اطلاعات روز: د ايران د بهرنيو چارو وزير حسين امير عبداللهيان ويلي، چې د هلمند له سيند څخه د ايران د اوبو د حق تر لاسه کولو لپاره خپلو ډلييزو هڅو ته تر هغو دوام ورکوي چې خپلې مطلوبې پايلې لاسته راوړي او «د تر لاسه کولو لپاره يې ټول انتخابونه تر لاس لاندې دي.»
امير عبداللهيان دا څرګندونې تېره ورځ (يکشنبه، ۳ د غویي) د ايران د اسلامي جمهوريت د خبري اژانس (ايرنا) د پوښتنې په ځواب کې کړي او ويلي يې دي چې طالبان د افغانستان د پخواني حکومت د چارواکو بر خلاف د هلمند په سيند کې د ايران پر حق اعتراف او ټينګار کوي.
د ايران د بهرنيو چارو وزير زياته کړې چې د تېر يوه نيم کال پر مهال يې د دې هيواد د ولسمشر ابراهيم رييسي په لارښوونه د ايران د اوبو د حق موضوع په جدي توګه تعقیب کړې ده.
حسين امير عبداللهيان همدا راز ويلي، چې د طالبانو د بهرنيو چارو وزارت له سرپرست امير خان متقي سره يې د خپلو وروستيو مذاکراتو پر مهال دا موضوع ياده کړې ده. ده تر دې مذاکراتو وروسته ويلي و چې د ايران د اوبو حق به کم نه کړای شي.
ايرنا د امير عبداللهيان په وينا ليکلي: «د مطلوبې پايلې تر لاسته راوړلو پورې هڅو ته دوام ورکوو او د تر لاسه کولو لپاره يې ټول انتخابونه پر ځای دي.»
په همدې حال کې د ايران تسنيم خبري اژانس ويلي، چې تېره ورځ د سيستان او بلوچستان د پنځو ولسواليو يو شمير اوسېدونکو د هلمند له سيند څخه د اوبو د حق نه تر لاسه کولو له وجې اعتراض کړی و او په هامون نومي وچ شوي تالاب کې راغونډ شوي و.
اعتراض کوونکي د ۱۳۵۱ کال له تړون سره سم له هلمند سيند څخه د ايران د اوبو د حق تر لاسه کولو، د کمال خان بند د اصلاح او پر فراه رود د بخشآباد بند د نه جوړېدو غوښتونکي دي.
د ايران د بهرنيو چارو وزير هم ويلي، چې د سيستان خلک پر حق دي او موږ د دې ستونزې د حل لپاره له ډيپلوماټيکې لارې خپلو هڅو ته دوام ورکوو.
افغانستان او ايران په ۱۳۵۱ لمريز کال کې د هلمند سيند د وېش په اړه تړون لاسليک کړی دی.
ايران ادعا کوي چې د افغانستان دولتونو له ياد تړون سره سم د ايران د اوبو حق نه دی ورکړی. خو ځينې کارپوهان وايي، چې ايران په وروستيو کلونو کې تر خپل حق ډېري اوبه له هلمند سيند څخه تر لاسه کړې دي.
افغانستان د هلمند د سيند پر مسير په نيمروز ولايت کې د ۲۰۰ ميليونه ډالرو په لګښت بند جوړ کړی دی. دا بند کمال خان نومول شوی چې کولای شي ۵۲ ميليونه متر مکعبه اوبه ځای کړي او همدا راز ۱۷۴ زره هکټار کرنيزې ځمکې د خړوبولو وړتيا لري.
د افغانستان پخواني ولسمشر اشرف غني د ۱۴۰۰ کال په وري مياشت کې دا بند پرانيست او په هغه وخت کې يې ټینګار کړی و چې د افغانستان ګاونډيان بايد د اوبو د لاسته راوړنې لپاره افغانستان ته نفت او يا پيسې ورکړي.