اعتراضها به تعیین محمدداوود لغمانی بهعنوان والی فاریاب وارد هشتمین روزش شده است. معترضان برای رسیدگی به خواستشان وقت تعیین کردهاند. آنان سه روز به حکومت فرصت دادهاند که حکم ولایت آقای لغمانی را لغو کند و او را به کابل برگرداند، در غیر آن، آنان دولتی برای خود تشکیل میدهند.
تصاویری که از ادامهی اعتراضها در شبکههای اجتماعی منتشر شده، نشان میدهد که دهها معترض در مقابل لوای اول ارتش حضور یافتهاند. آنان در کنار پرچم افغانستان پرچمهایی را با خود حمل میکنند که به قول اعضای حزب جنبش ملی «پرچم ترکستان جنوبی است.»
محمدداوود لغمانی هشت روز قبل در مقر لوای ارتش در شهر میمنه بهعنوان والی معرفی شد و حالا از همانجا ولایت میکند. معترضان اما خواهان برگشتن او به کابل هستند و میخواهند که حکومت برای فاریاب والی جدیدی در مشوره با مردم و بزرگان این ولایت معرفی کند. گفته میشود حزب جنبش، مرادعلی مراد را بهعنوان والی به حکومت پیشنهاد کرده است. احسان نیرو، سخنگوی حزب جنبش اسلامی افغانستان در صحبت با روزنامه اطلاعات روز تأیید میکند که دربارهی پیشنهاد آقای مراد بهعنوان والی فاریاب در میان اعضای رهبری حزب صحبت شده است.
ادارهی مستقل ارگانهای محلی اما تأکید میکند که تعیین والی از جملهی حقوق و صلاحیتهای رییسجمهور است و به تبع آن آقای لغمانی به کارش ادامه میدهد. نرگس مومند، سخنگوی این اداره به روزنامه اطلاعات روز گفت که شمار زیادی از مردم، نمایندگان مجلس، اعضای شورای ولایتی، علما، بزرگان و نقیبالله فایق، والی پیشین از معرفیشدن آقای لغمانی بهعنوان والی جدید، استقبال کردند. او گفت که تلاشها برای خاموشکردن اعتراضات و رفع این معضل جریان دارد: «در تلاش هستیم مشکلاتی که حالا در سطح ولایت خلق شده، حل کنیم.»
سخنگوی حزب جنبش ملی اما میگوید که حکومت هنوز اعتنایی به خواست معترضان نکرده است.
حکومت در حالی از تلاش برای حل مشکل بهمیانآمده در فاریاب سخن میگوید که حشمتالله آرمان، نماینده فاریاب در مجلس نمایندگان میگوید که هفتهی گذشته از میدان هوایی کابل به او اجازهی پرواز به فاریاب داده نشد. او در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت که این دستور از شورای امنیت ملی صادر شده است. آقای آرمان میگوید که او قصد داشته که بهمنظور حل این معضل به فاریاب برود: «تصمیم این بود که بروم با علما، بزرگان، جامعه مدنی، زنان و تمام اقشار فاریاب صحبت کنم و خواستهای آن را با ارگانهای امنیتی و دولتی شریک کنم. هدف از این سفر هماهنگی با حکومت و مردم بود که متأسفانه نگذشتند بروم.»
یک منبع از شرکت هوایی کامایر به روزنامه اطلاعات روز میگوید که هواپیمایی که قرار بود پنجشنبهی هفتهی گذشته به فاریاب برود، نشست نکرد و برگشت به کابل. این منبع گفت که این هواپیما بهدلیل مسائل امنیتی و وخامت اوضاع در میمنه، نشست نکرده است.
معترضان در اطراف مقر لوای اول ارتش در میمنه خیمه تحصن برپا و این لوا را از چهار طرف محاصره کردهاند. جادههای منتهی به مقر ولایت و لوای اول ارتش نیز توسط معترضان بسته شده است. همچنین در حال حاضر تمامی ادارههای دولتی در میمنه از سوی معترضان مسدود شده است و به هیچ کارمند دولت اجازهی کار داده نمیشود.
احسانالله قوانچ، مسئول کمیته جوانان حزب جنبش اسلامی افغانستان به روزنامه اطلاعات روز گفت که در حال حاضر تمامی ادارههای دولتی مسدود است و جادههای میمنه هم در اختیار معترضان است. او گفت: «امروز حدود ۱۰ هزار نفر در شهر میمنه به جاده آمده بودند. تمامی کسبهکاران دکانهایشان را بسته بودند و به معترضان پیوستهاند.»
آقای قوانچ تأکید کرد که اعتراض اخیر تنها از سوی حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان راهاندازی نشده است، بلکه در آن شمار قابل توجه هواداران جمعیت اسلامی افغانستان و جریانی به رهبری احمد مسعود نیز سهیم هستند. اما به گفتهی او سهم حزب جنبش ملی در این اعتراض بیشتر و قابلتوجهتر است.
عنایتالله بابر فرهمند، معاون شورای عالی مصالحهی کشور و از اعضای کلیدی حزب جنبش ملی ارگ ریاستجمهوری را به «تحکیم دیکتاتوری» متهم کرده است. آقای فرهمند این کار را اعلام جنگ سرد در شمال از سوی حکومت عنوان کرد. او در فیسبوکش نوشت: «نادیدهگرفتن خواستهای ملت در شرایط حساس ناامن و اعزام افراد ناموثر فرمایشی بهعنوان حاکم، برخلاف اهداف اصل یک نظام مردمسالار و اعلام جنگ علیه آرای ملت محسوب میشود.» او همچنین تأکید کرده که «ملت فاریاب و ولایات شمالی» برای تعیین سرنوشت خود به هرگونه قربانی آمدهاند.
مارشال عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان نیز به تعیین والی جدید فاریاب واکنش تندی نشان داده است. آقای دوستم طی یک تماس تلفنی که بهطور گسترده در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود خطاب به هوادارانش میگوید: «باید دستگیر و کشته شود. پدرلعنتها را با مرمی بزنید.» مارشال دوستم در جریان صحبتهایش از غیبالله سادات، فرمانده پولیس فاریاب هم یاد میکند و میگوید که اگر او پیش آمد، «شلیک کنید و بکشید».
مارشال دوستم در بخشی از صحبتهای خود تأکید میکند که مردم باید سرنوشت خود را خود بهدست بگیرند، چرا والیان انتخابی نباشند؟
یکی از توصیههای دوستم به هوادارانش این است که تفنگچه، موشکش، تفنگ چرهای و حتا چاقو را که در اختیار دارند، برای مبارزه بردارند
در کنار معترضان ملکی، صدها مرد مسلح با سلاحهای سبک و سنگین نیز در جادههای میمنه رژه میروند و هشدار میدهند که اگر حکومت بخواهد با زور والی جدید را به کرسی بنشاند، وضعیت به سمتی پیش خواهد رفت که دیگر از اختیار همه بیرون خواهد شد.
محمدنادر سعیدی، عضو شورای ولایتی فاریاب و یکی از معترضان به روزنامه اطلاعات روز میگوید که در حال حاضر حدود دوهزار نفر مسلح در میمنه جمع شدهاند و تا برآوردهنشدن خواستهایشان مبارزه و مقاومت خواهند کرد.
فاریاب یکی از ناامنترین ولایتها در شمال کشور است. آقای سعیدی میگوید در حال حاضر شاهراه شماره یک و شماره دو در اختیار طالبان است و مراکز تمامی ولایتها هم در محاصره است. با وجود این، به گفتهی او محمدداوود لغمانی چون با جغرافیا و مناسبات اجتماعی ولایت فاریاب آشنایی ندارد، وضعیت را از این بدتر میکند.
آقای لغمانی اما گفته است که او به مردم فاریاب اطمینان میدهد که در عرصه حکومتداری خوب، تأمین امنیت در شهر و ولسوالیها، توسعه متوازن ولسوالیها و بهبود وضعیت صحی و معارف طبق قوانین نافذه کشور کار خود را پیش میبرد.
آقای لغمانی پیش از آنکه بهعنوان والی فاریاب تعیین شود بهعنوان مشاور ارشد شورای امنیت ملی در امور تخنیک، ارتباطات و شوراها کار میکرد. پیشتر از آن او در بین سالهای ۱۳۸۹ و ۱۳۹۲ بهعنوان شهردار ولایت هلمند کار کرده بود. او زادهی ولایت هلمند است.
معترضان میخواهند والی که برای فاریاب معرفی میشود در مشورت با مردم و بزرگان این ولایت باشد و دستکم این سه شاخصه را داشته باشد: سابقهی خوب داشته باشد، با جغرافیای فاریاب آشنا باشد و از همین ولایت باشد تا بتواند وضعیت نامطلوب امنیتی فعلی را کنترل کند.
آقای سعیدی هشدار میدهد در صورتی که حکومت بخواهد والی را برخلاف میل مردم به ولایت برساند، مردم مقاومت میکند و اگر حتا یک نفر زخمی شد، اوضاع آشفته و کنترل وضعیت از دست همه بیرون میشود. او گفت: «اگر به خواست مردم توجه نشود، احتمال قوی جنگ وجود دارد. اگر خدای نخواسته حکومت بخواهد والی را با زور تانک و تفنگ به ولایت برساند، مردم مقاومت میکند و اگر حتا یک نفر کشته و زخمی شود باز دیگر کنترل از دست میرود. در این صورت یک فاجعهی بزرگ نهتنها در فاریاب که در تمام صفحات شمال کشور رخ میدهد.»
آقای سعیدی همچنان هشدار داد که اگر به خواست مردم توجه نشود، دامنهی اعتراضها به تمامی ولایتهای شمال کشور گسترش خواهد یافت.
اعتراضهای اخیر در ولایت فاریاب با واکنشهای گسترده مواجه شده است.
شماری از چهرههای سیاسی از جمله مقامهای پیشین حکومت، تقابل ارگ با معترضان را در چنین شرایطی به ضرر نظام عنوان میکنند و میگویند که آقای غنی با این کارش خطر بزرگی را متقبل میشود.
سید حسین عالمی بلخی، وزیر پیشین مهاجران و عودتکنندهها به اعتراضهای اخیر در فاریاب واکنش نشان داده و در فیسبوکش نوشته است: «اقدامهای اشرف غنی در روزهای اخیر با هدف تسلط پشتونها در سمت شمال کشور مشابه زمان آخر حکومت نجیب (ماموریت جمعه اتک) است. این حرکتها نهتنها حاکمیت پشتونها در شمال کشور را تثبیت نمیکند، بلکه سبب از همپاشیدگی و بینظمی بیشتر میشود و زمینه را اعلام حاکمیت فدرال فراهمتر میکند. رییسجمهور دو راه بیشتر ندارد: در احکام خود تجدید نظر کند یا با حرکتهای اخیر مارشال دوستم مقابله و ریسک بیشتری را بپذیرد.»
میررحمان رحمانی، رییس مجلس نمایندگان هفتهی گذشته در نشست عمومی مجلس از حکومت، سیاسیون کشور خواست که هرچه عاجل به وضعیت بحرانی رسیدگی کنند تا نگرانی مردم خاتمه یابد. او با اشاره تلویحی به ارگ ریاستجمهوری گفت که نباید با اعمال سلیقهی شخصی باعث ایجاد تفرقه میان مردم شوند. رییس مجلس نمایندگان اضافه کرد که برای حل این معضل، با شورای امنیت ملی صحبت کرده و شورای امنیت اطمینان داده که مشکل را بهزودی حل میکند.
جنجالها در فاریاب از زمانی آغاز شد که حدود چهار هفته پیش، ادارهی ارگانهای محلی اعلام کرد که محمدداوود لغمانی بهعنوان والی جدید فاریاب تعیین شده است.