گفت‌وگوی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر با نگینه خلیلی غوری، فعال حقوق زن
شماری از فعالان در بخش حقوق زن به این باورند که حضور نمایندگان زن در مذاکرات صلح می‌تواند این پیام را به طالبان برساند که زنان به‌عنوان نیمی از شهروندان کشور می‌توانند در تمام عرصه‌ها سهمی برابر با مردان داشته باشند و از لحاظ دسترسی به حقوق هیچ تفاوتی با دیگر شهروندان ندارند.
نگینه خلیلی غوری، فعال حقوق زن و رییس سارنوالی استیناف رسیدگی به تخلفات اطفال، در گفت‌و‌گویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) میگوید از آن‌جایی که یکی از مشکلات عمده‌ی طالبان بحث حقوقی زنان است، حضور نمایندگان زن در مذاکرات صلح و گفت‌وگوی مستقیم آنان با تیم طالبان، گام بزرگ و موثری برای تفهیم خواسته‌های بانوان و رساندن پیام آنان به طالبان است: «طالبان در گفت‌وگوها گفتند که برای زنان حقوق اسلامی قائل می‌شوند، وقتی تمام قوانین نافذه و قانون اساسی کشور برگرفته از اسلام است، منظور آنان از حقوق اسلامی چیست؟ این نشان می‌دهد که طالبان هنوز حضور زنان را به‌عنوان یک واقعیت اجتماعی نپذیرفته‌اند و آنان را جنس دوم می‌پندارند. حضور نمایندگان زن در مذاکرات صلح خط و نشانی برای طالبان است تا بدانند ما جنس دوم نیستیم، ما هم شهروندان افغانستان‌ایم، درس خوانده‌ایم و کار می‌کنیم و در گفت‌وگوها هم از مدعیان دفاع از حقوق زنان‌ایم.»
شبکه: دیدگاه کلی شما در رابطه با مذاکرات صلح چیست؟ آیا گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی ندارد و زنان در دوره‌ی حاکمیت آن آسیب دیده‌اند به جایی خواهد رسید؟
غوری: به نظر من مذاکرات تا کنون مورد قبول مردم نبوده است و ظاهرا دولت در برابر طالبان انعطاف‌پذیری زیادی دارد، اما به‌عنوان یک شهروند قربانی جنگ که مادرم به دست طالبان کشته شده است، خوشحالم که حداقل صدای محرومیت مردم و زنان افغانستان به گوش مخالفان رسانده می‌شود. زنان امروز افغانستان، زنان بیست‌سال پیش نیستند؛ آنان درس می‌خوانند و کار می‌کنند و در میان‌شان زنانی هستند که به مدارج عالی علمی دست یافته‌اند، ما زنان قاضی، سارنوال، معلم و حتی سفیر داریم. طالبان باید بدانند که، زنی که در ولایت دوردستی مثل غور مورد خشونت قرار می‌گرفت و هیچ‌گونه آگاهی از حقوق خود نداشت و حتی درد زایمان خود را در خانه تحمل می‌کرد، اکنون دیگر از حقوق خود و امکانات کنونی زندگی آگاه است. حضور زنان در گفت‌وگوهای صلح که نمایندگی از یک بخش بزرگ جامعه می‌کند، تصویر تازه‌ای از زنان افغانستان را برای طالبان به نمایش می‌گذارد؛ زنانی توانمند و دانا که از حقوق خود آگاهی دارند.
شبکه: چه موضوعاتی در مورد زنان باید در این گفت‌وگوها مورد بحث قرار گیرد؟
غوری: پیام من و کسانی مانند من که اعضای خانواده، سرپرست و عزیزان خود را در جنگ‌ها از دست داده و از سوی طالبان متحمل درد شده‌اند، این است که زنان افغان به درس‌خواندن و کار کردن ادامه خواهند داد. از تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت می‌خواهیم که این پیام را مدام برای طالبان تکرار کنند. حق کار و تحصیل زنان، موضوعات اقتصادی آنان و حضورشان در جامعه، از موضوعات بسیار مهمی است که باید خط سرخ دولت در مذاکرات صلح باشد.
شبکه: ظرفیت تیم مذاکره‌کننده‌ی دولت برای نمایندگی از مردم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
غوری: شماری از این افراد شایسته‌ی نمایندگی استند و کسانی‌اند که تحصیلات، خرد و آگاهی لازم از اوضاع کشور برای این کار را دارند، از جمله بانو کوفی که در افغانستان زندگی و کار کرده است، اما طوری که می‌بینیم کسانی هم دراین بین هستند که تجارب و معلومات کافی از اوضاع کشور ندارند و این می‌تواند به جریان مذاکرات صلح صدمه بزند.
شبکه: به نظر شما مشارکت طالبان در حکومت چه تاثیری بر فعالیت‌های زنان خواهد گذاشت؟
غوری: من فکر می‌کنم طالبان با اصل دموکراسی مشکل دارند و با مسئله‌ی حقوق بشر، به‌ویژه زنان مخالف‌اند. به‌عنوان یک فعال مدنی نگران این استم که اگر دولت به انعطاف‌پذیری در برابر طالبان ادامه دهد، شاید آینده‌ی خیلی تاریکی در انتظار افغانستان باشد.
شبکه: اگر قرار باشد در مورد حقوق زنان محدودیت‌هایی وضع شود، آیا برای شما قابل قبول خواهد بود؟
غوری: به‌عنوان زنی که درس خوانده‌ام و فعلا هم در این کشور کار می‌کنم، بازگشت به شرایط بیست‌سال پیش برایم قابل قبول نیست.
شبکه: به‌نظر شما چه تضمینی وجود دارد که طالبان پس از گفت‌وگوهای صلح بر تعهدات خود پابند بمانند؟
غوری: متأسفانه فعلا هیچ تضمینی وجود ندارد، این روزها با این‌که دولت در حال مذاکره با طالبان است، در چند نقطه‌ی کشور جنگ جریان دارد. شاید پشت پرده گفت‌وگوهایی صورت می‌گیرد که مردم از آن بی‌خبرند. ما در افغانستان تنها با یک گروه مخالف روبه‌رو نیستیم، بلکه با گروه‌های متفاوتی تحت عنوان طالب مواجهیم؛ نخست طالبانی که برای ارزش‌های اعتقادی‌شان می‌جنگند و مخالف موضوع‌های چون حضور امریکایی‌ها در کشور و مسأله‌ی حقوق زنان‌اند و یکی نیز طالبانی که فقط برای منافع پولی می‌جنگند و دلیل پیوستن‌شان به این گروه نیز فقر است.
به باور بانو غوری، جامعه‌ی جهانی باید برای تضمین عملی‌شدن تعهدات طالبان وارد عمل شود.
نوت: این مصاحبه توسط شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر تهیه شده و امتیاز و مسئولیت آن به این شبکه برمی‌گردد. این سلسله مطالب براساس یک تفاهم همکارانه در اطلاعات روز نشر می‌شود.