چندی قبل وزارت دولت در امور رسیدهگی به حوادث هشدار داده بود امسال افغانستان، بیپیشنهترین زمستان را از نظر شدت سرما و بارندهگی تجربه خواهد کرد. جغرافیای سخت و خشن افغانستان باعث میشود همهساله حوادث طبیعی جانِ شماری زیاد شهروندان کشور را بگیرد و خسارات سنگنینی مالی روی دست شهروندان بگذارد. پیشبینی نهادهای مسئول این استکه زمستان سختی در انتظار مردم افغانستان است. میزان آسیبپذیری مردم نسبت به سالهای گذشته جدیتر بهنظر میرسد. بر مبنای گزارشهای رسمی بحران بیجاشدهگان داخلی در کشور یک پدیدهی رو به افزایش است. به دلیل بحران کرونا، فقر و بیکاری در کشور بیشتر شده است. هر دوی این مشکل از عوامل اصلی افزایش قربانیان انسانی حوادث طبیعی است.
در تشکیلات دولت نهادی بهنام ادارهی ملی آمادگی مبارزه با حوادث یا وزارت دولت در امور رسیدهگی به حوادث طبیعی وجود دارد که مسئولیت آن، مبارزه با حوادث طبیعی، کمک به قربانیان و آسیبدیدگان حوادث طبیعی و جلوگیری از گستردهشدن میزان تلفات ناشی از آن است. تا کنون کارنامه این نهاد برای کمک به قربانیان حوادث طبیعی شاید بهدلیل کمبود نیروی انسانی و مالی زیاد چشمگیر نبوده است. همیشه حکومت در برابر حوادث طبیعی و تبعات ناشی از آن دنبالهرو حوادث بوده است. نهادهای مسئول تنها کاری که کرده است صرفا توزیع کمکهای مالی ناچیز و مواد غذایی به آسیبدیدگان، آنهم بهصورت بسیار محدود بوده است. به ندرت نهادهای مسئول قبل از اتفاق حوادث طبیعی را پیشبینی کردهاند که در نتیجه اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع آن و یا اقدامی برای کاهش میزان خسارت و خطرات آن صورت نگرفته است.
حکومت باید خطر حوادث طبیعی و آسیبپذیری مردم را در روزها و زمستان پیشرو دستکم نگیرد. از همین حالا آمادگیها و ضرورت تجهیز نهادهای مبارزه با حوادث طبیعی را در دستور کار قرار دهد. چشم امید مردم به حکومت و نهادهای عهدهدار مسئولیت مبارزه با حوادث طبیعی است. واقعیت این استکه مسئولیت کمک به آسیبدیدگان و گیرماندگان در حوادث طبیعی، در انواع مختلف آن، به عهدهی ادارهی ملی آمادگی مبارزه با حوادث طبیعی است. اما این نهاد بودجه، تجهیزات و زیربناهای کافی برای انجام مسئولیتش ندارد. در کشوری به حادثهخیزی افغانستان که در معرض بلایای مختلف طبیعی قرار دارد نهادهای که مسئولیت مبارزه با حوادث طبیعی را دارند نیازمند تشکیلات، زیربناها، بودجه و ابزار و امکانات وسیع است تا در هنگام حوادث دست زیر الاشه نمانند. تنها تلاش برای ثبت حوادث طبیعی و کمکرسانی به افراد بعد از حادثه هیچ دردی را دوا نمیکند.
همه ساله قربانیان حوادث طبیعی در افغانستان چشمگیر است. سیلاب، برفباری، آبخیزی، خشکسالی و زلزله مهمترین حوادثی طبیعی است که سالانه از شهروندان قربانی میگیرد یا زندگی را برای مردم افغانستان دشوارتر میکند. افغانستان در جهان جایگاه بیست و دوم را از نظر خشکسالی دارد و بیستوچهارمین کشور سیلخیز درجهان است. براساس برآورد رسمی، ۲۱ ولایت از ۳۴ ولایت کشور در مقابل سیلاب و رانش زمین آسیبپذیر است. بنابراین، ضرورت داریم که نهادهایی ملی مبارزه با حوادث طبیعی آمادگی مبارزه با حوادث را به لحاظ امکانات، زیربناها، تشکیلات و بودجه داشته باشند، و آمادگی مستلزم تجهیز است. نباید هر ساله تلفات و آسیبهای ناشی از حوادث طبیعی از شهروندان قربانی بگیرد.
واقعیت دیگر این استکه حکومت افغانستان به تنهایی قادر نیست از عهده مبارزه با حوادث طبیعی برآید. انتظار مردم افغانستان از مؤسسهها و نهادهای دیگر نیز این استکه در مبارزه با حوادث طبیعی دست یاری دهند. سازمان ملل متحد، مؤسسههای خصوصی بینالمللی و ملی که هر کدام نظر به تواناییها و امکاناتشان در گذشته با حکومت افغانستان در مبارزه با حوادث طبیعی فعالیت داشته اند، در نظر داشته باشند که امسال این همکاری نیازمند سهمگیری برجستهتری است.