زلمی خلیلزاد، فرستادهی ویژهی امریکا برای صلح افغانستان، در پایان نهمین دور مذاکره با نمایندگان طالبان به کابل آمده است. خلیلزاد با رهبران حکومت وحدت ملی دیدار کرده و آنان را از جزئیات مذاکرات خود با نمایندگان طالبان آگاه کرده است. در نهمین دور مذاکرات واشنگتن با طالبان در دوحه، دو طرف 10 روز تمام پشت درهای بسته گفتوگو کردند. در فرجام دور نهم مذاکرات، آقای خلیلزاد اعلام کرد که در آستانهی توافق با طالبان است. «خشونت را کاهش داده و راه را برای افغانها خواهد گشود تا برای مذاکرات در مورد یک صلح باعزت و پایدار و یک افغانستان متحد و بااقتدار که ایالات متحده، متحدینش و هیچ کشور دیگری را تهدید نکند، با هم بنشینند.»
هنوز از محتوای متن توافقنامه که آقای خلیلزاد به رهبران حکومت نشان داده، بهصورت رسمی جزئیاتی به رسانهها نرسیده است. سخنگوی رییسجمهور در نشست خبری نیز هیچ بخشی از جزئیات توافقنامهی واشنگتن با طالبان را رسانهای نکرده است. صدیق صدیقی کلیگویی کرده و تنها گفته که جزئیات توافق با رییسجمهور غنی شریک شده و در روزهای آینده حکومت به آقای خلیلزاد پاسخ خواهد داد. از محتوای نشست خبری ارگ برمیآمد که حکومت در ارگ از توافق زیاد راضی بهنظر نمیرسد. اما عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی پس از دیدار با خلیلزاد گفته است که نمایندهی ویژهی آمریکا برای صلح از تأمین صلح سراسری و پایدار به او اطمینان داده است. هرچند روشن نیست امریکا در چارچوب توافقنامه با طالبان چه تبادله کرده است، اما از واکنش ریاست اجرایی بهدست میآید که آقای عبدالله از این توافق رضایت دارد. خلیلزاد به سراغ سیاستمداران مطرح دیگر کشور در خانهی حامد کرزی نیز رفته است.
منابعی در گفتوگو با اطلاعات روز، مواردی از گفتههای خلیلزاد را در میان گذاشته که نشان میدهد توافقنامهی امریکا با طالبان نهایی است و تنها منتظر تأیید رییسجمهور آمریکاست. بر مبنای این توافق قرار است در حدود 135 روز 5700 سرباز امریکایی از پنچ پایگاه امریکا در خاک افغانستان این کشور را ترک کنند. حدود 8500 سرباز امریکایی دیگر در چند مرحله و براساس یک جدول زمانی افغانستان را ترک خواهند کرد. خروج این بخش از سربازان امریکایی تابع پیششرطهایی است که ایالات متحده و طالبان در توافقنامه درج کردهاند و از جانبی این بخش نیز نیاز به توافق رییسجمهور امریکا دارد.
این منابع همچنان گفته است که در توافقنامهی طالبان عبارت «امارت اسلامی افغانستان» ذکر شده و همچنان در توافقنامه تذکر داده شده است که امریکاییها این گروه را بهنام «طالبان» میشناسد نه «امارت اسلامی افغانستان». بر مبنای توافقنامه قرار است جلسات بینالافغانی پیش از انتخابات آغاز و حتا به نتایجی هم دست یابد. چند منبع آگاه به اطلاعات روز گفته است که همزمان با امضای توافقنامهی امریکا و طالبان، میان امریکا و دولت افغانستان نیز یک اعلامیهی مشترک بیرون داده میشود. در این اعلامیه، از حکومت مشروع افغانستان حمایت خواهد شد.
گفته میشود دیدار رییسجمهور غنی با آقای خلیلزاد پرتنش و پیچیده بوده است. حکومت از آقای خلیلزاد خواسته است که روند صلح بعد از انتخابات پیش برده شود؛ اما پاسخ رُک و راست خلیلزاد این بوده که صلح برای آمریکا اولویت دارد و هر روندی که مانع صلح باشد امریکا از آن حمایت نمیکند. روشن است که منظور آقای خلیلزاد انتخابات است. اما در توافقنامه هیچ حرفی از انتخابات به میان نیامده است.
منابعی به اطلاعات روز میگوید زلمی خلیلزاد در دیدارهای خود با طرفهای افغانستان، توافقنامه را به هیچ کسی نداده است، تنها جزئیات آنرا با تمام طرفها شریک کرده است. آقای خلیلزاد گفته است توافقنامه پس از اینکه از زیر نظر رییسجمهور امریکا گذشت، نهایی است و در اختیار دولت افغانستان قرار خواهد گرفت.
سخنگوی رییسجمهور در نشست خبری ارگ گفت، تیم مذاکرهکننده از جانب افغانستان آماده است؛ اما منابعی به ما میگوید که در نشست خلیلزاد با سیاستمداران در خانهی آقای کرزی، سخن از اختلاف بر سر تیم مذاکرهکننده نیز به میان آمده است. گفته شده تیم مذاکرهکنندهی افغانستانشمول نیست، اما خلیلزاد گفته است که این موضوع داخلی است و باید خود افغانها آن را حل کند.
درحالیکه توافقنامهی نهایی میان طالبان و امریکا منتظر تأیید ترمپ است، کمیتههای تخنیکی امریکا و طالبان همچنان در قطر بر سر تخطیهای نظامی احتمالی گفتوگو میکنند.
امریکا در حالی برای امضای توافقنامه و به پایانرساندن روند صلح عجله دارد که در داخل افغانستان سیاسیون بر سر ترکیب هیأت مذاکرهکننده دچار اختلاف نظر است و اشرف غنی کماکان انتخابات را نسبت به صلح مقدم میپندارد. بهنظر میرسد دولت و سیاسیون افغانستان باید با درک شرایط حساس سیاسی و پیشرفت مذاکرات امریکا و طالبان برای تعیین یک هیأت مقتدر و همهشمول افغانی تلاش کنند و با اولویتدادن به صلح، در پی حفظ نظام جمهوری اسلامی از طریق مذاکرات مستقیم با طالبان باشند. مخالفت فردی و تیمی با روند صلح، نه باعث بقای نظام و جمهوریت خواهد شد و نه ثبات سیاسی را افزایش خواهد داد. افغانستان اکنون به تیم مقتدر و اجماع سیاسی برای مذاکره با طالبان برای پیشبرد روند صلح نیاز دارد.