اطلاعات روز: د افغانستان د بيا رغونې په چارو کې د امريکا د ځانګړې پلټونکې ادارې مشر جان سپکو په يوه مرکه کې ويلي چې په افغانستان کې د امريکا نغدي مرستې د يوې «ترهګرې ډلې» لاس ته لوېږي.
ښاغلي سپکو طالبان «ترهګر» بللي.
د ښاغلي جان سپکو دا څرګندونې پر پروپوبليکا ويبپاڼې خپرې شوې دي.
ده ويلي: «زياتره پيسې چې د ملګرو ملتونو په وسيله [افغانستان ته] ځي، د امريکايي ماليه ورکوونکو دي. [دا پيسې] يوې ترهګرې ډلې ته رسېږي. طالبان ترهګر دي.»
د سيګار له راپور سره سم، له کومه وخته چې طالبانو د افغانستان واک اخيستی، ملګرو ملتونو تر ۲.۹ ميليارد ډالرو زياتې نغدي پيسې دې هيواد ته واردې کړې دي.
له دې راپور سره سم، ملګري ملتونه نغدي پيسې يوه خصوصي بانک ته سپاري او مرستندويو ادارو او غير انتفاعي بشرپالو ډلو ته يې ورکوي.
سيګار په وروستي راپور کې ويلي چې نغدي مرستې پر همدې ځای نه خلاصېږي او يو څه برخه يې د افغانستان مرکزي بانک ته چې د طالبانو تر کنټرول لاندې دی، ځي.
د ملګرو ملتونو چارواکي د افغانستان مرکزي بانک ته د پيسو له انتقاله انکار نه کوي، خو وايي چې د دې کار د مخنيوي شونتيا نشته ځکه چې هيواد د طالبانو په ولکه کې دی.
د امريکا د بهرنيو چارو وزارت د سيګار ليک ته په ځواب کې ويلي چې ملګري ملتونه د پيسو د انتقال د برنامې د مديريت کولو مسووليت لري.
دې وزارت زياته کړې چې ژمن دي چې د افغانستان له خلګو سره به حياتي بشرپالې مرستې کوي او مرستې څاري تر څو يې د انحراف خطر کم شي.
سپکو ويلي چې متحده ايالات، ملګري ملتونه او مرستندویي ادارې کولای شي چې په افغانستان کې نغدې پیسې په ښه توګه کنټرول کړي، خو د ده په وينا «که هيڅوک هم ورته پاملرنه ونه کړي، نو له ضياع، فساد او ناوړې ګټې اخيستنې سره به مخ شئ.»
په تازه توګه د امريکا د سنا مجلس غړي مارکو روبيو يوه لايحه وړاندې کړې او غوښتنه يې کړې ده چې په افغانستان کې دې ملګرو ملتونو ته مرستې نه ورکول کېږي او ويلي يې دې چې بايد ډاډ تر لاسه شي چې طالبان دې مرستو ته لاسرسی نه لري.
دا لايحه په ۲۰۲۴ کال کې له نړيوالو ترهګرو څخه د مالي ملاتړ تر عنوان لاندې وړاندې شوې، د تاييد په صورت کې متحده ايالات له افغانستان سره د مرستې لپاره له ملګرو ملتونو سره له «هر ډول داوطلبانه يا ارزول شويو مرستو» منع کوي او د بهرنيو چارو وزير اړ کوي چې د مرستو تر پيلولو وړاندې ډاډ تر لاسه کړي چې طالبان له دې مرستو استفاده نه کوي.
روبيو ويلي: «د امريکايي ماليه ورکوونکو ډالر بايد د طالبانو په څېر د ترهګرو سازمانونو په ګټه ورنشي. متأسفانه، نن د همداسې سناريو شاهدان يو. تر څو چې ډاډه شوي نه يو، تر هغو بايد له ملګرو ملتونو سره له مرستې ډډه وکړو.»