«#به‌طالبان‌باج‌ندهید»؛ مرور کارنامه‌ طالبان و نگرانی از آینده صلح با این گروه

گروه طالبان پس از امضای توافق صلح با ایالات متحده امریکا، قریب موفق می‌شود که پنج هزار زندانی خود را از زندان‌های دولت افغانستان آزاد کند، اما در طرف دیگر حملات خود را بیش‌تر از پیش افزایش داده است. بسیاری از شهروندان افغانستان آزادی زندانیان طالبان و پذیرش بیش‌تر خواست‌های طالبان را نوعی باج‌دهی از حقوق و آزادهای‌های‌شان به این گروه می‌شمارند و از همین‌رو در روزهای اخیر در شبکه‌ اجتماعی تویتر کارزاری را زیر عنوان «#به‌طالبان‌باج‌ندهید» راه انداختند.

افغان‌ها در قالب این کارزار خاطرات تلخ خود از زمان حاکمیت طالبان در افغانستان را روایت می‌کنند و یا رویدادهای خونینی را مرور می‌کنند که عامل آن در دو دهه‌ی اخیر بیش‌تر گروه طالبان بوده‌ است. همچنان کاربران در مورد قربانیانی می‌نویسند که در رویدادهای مختلف تروریستی از سوی طالبان کشته شده‌اند. برخی از این روایت‌ها تکان‌دهنده است و به گفته‌ی کاربران، این روایت‌ها نشان می‌دهد که طالبان در طول سه دهه با افغانستان و شهروندان این کشور چه کردند و این روایت‌های تلخ عمق تفکر و عملکرد طالبانی را نشان می‌دهد.

این کاربران معترض، از روند فعلی صلح راضی به‌نظر نمی‌رسند و نگران از دست‌رفتن دست‌آوردهای دو دهه‌ی اخیر در راستای آزادی‌های مدنی و سیاسی و حقوق شهروندی‌شان هستند. از آن‌جا ‌که کارنامه حکومت طالبان سیاه‌ترین دوره در تاریخ معاصر افغانستان خوانده می‌شود، شهروندان نگران‌اند که با امتیازدادن بیش از حد به طالبان، این گروه دوباره بر افغانستان حاکم و حقوق آزادی‌های آنان محدود شود.

ظاهرا این کارزار با این تویتی از عزیز حکیمی آغاز شد: «هشتگ #اعدام_نکنید قدرت یک‌صدایی مردم را نشان داد. در ظرف چند ساعت ترند جهانی شد و هیچ‌کس هم ادعا نکرد که هشتگ متعلق به اوست. آیا ما هم می‌توانیم یک‌صدا به حکومت و جامعه جهانی بگوییم که از حق ما به طالبان باج ندهند؟ دولت افغانستان، جامعه جهانی و امریکا رسما از حقوق شهروندی ما به طالبان باج می‌دهند. آزادی بیان و دیگر ارزش‌های دموکراتیک دستاورد و خواست مردم افغانستان است. کم‌ترین کاری که می‌توانیم بکنیم این است که حداقل مخالفت خود را نشان دهیم.»

‏در چند روز اخیر، هزاران تویت که حاوی خاطرات شهروندان از کارنامه طالبان و عملکردهای این گروه بود، در تویتر تویت شد. آنان ضمن مرور کارنامه طالبان که بیش‌تر با خون شهروندان افغانستان سرخ رنگ است، به کارگزاران صلح تلنگر زدند که در روند مصالحه با طالبان از دست‌‌آوردهای دو دهه پسین حفاظت کنند از حقوق و آزادی‌های شهروندان به طالبان باج ندهند.

مریم شریفی: ‌«همسایه‌مان به‌تازگی از مزار آمده بود. یک پیر مرد به همراه دو عروس، نواسه‌ها و یک دخترش. می‌گفت پسرانم را پیش چشمان‌مان کشتند، حتا نتوانستیم جنازه‌های‌شان را دفن کنیم. دخترش دیوانه شده بود.»

عتیق‌الله برلیان نوشته است: «من مخالف باج دادن به طالب هستم و خیلی‌ها را هم می‌شناسم که عزیزان خود را در راه آزادی وطن از دست داده‌اند و از این جنگ خسته‌اند، ولی همان‌ها هم مخالف باج دادن به طالب هستند. این جنگ به‌خاطر آزاد زیستن ما آغاز‌ شده و ادامه دارد پس بهای صلح اسارت زیر سلطه طالب نیست.»

احمد عزیزی، یک کاربر دیگر نوشته: «تمام منطق و درک طالبان از قانون، دولت‌داری و احترام به کرامت انسانی را می‌توان در این یک سند تاریخی دید، که به امضای ملا عمر در دوره حکومت طالبان به تمام ادارات در سرتاسر افغانستان فرستاده شده بود.  دقیق مرور کنید و به ‌طالبان ‌باج ‌ندهید.»

فرمان رهبر گروه طالبان در زمان حاکمیت این گروه در مورد تراشیدن ریش که در میان کاربران افغانستان دست‌به‌دست می‌شود. عکس: شبکه‌های اجتماعی

مصدق پارسا نوشته است:‌ «کودک بودم. در یک روز داغ تابستانِ کابل، مادرِ زنده‌یادم، لحظه‌ای چادری را از چهره‌اش پس زده بود تا گرما کم‌تر شود، موتر طالبان رسید، یکی پایین پرید و با شلاق به کمرش زد. جیغ کشید و جای شلاق سیاه شده بود. کودک بودم؛ کودکی که نباید شلاق‌خوردن‌ مادرش را می‌دید.»

شهروندان افغانستان با مرور رویدادهای خونین در گوشه-گوشه افغانستان که عامل اصلی آن را گروه طالبان می‌دانند، می‌گویند طالبان هنوز تغییر نکرده و نباید عملکردها و کارنامه این گروه فراموش شود.

رضا احسان نوشت است: «آنچه طالبان تا حال نشان داده است عدم تغییر دیدگاه، ایدیولوژی و تاکتیک‌های‌شان است. هنوز از خشونت و ترور استفاده می‌کنند، هنوز به زنان و کودکان رحم نمی‌کنند، هنوز قومی عمل می‌کنند و هنوز به ارزش‌های امروزی احترام نمی‌گذارند. حتا حاضر به آتش‌بس نیستند.»

فرشته رفعت: «طالبان کودکی‌ مرا گرفتند، جوانی خواهرم را به شکنجه و اسارت تبدیل کردند، مکتب‌ام را راکت زدند، ده‌ها جوان از اقاربم‌ را تیرباران کردند و چند روز پیش زن همسایه‌‌ام را شکنجه دادند و  بدنش را روی سنگ‌های داغ کشیدند تا تکه‌تکه شود. من یک قربانی‌ام و می‌گویم: به ‌طالبان ‌باج‌ ندهید.»

امید شریفی خاطره‌ی خود را از دوره حکومت طالبان چنین نوشته است: «روز جمعه بود. بار بار از پدرم خواستم تا مرا به استدیوم غازی برای دیدن بازی فوتبال ببرد. چند بار گفت نه نمی‌رویم. ولی من اصرار کردم و مجبور شد که هر دو با بایسیکل به دیدن بازی فوتبال برویم. پیش از شروع بازی، طالبان دو نفر جوان را در مقابل چشمانم سر بریدند.»

کاربران افزون به مرور حملات تروریستی طالبان، رویدادهایی را مرور می‌کنند که طالبان دست به تخریب فرهنگ، هنر و آبدات تاریخی افغانستان زدند. طالبان با پیروزی بر گروه‌های مجاهدین، موسیقی را ممنوع اعلام کرد، بر بسیاری از هنرها محدودیت وضع کرد و در نخستین اقدام مجسمه‌های بودا در بامیان را منفجر کرد.

کابری به‌نام کتاب‌فروش کابلی نوشته: «در کنار صدها جنایت و آدم‌کشی‌های این طایفه جنایت‌پیشه، دشنه‌ای که به قلب فرهنگ و تمدن افغنستان زدند قابل فراموشی نیست. تخریب مجسمه‌های بودای بامیان، سوزاندن آرشیو افغان فیلم. نابودی هزاران سند مکتوب و کتاب‌های تاریخی. نابودی و حراج هزاران شی باستانی  و…»

یک کاربر ایرانی به‌نام شوان شریعتی راد نوشت: «به طالبان باج ندهید تا تاريخ و فرهنگ افغانستان در امان بماند.»

نصرالله مشفق با انتشاری عکسی از میناتوری کارشده در سالن ولایت هرات نوشت: «این سالن ولایت هرات است که به نام نگارخانه هرات نیز یاد می‌شود، این سالن توسط استاد مشعل هروی میناتوری شده بود. طالبان وقتی هرات را گرفتند همه این میناتوری‌ها را از بین بردند. طالبان دشمن فرهنگ‌مان است.»

همدلی کاربران افغانی و ایرانی

کارزار «#به‌طالبان‌باج‌ندهید» زمانی راه انداخته شد که کارزار «#اعدام_نکنید» در میان کاربران ایرانی در شبکه‌ اجتماعی تویتر فعال بود. بسیاری از شهروندان افغانستان به آن کارزار پیوستند و با آن هشتگ هزاران تویت کردند. پس از آن کاربران ایران نیز از کارزار «به طالبان باج ندهید» حمایت و هزاران تویت کردند. این دو کارزار همدلی بی‌مانندی میان شهروندان دو کشور ایجاد کرد.

نازلی کاموری، یک کاربر ایرانی نوشته است: «با کاربران افغانستانی با هشتگ به طالبان باج ندهید، همراه شوید. آن‌ها از جنبش اعدام نکنید شما حمایت کرده‌اند. باید کاری کرد که هیچ قدرت‌ جهانی‌ای جرأت نکند جامعه مدنی را دور بزند و به مستبدهای خشک مقدس باج دهد. به امید روزی بدون خشونت سیستمی، استبداد دینی و استثمار انسان‌ها.»

مریم سما، عضو مجلس نمایندگان افغانستان در این مورد تویت کرد: «همان‌طور که در گذشته گفتم جغرافیا و مرز نمی‌تواند ما را از هم جدا کند، انسانیت است که ما را به هم وصل می‌کند و من خرسندم از پررنگ‌ترشدن و یافتن این نقطه‌ی وصلِ مشترک. این همبستگی و همیاری ما را به روشنایی خواهد رساند، مستحکم باد!»

عزیز حکیمی در مورد این دو کارزار نوشت که کازرار «به ‌طالبان ‌باج ‌ندهید» یک کمپین موفق بود؛ هم نگرانی مردم از معامله با طالبان بر سر حقوق شهروندی‌شان را نشان داد و هم همبستگی و همدلی دو ملت را.