منبع: نیویارک تایمز +
ترجمه: حمید مهدوی
مالک یک ایستگاه رادیویی در افغانستان که به حقوق زنان اختصاص داده شده است، شش ماه پس از فرار از حمله طالبان بر شهرش، دوباره به خانه برگشته است و امواج رادیویی را برگردانده است. زرغونه حسن یک فعال مادام العمر و بنیان‌گذار یک ایستگاه رادیویی در قندوز است که تا سال گذشته تعداد شنوندگان آن در شمال افغانستان، جایی که اکثریت مطلق زنان بی‌سواد و اکثراً در خانه‌های شان محبوس اند، به صدها هزار تن رسیده بود.
رادیو شایسته به دنبال آگاه ساختن زنان از حقوق آن‌ها و پرداختن به موضوعات تابویی چون بهداشت تولید مثل و خشونت‌های خانوادگی بوده است. برنامه‌ای که «سنت‌های ناخواسته» نامیده می‌شود به رسم و رسوم چندین قرنه افغانستان، از قبیل ازدواج اجباری دختران جوان به منظور حل منازعات، نگاه انتقادی انداخته است. «معرفی نخبگان» مصاحبه با زنانی را نشر می‌کند که در عرصه سیاست و فعالیت موفق بوده‌اند و آن‌هایی که به دیگر زنان در جوامع شان کمک کرده‌اند. حسن گفت: «ما بر زندگی زنان تاثیر زیادی داشته‌ایم، سطح آگاهی آن‌ها از حقوق شان، از آن‌چه که می‌توانند به‌دست بیاورند بالا برده‌ایم و زنان را تشویق کرده‌ایم در سیاست سهم بگیرند، رای بدهند و برای کرسی‌های شورای ولایتی برنامه‌ریزی کنند». او گفت این برنامه‌ها هم‌چنین زنان را تشویق می‌کند تا با ترغیب برداران و پسران شان به‌دست برداشتن از اسلحه، در پایان دادن به جنگ 15 ساله کمک کنند.
رادیو در افغانستان، جایی که کم‌تر از 40 درصد مردم آن باسواد اند و بخش بزرگی از جمعیت آن در جوامع دورافتاده زندگی می‌کنند، یک رسانه قدرتمند است. رادیوهایی که به باتری نیاز دارند محبوب اند و در اجتماعاتی که در آن‌جا برق نامنظم است یا وجود ندارد، به صورت گسترده در دسترس هستند.
در شمال افغانستان، جایی که صرف 15 درصد زنان خواندن و نوشتن می‌دانند، رادیو روزنه‌ای به دنیای خارج است که به ندرت وجود دارد. برنامه توسعه‌ای سازمان ملل متحد میگوید که تعداد شنوندگان رادیو شایسته به 800 هزار تن رسیده است. حسن گفت: «زنان بی‌سواد قالین دوز را با رادیو دیده‌ام، چون آن‌ها می‌توانند رادیو گوش کنند و شنیدن رادیو اختلالی در کارشان ایجاد نمی‌کند.» «یک بار دهقانی را در مزرعه‌اش دیدم که رادیویی را به شاخ گاوش بسته بود».
حسن اغلب علمای اسلامی را در برنامه‌هایش دعوت می‌کرد تا موافقت آن‌ها را به‌دست بیاورد. اما طالبان که از نسخه‌ی خشن قانون شریعت طرفداری می‌کنند، او و دیگر فعالان حقوق زن را عوامل نفوذ غربی‌ها می‌دانند که اساس اخلاقی این کشور را تهدید می‌کند. حسن بیشتر از آن تهدید مرگ دریافت کرده است که بتواند تعداد آن را بشمارد، یکی از تهدیدکنندگان حتا تاریخ دقیقی را مشخص کرد. بنابراین وقتی شورشیان در 28 سپتامبر بر قندوز حمله کردند، او می‌دانست که باید فرار کند. وی گفت: «طالبان فهرستی از تمام زنانی را داشتند که در حکومت، جامعه مدنی، رسانه و سازمان‌های زنان کار می‌کردند. می‌دانستم که آن‌ها برای من می‌آیند.» او برای دو روز، قبل از پوشیدن برقعی که تمام بدنش را پوشانده بود و فرار از شهر، در زیرزمین یکی از وابستگانش پنهان شده بود.
طالبان برای سه روز قندوز را در تصرف داشتند که در طول این مدت به غارت پرداختند و فعالان و خبرنگاران را شکار کردند. نیروهای افغانستان با حمایت حملات هوایی امریکا بیش از دو هفته بعد آن‌ها را بیرون راندند، اما تا آن زمان شورشیان [دفتر رادیو] شایسته را همراه با رادیوی دیگری که توسط حسن اداره می‌شد و به جوانان گرایش داشت، چپاول کرده و آن را آتش زده بودند.
اکنون، شش ماه بعد، او به قندوز برگشته است و رادیو شایسته همزمان با 8 مارچ، روز جهانی زن، به نشرات خود آغاز کرده است. او توانست با کمک 9000 دالری برنامه توسعه‌ای سازمان ملل متحد، ایستگاه رادیویی را بازسازی کند. داگلاس کیه، رییس دفتر یو.ان.دی.پی در افغانستان گفت: «حقوق زنان یک اهرم کلیدی به سوی بهبودی زندگی کل اجتماع است». «وقتی زنان و دختران شبیه مردان و پسران فرصت‌های تحصیلی و اقتصادی داشته باشند، جامعه به‌صورت کل نفع خواهد برد».