فرهاد خراسانی
روند بررسی آرای دور دوم انتخابات که قبل از عید فطر به تأخیر افتاده بود، قرار بود به روز شنبه (11 اسد) آغاز شود؛ اما این روند تا 24 ساعت دیگر به تأخیر افتاد. ستاد اصلاحات و هم‌گرایی دیروز گفته بود که در قالب معیارهای سازمان ملل امکان رسیدگی کامل به تقلب‌های گسترده ممکن نیست و خواهان اضافه کردن پنج معیار دیگر بر شانزده معیار کمیسیون انتخابات و سازمان ملل برای بررسی آرا شده‌اند.
داکتر عبدالله عبدالله در اطلاعیه‌ای که دیروز در صفحه‌ی تویترش منتشر شده، گفته است که گفت‌وگویی میان رهبری دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی، سفارت امریکا و سازمان ملل جریان دارد: «تا نهایی شدن این مذاکرات و توافق نهایی روی محتوا و مفاد لایحه‌ی ابطال [آرای مشکوک]، ناظران ما امروز (دیروز) در روند تفتیش اشتراک نمی‌کنند. توقع می‌رود روند تفتیش امروز تا نهایی شدن این توافق به تأخیر بیفتد». (بی‌بی‌سی) هم‌چنین مجیب‌الرحمان رحیمی، سخن‌گوی دسته‌ی اصلاحات و هم‌گرایی به خبر‌گزاری جمهور گفته است که «به‌زودی سند دیگری را منتشر می‌کند که یکی از مقام‌های بلند‌پایه‌ی دولتی و جهادی به هوادارانش دستور می‌دهد که از هر وسیله برای پر‌کردن صندوق‌ها استفاده کنند. رییس جمهور و دوستان بین‌المللی‌اش اطمینان داده‌اند که ما برنده‌ایم. به‌خاطری این سند را نشر می‌کنیم که برای دوستان خارجی روشن شود که وارد بازی متقلبانه نشوند و دامن خود را از اتهام پاک سازند».
با میانجی‌گری جان کری، رهبری هردو ستاد توافق نموده بودند که در مورد بررسی آرای مشکوک توافق دارند و با کمیسیون‌های انتخاباتی همکاری می‌نمایند. مطابق به سازوکار بررسی آرا، باید بیست و سه هزار صندوق بررسی شود و هر روز باید هزار صندوق بررسی می‌گردید. اما تا کنون که دو هفته از آغاز بازرسی آرا گذشته است، تنها 1500 صندوق بدون باطل شدن رای‌های تقلبی تفتیش شده است و تا همین مدت زمان، این سومین بار است که روند بازرسی آرا متوقف شده است. هر باری که این روند متوقف شده است، نگرانی‌های زیادی را به میان آورده است. دیده می‌شود که دسته‌های انتخاباتی از این موضوع بیش‌تر برای اهرم فشار و گرفتن امتیاز سیاسی در حکومت آینده بهره می‌گیرند. هر باری که آرای دسته‌های انتخاباتی در جریان بررسی و تفتیش با خطر باطل شدن روبه‌رو می‌شود، روند بررسی از سوی همان دسته‌ی انتخاباتی با مشکل مواجه می‌شود و معیارهای بررسی آرا را تحت سوال قرار می‌دهد.
مهم‌ترین نکته در خصوص بررسی آرا این است که آرای مشکوک و تقلبی از هم تفکیک شوند. دسته‌های انتخاباتی پیش از این توافق نموده بودند که از بررسی و شفافیت در آرای انتخاباتی استقبال می‌نمایند، پس هر‌نوع سنگ‌اندازی و طرح موضوعاتی که روند تفتیش آرا را متوقف سازد، به صلاح نیست.
تردیدی نیست که در انتخابات دور دوم تقلب صورت نگرفته است و هردو دسته‌ی انتخاباتی هم آن را پذیرفته‌اند. شانزده معیاری که اکنون برای تفتیش آرا مد نظر گرفته شده، اگر به‌صورت درست به‌کار گرفته شوند، در زمینه‌ی روند بررسی آرا می‌توانند مؤثر واقع شوند.
سوال این است که مشکل در کجاست؟
مشکل اصلی این است در نخست هردو نامزد به ارزش‌های دموکراتیک باور ندارند و از هر وسیله استفاده می‌کنند که به قدرت برسند و برنده‌ی انتخابات باشند. به همین خاطر، انتخابات از آغاز تا کنون با دشواری‌هایی همراه بوده است و با تقلب‌های گسترده و کار‌شکنی‌های بزرگی مواجه است. علت دیگری که انتخابات را به بحران کشانده است، ضعف مدیریت سالم در دستگاه و نهاد‌های انتخاباتی است که نتوانستند انتخابات را به‌درستی مدیریت کنند. این مشکل ناشی از این مسئله میباشد که از ابتدا انگیزه‌ی مداخله از طرف رهبری دولت در امور انتخابات و‌جود داشته است و در مورد گزینش رهبری و اعضای ارشد کمیسیون‌های انتخاباتی از دقت کار گرفته نشد تا زمینه‌ی مداخله در امور انتخابات باز باشد. سوم، در مذاکرات جان کری موضوع اصلی بحران انتخابات که همان بازندگی و برندگی نامزدان انتخابات میباشد، حل نگردید. به همین خاطر، نامزدان تلاش می‌نمایند که به هر نحو ممکن، برنده باشند و اگر هم برنده نمی‌شوند، در حکومت آینده امتیاز بیش‌تری داشته باشند. از همین خاطر است که دسته‌های انتخاباتی هر بار به بهانه‌ای این روند را با مشکل مواجه می‌کنند و باعث به تأخیر افتادن آن می‌شوند.