رییسجمهور امریکا در تازهترین اظهارات خود در مورد صلح افغانستان گفته تا جایی که به او مربوط میشود گفتوگوهای صلح واشنگتن با طالبان منتفی است. او سه روز پیش در یک اقدام غیرمنتظره، این گفتوگوها را متوقف کرد. این تصمیم ترمپ عمدتا با واکنشهای مثبت در افغانستان و امریکا روبهرو شد. دولت افغانستان بسیار زود به این تصمیم آقای ترمپ واکنش نشان داد و از آن استقبال کرد. در امریکا نیز از این تصمیم استقبال شد. اما این تصمیم غیرمنتظره بیش از هر گروه دیگری برای طالبان گران تمام شد. این گروه در اعلامیهای که در پاسخ به تصمیم آقای ترمپ بیرون داد، گفته است که این تصمیم «اعتبار امریکا را زیانمند» و «تلفات جانی و مالی امریکا را بیشتر و نقش امریکا در تعامل سیاسی متزلزل معرفی میکند.» طالبان گفته که به برگشت موقف امریکا مبنی بر آغاز مذاکرات با طالبان، همچنان امیدوار است. معنای این نوع مواجههی طالبان نشان از سرخوردگی این گروه است. بهدلیل که گروه طالبان در روند صلح با واشنگتن، در یک موقعیت بسیار مناسبی قرار داشت و از جایگاه بالاتری چانهزنی میکرد. به عبارت دیگر، همه چیز به نفع طالبان پیش می رفت. این گروه در دوحه مذاکره میکرد و در افغانستان با فشار نظامی کسب قدرت میکرد. حتا واشنگتن هم با این نوع برخورد طالبان تا حدودی کنار آمده بود. زیرا در نهایت امریکا از روی ناگزیری، در فرایند گفتوگوها، توقف خشونت را به کاهش خشونت فرو کاسته بود. مهمتر از آن کابل ضعیف و گفتوگوی مستقیم ایالات متحده و طالبان جایگاه و مشروعیت دولت افغانستان را صدمه زده بود. در طول 9 دور گفتوگوهای واشنگتن با طالبان، گروه طالبان طرف مستقیم در مذاکرات بود، اما دولت افغانستان از دور خارج و به حاشیه رانده شده بود.
اکنون که امریکا تصمیم گرفته از خیر گفتوگو با طالبان بگذرد، مردم افغانستان منتظر گام بعدی امریکا است. توقف مذاکرات به تنهایی کافی نیست. ترمپ گفته است: «در چهار روز گذشته ما دشمنان خود را سختتر از هر زمان دیگری در ده سال گذشته ضربه زدهایم.» معنای این حرف رییسجمهور ایالات متحده اگر ضربهی سیاسی باشد که درست؛ اما اگر منظورش ضربهی نظامی است، نمیتواند درست باشد. طالبان در چند روز گذشته موفق شده دستکم در چند ولایت افغانستان پیشروی نظامی داشته باشند. در تازهترین مورد، بهدنبال سقوط ولسوالی «ینگی قلعه»ی ولایت تخار، ولسوالی «درقد» این ولایت نیز بهدست این گروه سقوط کرده است. پلخمری، مرکز ولایت بغلان از ده روز بدینسو در محاصرهی گروه طالبان قرار دارد و دروازهی تمامی ادارات دولتی و ملکی در این ولایت بسته است. براساس گزارشها، از شروع حملات طالبان به پلخمری ده روز میگذرد. این گروه هرچند نتوانسته است مرکز بغلان را در کنترل بگیرد، اما شبهنگام در نقاط مختلف شهر با نیروهای دولتی و خیزشهای مردمی به درگیری میپردازند و فاصلهی زیادی با ادارهی محلی ندارد.
چند سناریو برای گام بعدی امریکا محتمل است: یک، بازگشت به مذاکره؛ به این معنی که طالبان کوتاه بیایند و تعهد دهند که خشونتها را متوقف کند. در این صورت احتمالا «توقف خشونتها» بهعنوان پیششرط بازگشت به مذاکره مطرح خواهد شد. با توجه به اینکه طالبان با خشونتآفرینی و محاسبهی اشتباه فرصت طلایی را از دست دادهاند، اگر روزی به پای میز مذاکره هم برگردند، بدون شک شرایط کمتر به نفعشان خواهد بود. دو، گزینهی سرکوب طالبان. حالا که گفتوگوهای صلح متوقف شده، باید برنامهی سرکوب شدید این گروه را روی دست گیرد. برای امریکا کار چندان سختی نخواهد بود اگر بخواهد طالبان را از طریق سرکوب نظامی زمینگیر کند. یکبار قبلا امریکا این کار را کرده است. سه، حفظ وضعیت موجود. این گزینه، آخرین گزینهی امریکا در افغانستان خواهد بود. جنگ امریکا با طالبان در افغانستان برای این کشور فرسایشی شده است. برای سیاستمداران امریکایی سخت خواهد بود که برای حفظ وضعیت موجود، افکار عمومی امریکا را قانع کنند. از طرف دیگر، ترمپ نیز مخالف وضعیت موجود است. یکی از شعارهای انتخاباتی ترمپ ختم جنگ در افغانستان است.
بنابراین، اگر گفتوگوهای صلح امریکا با طالبان منتفی است، نوبت گام بعدی است. این گام یا کوتاهآمدن طالبان و قبول ختم جنگ و آتش بس سراسری است یا سرکوب طالبان. هر دو گزینه مورد حمایت و استقبال مردم افغانستان است. نباید اجازه داد طالبان دوباره با پیروزی در میدان جنگ، شکست سیاسی خود را بازسازی کند.