برگزار شود. دولت افغانستان یک فهرست 250 نفری را برای اشتراک در این نشست اعلام کرد. بعدتر این نشست از سوی دولت قطر لغو شد. گروه طالبان حکومت افغانستان را مقصر اصلی برگزارنشدن این نشست خواند و گفت که نشر فهرست 250 نفری هیأت گفت‌وگوکننده از سوی حکومت افغانستان سبب بی‌نظمی شده است.
حکومت افغانستان اما گفته بود که حکومت قطر تقاضای حکومت افغانستان را عملی نتوانسته و نشست بین‌الافغانی دوحه را لغو کرده است. اما آنچه بعدتر روشن شد، دلیل لغو نشست فهرست طولانی‌بودن لیست اشتراک‌کنندگان این نشست بود.
پس از لغو آن نشست، دولت آلمان پا پیش کرد و نشست دیگری به ابتکار آلمان در دوحه برگزار شد. فهرست اشتراک‌کنندگان آن نشست، تا یک روز پیش از برگزاری نشست، همگانی نشده بود.
حالا هم حرف‌وحدیث‌های وجود دارد که همگانی‌نشدن ترکیب هیأت مذاکره‌کننده از سوی دولت افغانستان، جلوگیری از تکرار تجربه‌ی نشست قبلی است.
سخن‌گوی وزارت دولت در امور صلح اما این گمان‌زنی‌ها را رد می‌کند و می‌گوید مسأله تکرار تجربه‌ی نشست قبلی نه، بلکه «برخی ملاحظات دیگری است که دولت افغانستان نمی‌خواهند آن را فاش کند.»
به گفته‌ی سخن‌گوی وزارت دولت در امور صلح، ترکیب 15 نفری هیأت مذاکره‌‌کننده‌ی جانب دولت افغانستان نهایی شده است و هیچ اختلافی در آن نیست. این هیأت حدود یک ماه قبل تشکیل شده و از تنوع سیاسی، اجتماعی و قومی کامل برخوردار است و برای تشکیل آن، نظریات همه طرف‌های دخیل در پروسه گرفته شده است.
در سوی دیگر شماری از آگاهان دلیل همگانی‌نشدن فهرست هیأت را تداخل انتخابات و صلح عنوان می‌کند.
به اعتقاد وحید مژده، آگاه سیاسی و دیپلمات پیشین طالبان، حکومت افغانستان سعی می‌کند تا روشن‌شدن مسأله‌ی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری از اعلام فهرست هیأت گفت‌وگوکننده‌ی جانب دولت افغانستان خودداری کند.
رییس‌جمهور غنی به برگزاری به‌موقع انتخابات تأکید دارد. آقای غنی پیش‌تر اعلام کرده بود که صلاحیت مذاکره با طالبان از آن دولت منتخب آینده است و حکومت وحدت ملی که در روزهای پایانی عمرش قرار دارد، نمی‌تواند با طالبان مذاکره کند.
آقای مژده دلیل دیگری نیز دارد. او می‌گوید دلیل این‌که هنوز این فهرست همگانی نشده، تلاش حکومت برای جابه‌جای افراد مورد نظرش در لیست هیأت است؛ زیرا رییس‌جمهور غنی نگران است که اگر این فهرست منتشر شود، ممکن گروه‌ها و افراد سیاسی مخالفت کنند؛ زیرا حکومت تا کنون نمایندگان احزاب سیاسی را که قرار است در این فهرست جای داده شوند، تأیید یا رد نکرده است.
او گفت: «به‌عنوان مثال جمعیت اسلامی آقای عبدالحفیظ منصور و حزب جنبش آقای باتور دوستم را در این فهرست معرفی کرده‌اند، اما هنوز مشخص نشده است که پذیرفته شده یا خیر.»
ترکیب هیأت چقدر همه‌شمول و قابل قبول است؟
شماری از احزاب سیاسی نیز تشکیل و نهایی‌شدن این فهرست را تأیید می‌کنند و می‌گویند که پیش از تشکیل این هیأت، احزاب سیاسی یک طرح جامع برای تشکیل یک هیأت همه‌شمول و قابل قبول برای تمامی افغان‌ها به دولت پیشنهاد کرده بود که مورد استقبال قرار گرفته و ترکیب هیأت که اکنون تشکیل شده است، الهام‌گرفته شده از طرح احزاب است.
محمد ناطقی، معاون حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان به رهبری محمد محقق، می‌گوید که در ترکیب هیأت گفت‌وگوکننده‌ی جانب دولت افغانستان اگر طرح احزاب در نظر گرفته شده باشد، یک هیأت جامع و ملی است که از تمامی اقشار به‌شمول زنان، نهادهای مدنی همه شامل اند.
او به اطلاعات روز گفت: «خوشبختانه طرح احزاب در ترکیب هیأت ملی مذاکره کنده صلح تأثیرگذار بوده است.»
آقای ناطقی گفت‌وگوهای بین‌الافغانی را مهم‌تر از مذاکرات میان طالبان و ایالات متحده‌ی امریکا می‌داند و بیان می‌کند که به محض نهایی‌شدن توافق میان امریکا و طالبان، گفت‌وگوهای بین‌الافغانی آغاز می‌شود.
آقای ناطقی در پاسخ به این پرسش که به فرض اگر مذاکرات بین‌الافغانی به نتیجه نرسد، آیا ایالات متحده امریکا توافقش را با طالبان لغو می‌کند، گفت: «گفت‌وگوهای صلح راه بی‌بازگشت است. روی هرچه که تا حالا میان طالبان و امریکا توافق شده است، دیگر برنمی‌گردد. آنان کارشان را نهایی کرده است و شوخی هم نیست. مسأله مذاکرات بین‌الافغانی هم باید حل شود.»
مذاکرات صلح افغانستان به کجا رسیده است؟
توافق میان ایالات متحده‌ی امریکا و طالبان تقریبا نهایی شده است و انتظار می‌رود که در روزهای نزدیک یک توافق صلح میان دو طرف امضا شود. در این مرحله هردو طرف روی دو موضوع کلی که خروج نیروهای خارجی از افغانستان و اطمینان از این‌که از این کشور امریکا و متحدانش تهدید نمی‌شود، به توافق رسیده‌اند.
یکی از خواست‌های که طالبان مطرح کرده‌اند، بحث قطع کمک ایالات متحده از نیروهای دفاعی و امنیتی افغان پس از امضای توافق صلح میان طالبان ایالات متحده امریکا است؛ خواستی که از سوی ایالات متحده‌ی امریکا پذیرفته نشده است.
دیروز (دوشنبه، چهارم سنبله) زلمی خلیل‌زاد آن را پروپاگندا خواند و گفت که ایالات متحده حمایتش از نیروهای افغان را حالا و پس از هر توافقی با طالبان ادامه خواهد داد.
وحید مژده می‌گوید که پس از توافق صلح هردو طرف روی یک راه میانه که عبارت از قطع عملیات‌های شبانه و حملات هوایی از سوی نیروهای دولتی و قطع حملات طالبان در شهرها است، در حال گفت‌وگویند.
آقای مژده اضافه می‌کند که ایجاد یک کمیسیون برای نظارت از تطبیق مفاد قرارداد از دیگر موضوعاتی است که بحث روی آن جریان دارد.
آقای مژده همچنان می‌گوید، یکی دیگر از خواست‌های که طالبان مطرح کرده، امضای توافق صلح میان طالبان امریکا در داخل افغانستان و مشخصا مسجد عیدگاه بوده است. طالبان گفته‌اند در صورتی که امریکایی‌ها ضمانت کنند، نمایندگان طالبان به کابل سفر و این توافق را امضا خواهند کرد.
حذف نام رهبران طالبان از فهرست سیاه امریکا، آزادی زندانیان طالب از دیگر موضوعاتی است که امریکایی‌ها با طالبان روی آن مذاکره می‌کنند.
پس از توافق روی این موضوعات، مذاکرات بین‌الافغانی در آلمان یا ناروی برگزار خواهد شد. در مذاکرات بین‌الافغانی یک هیأت از طرف احزاب سیاسی، نهادهای جامعه‌ی مدنی، زنان و دولت افغانستان و هیأتی دیگر از سوی طالبان که هنوز ترکیب هیچ یک از هیأت‌ها مشخص نیست، درباره‌ی آینده افغانستان بحث می‌کنند.