عابر شایگان و عصمت‌الله سروش
یافته‌های روزنامه اطلاعات روز نشان می‌دهد که ۵۷ «قوم» و زیرشاخه‌های قومی-زبانی، بدون مبنا و اصول علمی و کارشناسانه و خلاف نظر کمیسیون ویژه‌ای که برای تشخیص و شناسایی اقوام افغانستان توظیف شده بود، در سیستم شناسنامه الکترونیکی به‌عنوان اقوام مستقل درج شدهاند. همچنین اطلاعات روز دریافته است که اداره احصائیه و معلومات پس از سه‌ونیم سال از حکم ریاست‌جمهوری به یک‌بارگی در اخیر سال ۱۳۹۹ و خلاف فهرست‌های ارائه‌شده از سوی کمیسیون، تمامی سرشاخه‌ها و زیرشاخه‌های اقوام را به‌عنوان قوم مستقل در سیستم شناسنامه الکترونیکی اضافه کرد که تعداد اقوام را از ۱۴ به ۷۱ «قوم» رساند.
پس از جنجالی‌شدن این مسأله، اداره احصائیه و معلومات با نشر اعلامیه‌ای گفت که تصمیم درج ۵۷ قوم براساس درخواست «مکرر» بزرگان اقوام و نظر تفسیری شورای عالی دادگاه عالی گرفته شده است. اما یافته‌های اطلاعات روز نشان می‌دهد که این اداره تشکیل کمیسیون و نظر آن را که براساس آن یک هیأت علمی و باصلاحیت اقوام ساکن در کشور را شناسایی می‌کرد، از شهروندان پنهان کرده بود.
ادراه ملی احصائیه و معلومات در اواخر ماه حوت ۱۳۹۹ به یک‌بارگی ۵۷ «قوم» و زیرشاخه‌های اقوام را به‌عنوان قوم مستقل در سیستم شناسنامه الکترونیکی افزود. این مسأله واکنش‌های انتقادی گسترده‌ای از مردم عادی تا مقام‌های حکومتی را در پی داشت و بسیاری‌ها آن را تجزیه اقوام غیرپشتون پنداشتند، چون به نظر آنها، عمدتا زیرشاخه‌های اقوام غیرپشتون به‌عنوان قوم مستقل درج شدهاند، اما قبایل قوم پشتون از این امر مستثنا قرار داده شدهاند. روزنامه اطلاعات روز پس از این تصمیم اداره احصائیه و معلومات، این موضوع را پیگیری کرده که این «اقوام» چگونه شناسایی و تشخیص شده است؟ روش تحقیق یا تهیه فهرست جدیدی از اقوام افغانستان چگونه بوده است؟ مبنا و معیار برای تشخیص یک قوم مستقل نزد اداره‌های تصمیم‌گیرنده چه بوده است؟ چرا پس از سه سال از حکم رییس‌جمهور غنی در این مورد، این اداره به یک‌بارگی تصمیم به درج نام‌های ۵۷ «قوم» و زیرشاخه‌های قومی در سیستم شناسنامه الکترونیکی گرفت؟
چرا کمیسیون تشکیل شد و چه نظر داد؟
پس از کشمکش‌های دوامدار روی درج قومیت شهروندان در شناسنامه الکترونیکی و تلاش برخی گروه‌های قومی برای به رسمیت شناخته‌شدن هویت قومی‌شان، این مسأله به دادگاه عالی راجع شد و شورای عالی این دادگاه در ۳۱ اسد ۱۳۹۶ با صدور قرار قضایی گفت که «تصریح اقوام چهارده گانه به مفهوم حصر نبوده و عبارت (سایر اقوام) شامل اقوام دیگر غیر از اقوام چهارده گانه نیز می‌گردد و درج آن در تذکره تابعیت مطابق قانون ممانعت ندارد.»
پس از آن رییس‌جمهور غنی به تاریخ ۱۴ سنبله ۱۳۹۶کمیسیونی را برای تشخیص و تثبیت اقوامی که نام‌های‌شان در قانون اساسی ذکر نشده است، توظیف کرد. این کمیسیون به ریاست وزیر پیشین عدلیه و عضویت نمایندگان باصلاحیت وزارت‌های امور سرحدات و قبایل و اطلاعات و فرهنگ، ریاست اکادمی علوم، اداره مرکزی احصائیه، اداره مرکزی ثبت احوال نفوس و کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی تشکیل شد.
یک ماه بعد از حکم رییس‌جمهوری این کمیسیون در آخرین جلسه خود در ۱۶ میزان ۱۳۹۶ پس از بحث و نظرخواهی از محققان و استادان دانشگاه، به این نتیجه رسید که ۱) چهارده قومی که در قانون اساسی ذکر شده هرچند برخی از آنها دارای ریشه مشترک هستند، با آن هم باید در شناسنامه الکترونیکی درج شوند؛ ۲) با توجه به اینکه هنوز تحقیق علمی و معتبر در زمینه قوم‌شناسی در افغانستان انجام نشده، درج نام (سایر اقوام) در شناسنامه الکترونیکی مشکل‌ساز میشود؛ و در پیشنهاد آخر، دو فهرست از اقوام افغانستان که از سوی اکادمی علوم و وزارت امور سرحدات و قبایل تهیه شده بود، به ریاست‌جمهوری ارائه شد و صلاحیت تصمیم‌گیری در مورد آن به رییس‌جمهور واگذار شد.
چند ماه بعد از ارائه گزارش کمیسیون به ریاست‌جمهوری، عبدالبصیر انور وزیر پیشین عدلیه و رییس کمیسیون در پاسخ به یک مکتوب ریاست‌جمهوری نوشت که نظریات اعضای کمیسیون بر مبنای اصول علمی استوار نیست و در نهایت راه‌حلی نیز دریافت نشده است.
آقای انور افزوده که گزارش کمیسیون در نشستی با حضور سرور دانش، معاون دوم رییس‌جمهوری، عبدالله عبدالله رییس اجرائیه حکومت وحدت ملی و مسئولان اداره‌های ذیربط ارائه و به بحث گرفته شد که سرانجام اعضای این جلسه تصمیم گرفتند در شناسنامه الکترونیکی نام اقوام چهارده گانه درج شود و برای تحقیق و شناسایی «سایر اقوام»، یک هیأت علمی و باصلاحیت تشکیل شود، تا بعد از تحقیق نام «سایر اقوام» در شناسنامه الکترونیکی درج شوند. اما این هیأت علمی تشکیل نشد و خلاف این فیصله و پیشنهاد کمیسیون نام‌های اقوام و زیرشاخه‌های قومی در سیستم شناسنامه الکترونیکی درج شدند.
پس از ارائه گزارش اول کمیسیون و گزارش دوم وزیر پیشین عدلیه و رییس این کمیسیون، معلوم نیست که رییس‌جمهور غنی در قبال این گزارش چه تصمیم گرفت. روزنامه اطلاعات روز با تلاش‌های پیگیرانه از اداره‌های دخیل و ریاست‌جمهوری در مورد تصمیم یا هدایت بعدی رییس‌جمهور معلومات خواست، اما هیچ یکی از این اداره‌ها حاضر به پاسخ‌گویی نشدند. در سال ۱۳۹۹، اداره احصائیه و معلومات فهرست ضمیمه‌ای گزارش کمیسیون را که از سوی وزارت امور سرحدات و قبایل تهیه شده بود، در سیستم شناسنامه الکترونیکی افزود. معلوم نیست که در این مدت میان رییس‌جمهور و اداره احصائیه چه گذشته و مبنای درج اقوام و قبایل چه بوده است. آنچه به نظر می‌رسد و اعلامیه‌ی رسمی اداره احصائیه و معلومات نشان می‌دهد، پس از ارائه گزارش کمیسیون به ریاست‌جمهوری، آقای غنی هدایت جدید به این اداره نداده است چون در اعلامیه‌ی اداره احصائیه و معلومات تنها به نظر دادگاه عالی و درخواست بزرگان اقوام اشاره شده بود. اگر اداره احصاییه و معلومات بدون هدایت بعدی رییس‌جمهور دست به این اقدام زده باشد، بهصورت خودسرانه ۵۷ قوم و زیرشاخه‌های قومی را به‌عنوان قوم مستقل در سیستم شناسنامه الکترونیکی افزوده است. اگر هم رییس‌جمهوری هدایت جدیدی مبنی به درج نام‌های اقوام براساس فهرست‌های ارائه‌شده، داده باشد باز هم خلاف نظر کمیسیون است و می‌بایست اقوام ساکن در افغانستان توسط یک هیأت علمی و باصلاحیت شناسایی شده و پس از آن درج سیستم می‌شد.
احمدطارق صدیقی، معاون اداره ملی احصائیه و معلومات در امور ثبت احوال نفوس در گفت‌وگو با اطلاعات روز درباره‌ی تصمیم رییس‌جمهور راجع به گزارش کمیسیون، اظهار بی‌خبری می‌کند و می‌گوید که از ریاست‌جمهوری هیچ هدایتی مبنی به درج «سایر اقوام» به این اداره نرسیده و آنها فهرست اقوام را از اداره‌های ذیربط به‌ویژه وزارت سرحدات و قبایل دریافت و درج سیستم کرده‌اند.
آقای صدیقی می‌افزاید که مبنا و اساس درج ۵۷ «قوم» نزد اداره احصائیه و معلومات، درخواست مکرر این اقوام پس از تأیید قومیت آنها از سوی وزارت سرحدات و قبایل بوده است: «این اقوام ده‌ها بار به‌طور کتبی و حضوری به اداره احصائیه و معلومات، وزارت سرحدات و قبایل، پارلمان، وزارت دولت در امور پارلمانی، اداره امور ریاست‌جمهوری، اداره ارگان‌های محلی و دیگر نهادها مراجعه کردند. افزون به درخواست اقوام، از پارلمان بیشتر تماس گرفته شد و خواستار درج این اقوام شدند.»
فهرست وزارت سرحدات و قبایل چگونه تهیه شده است؟
وزارت سرحدات و قبایل به تاریخ ۱۷ میزان ۱۳۹۸ یک گزارش شش‌صفحه‌‌ای را نه به‌حیث یک تحقیق علمی قوم‌شناسانه بلکه زیر عنوان «نظرات و پیشنهادات وزارت امور سرحدات و قبایل پیرامون تشخیص و شناخت سایر اقوام» به کمیسیون ارائه کرد که بعدا ضمیمه گزارش کمیسیون شده و به ریاست‌جمهوری ارائه شد. بعد از گذشت بیشتر از سه سال، اقوام و قبایل درج‌شده در این گزارش، به‌عنوان اقوام مستقل از سیستم تذکره الکترونیکی اداره احصائیه و معلومات سر برآورد.
وزارت سرحدات و قبایل در این گزارش خود گفته است که فهرست ۶۷ «قوم» را پس از مراجعه بزرگان اقوام ترتیب کرده، اما این که معیار و اصول قوم‌شناسی نزد این اداره چه بوده، اشاره‌ای نکرده است. روزنامه اطلاعات روز دو بار طی ارسال فورم درخواست اطلاعات از این وزارت خواست که معیار و مبنای تهیه این فهرست را توضیح دهد، اما این وزارت در این خصوص پاسخ نداد و تهیه فهرست اقوام از سوی این وزارت را انکار کرد.
وزارت سرحدات و قبایل حتا در تهیه خامه‌ی این فهرست نقش چشم‌گیری نداشته و در یک مورد در گزارش خود گفته که فهرست زیرشاخه‌های ترکتباران از سوی شورای مردمی ترکتباران دری زبان به این وزارت تحویل داده شده و آنها صرف نام‌های اقوامی را که در قانون اساسی ذکر شده از این فهرست جدا کرده است.
هرچند فهرست تهیه‌شده از سوی وزارت سرحدات و قبایل مهر این وزارت را دارد و نماینده این وزارت بهصورت رسمی آن را به کمیسیون ارائه کرده، اما محمدیعقوب احمدزی، معین هماهنگی قبایل و جرگه‌های این وزارت در پاسخ به تقاضای روزنامه اطلاعات روز نوشت که این وزارت هیچ طرزالعملی برای تثبیت اقوام ندارد، این موضوع به مسئولیت وظیفوی این وزارت ارتباط ندارد و همچنان فهرست اقوام در این وزارت ثبت نیست. آقای احمدزی افزود که اداره ملی احصائیه و معلومات تاکنون بهصورت رسمی از این وزارت در ارتباط به اقوام افغانستان معلومات نخواسته است.
از سوی هم وزارت اقوام و قبایل در گزارش خود نوشته که بزرگان برخی از «اقوام» شامل این فهرست با مراجعه به این وزارت خواستار مستقل شناخته‌شدن «قوم»شان شدهاند. اطلاعات روز در دو فورم درخواست اطلاعات از این وزارت خواست که درخواستی‌های این افراد را در اختیار این روزنامه قرار دهد تا معلوم شود که چه تعداد از اقوام و قبایل خواستار مستقل شناخته‌شدن «قوم»شان هستند، اما این وزارت اطلاعات درخواست‌شده را در اختیار ما قرار نداد. اداره احصائیه و معلومات چندین مکتوب ارسالی وزارت سرحدات و قبایل به این اداره را به خبرنگاران اطلاعات روز نشان داد که بیان‌گر دروغ و نقض حق دسترسی به اطلاعات از سوی این وزارت است.
در فهرست اقوامی که وزارت امور سرحدات و قبایل تهیه کرده، ۶۷ «قوم» و زیرشاخه‌های قومی را به چهار دسته، دسته‌بندی کرده است. در دسته‌ی اول نام‌های ۱۴ قومی فهرست شده که در ماده‌ی چهارم قانون اساسی نام برده شده است. این وزارت پیشنهاد کرده که نام‌های آنها بدون بحث و گفت‌وگو در سیستم شناسنامه الکترونیکی درج شوند.
در دسته‌ی دوم ۱۰ «قوم» و زیرشاخه قومی فهرست شده و گفته است که با ۱۴ قوم درج‌شده در قانون اساسی ریشه و پیوندی ندارد و دارای ریشه و هویت مستقل اند و به‌عنوان هویت‌های مستقل قومی در سیستم شناسنامه الکترونیکی گنجانده شوند.
در دسته‌ی سوم اسم شش گروه «قومی و زبانی» جا داده شده که در پامیر بدخشان زندگی می‌کنند و پیشنهاد شده که این «اقوام» زیر عنوان «پامیری» درج شوند.
در دسته‌ی چهارم ۳۷ زیرشاخه‌ی قومی که دارای ریشه‌ی مشترک ترکی دانسته شده، فهرست شده است. در مورد این دسته سه پیشنهاد ارائه شده است: در پیشنهاد اول گفته شده آن‌عده از «اقوام» که با مراجعه مکرر و ارائه اسناد تاریخی خواستار مستقل شناخته شدن «قوم»شان شدهاند، به‌عنوان «قوم» مستقل درج شوند. در پیشنهاد دوم خود گفته آن‌عده از زیرشاخه‌های قوم ترک که خواهان مستقل شناخته شدن «قوم»شان هستند، با ذکر «قومیت»شان در زیرشاخه‌ی ترک درج شوند. در پیشنهاد سوم گفته است همه‌ی این زیرشاخه‌ها بعد از در نظرگرفتن یک معیار و اصول مشخص قوم‌شناسانه به‌عنوان «قوم» مستقل گنجانده شوند.
با اینکه در این فهرست مبنا و معیار علمی و کارشناسانه برای تعریف و شناسایی هویت‌های قومی وجود ندارد و بیشتر شبیه به یک پیشنهاد بی‌پایه و اساس است، اداره ملی احصائیه و معلومات آن را نیز نقض کرده است. این اداره تمامی سرشاخه‌ها و زیرشاخه‌های قومی را به‌عنوان قوم مستقل درج کرده که تعداد اقوام و قبایل را از ۶۷ به ۷۱ رسانده است. به‌عنوان نمونه پامیری و شش زیرشاخه قومی آن هر کدام به‌عنوان قوم مستقل ذکر شده است. قوم ترک و ۳۷ زیرشاخه‌ی آن هر کدام به‌عنوان قوم مستقل درج شده است. همچنین «سیک‌ها و اهل هنود» هر کدام به‌عنوان قوم مستقل درج شده است. فرملی‌ها که در فهرست وزارت اقوام و قبایل هیچ نامی از آنها برده نشده، در سیستم شناسنامه الکترونیکی به‌عنوان قوم مستقل درج شده است.
احمدطارق صدیقی در مورد چرایی درج زیرشاخه‌های قومی به‌عنوان «قوم» مستقل می‌گوید که نمایندگان این زیرشاخه‌های با مراجعه و درخواست مکرر، خواهان درج مستقل «قوم»شان شدند: «آنها می‌گفتند یا ما را به‌عنوان قوم مستقل درج کنید، یا ما هرگز تذکره الکترونیکی نمی‌گیریم.»
فهرست اکادمی علوم از کجا آمده است؟
در گزارش کمیسیون شناسایی اقوام که به ریاست‌جمهوری ارائه شده، آمده است که در یکی از نشست‌های کمیسیون، ریاست اکادمی علوم در مورد ۳۵ گروه قومی معلومات ارائه کرد. اکنون که اطلاعات روز به این فهرست اکادمی علوم دست یافته، این فهرست در قالب یک مقاله نوشته شده و روی آن اسم و عنوان «سرمحقق دکتور خلیل‌الله اورمر» به‌عنوان نویسنده درج شده است. جست‌وجوی اطلاعات روز در فضای انترنت نشان می‌دهد که داده‌های این «مقاله» از دانشنامه آزاد «ویکی پیدیا» فارسی گرفته شده و زبان آن نیز شباهت نزدیکی به نوشته ویکی پیدیا دارد. در این «مقاله» که از سوی اکادمی علوم ارائه شده، منبع آن درج نشده است.
در این «مقاله» ۳۵ گروه قومی-زبانی بیشتر براساس زبان آنها دسته‌بندی و فهرست شده و تذکر رفته که گروه‌های قومی در افغانستان بیشتر بر مبنای زبان مشخص‌شان شناخته میشود. همچنان یادآوری شده که گروه‌بندی‌های قومی را در کنار سایر عوامل، دو عامل مذهب و نژاد نیز متأثر می‌کند، ولی زبان در شناسنامه گروه‌های قومی بیشتر از نژاد و مذهب اهمیت دارد.
در اخیر این «مقاله» تذکر داده شده که تاکنون تحقیقات دامنه‌دارتر علمی در زمینه‌ی شناخت زبان‌ها و هویت‌های قومی در کشور صورت نگرفته است. از این تذکر دو بار در گزارش کمیسیون و گزارش عبدالبصیر انور، وزیر پیشین عدلیه و رییس کمیسیون که به ریاست‌جمهوری ارائه شده، یادآوری شده است.
تلاش برای پنهان‌کاری و نبود پاسخ‌گویی
روزنامه اطلاعات روز با بیش از یک ماه کار روی این گزارش برای گردآوری اطلاعات و اسناد به این نتیجه رسیده است که یک تلاش عمدی و هماهنگ‌شده میان اداره‌های ذیربط وجود دارد که اطلاعات مربوط به درج ۵۷ قوم در سیستم شناسنامه الکترونیکی و اقدامات اداری قبل از آن پنهان بماند و در اختیار شهروندان قرار نگیرد.
روزنامه اطلاعات روز به شش اداره ذیربط مراجعه کرده و حداقل هشت فورم درخواست اطلاعات را به این اداره‌ها فرستاده است. اکثر این اداره‌ها اطلاعات درخواست‌شده را در اختیار روزنامه اطلاعات روز قرار ندادند و در چند مورد که پاسخ ارائه کردند، ربطی به موضوع نداشت و از موجودیت اسناد و اطلاعات در اداره‌های‌شان انکار کردند. اسناد و اطلاعاتی که در این گزارش استفاده شده، بیشتر از منابع غیررسمی و کانال‌های ارتباطی اطلاعات روز به‌دست آمده است.
هرچند گزارش کمیسیون همراه با ضمیمه‌های آن (فهرست وزارت سرحدات و قبایل و فهرست اکادمی علوم) و گزارش دومی وزیر پیشین عدلیه و رییس کمیسیون مستقیما به دفتر مقام عالی ریاست‌جمهوری فرستاده شده است، اما این دفتر در پاسخ به فورم تقاضای اطلاعات روز گفت که اسناد و مکاتب این موضوع در این اداره و حتا در آرشیف اسناد آن موجود نیست. بعدا یکی از معاونان سخن‌گوی ریاست‌جمهوری هرچند با اصرار پذیرفت که در این خصوص معلومات ارائه می‌کند، ولی تماس‌های بعدی اطلاعات روز را پاسخ نداد.
وزارت امور سرحدات و قبایل در پاسخ به دو فورم تقاضای اطلاعات این روزنامه، موجودیت فهرست اقوام را در این وزارت انکار کرد و تقاضا برای دریافت یک نقل از درخواستی‌های بزرگان اقوام را نادیده گرفت. پیش از ارسال فورم تقاضای اطلاعات به این وزارت، محمدیعقوب احمدزی، معین هماهنگی قبایل و جرگه‌های این وزارت در تماس تلفنی گفته بود که حکم رییس‌جمهور برای تشکیل کمیسیون و درخواستی‌های چند قوم در این وزارت موجود است و یک نسخه‌ی آن را در اختیار اطلاعات روز قرار خواهد داد، اما بعدا این وزارت موجودیت تمامی اسناد را انکار و در اختیار اطلاعات روز قرار نداد.
اکادمی علوم نیز در پاسخ در فورم تقاضای معلومات روزنامه اطلاعات روز گفت که این نهاد یک مرجع علمی- تحقیقی است و اطلاعات در مورد اقوام ساکن در افغانستان را از مرجع مربوطه به‌دست آورید. اداره امور ریاست‌جمهوری نیز در پاسخ به درخواست اطلاعات روز از موجودیت اسناد این موضوع در این اداره انکار کرد.
اداره احصائیه و معلومات در پاسخ به فورم نخست تقاضای اطلاعات روزنامه اطلاعات روز اسناد ابتدایی این موضوع را بهصورت رسمی در اختیار این روزنامه قرار داد، اما فورم دومی تقاضای اطلاعات را نادیده گرفت و اسناد خواسته‌شده را در اختیار این روزنامه قرار نداد. اما احمدطارق صدیقی در جریان گفت‌وگو با اطلاعات روز برخی از درخواستی‌های اقوام را به خبرنگاران این روزنامه نشان داد و وعده شد که برخی از اسناد این موضوع را در اختیار اطلاعات روز قرار می‌دهد.
برخی از مسئولان ریاست اطلاعات و ارتباط عامه این اداره‌ها در صحبت‌های غیررسمی با خبرنگاران اطلاعات روز گفته‌اند آنها مطمئن‌اند که اسناد و اطلاعات خواسته‌شده در این اداره‌ها موجود است، اما مسئولان این اداره‌ها نمی‌خواهند که اطلاعات خواسته‌شده در اختیار روزنامه اطلاعات روز قرار گیرد.
همان‌گونه که اداره احصائیه و معلومات در اعلامیه‌ی رسمی خود در خصوص درج ۵۷ «قوم» در سیستم شناسنامه الکترونیکی تنها به نظر دادگاه عالی و درخواستی‌های بزرگان اقوام اشاره کرده بود و تشکیل کمیسیون شناسایی اقوام، نظر کمیسیون و اقدامات بعدی را پنهان کرد، اداره‌های ذیربط نیز از ارائه اطلاعات و اسناد این موضوع خودداری کردند.
واکنش‌ها؛ تصمیم حکومت نفاق‌افگنی میان شهروندان است
اضافه شدن ۵۷ قوم در سیستم شناسنامه الکترونیکی در ماه حوت ۱۳۹۹ انتقادهای تند و جنجال‌برانگیزی در پی داشت. عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی تصمیم اداره ملی احصائیه و معلومات را «اشتباه» خواند و گفت که این اداره باید تصمیمش را با توجه به اتحاد مردم افغانستان اصلاح کند.
سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری کشور گفت که شناخت هویت‌های قومی یک کار مسلکی، علمی، تاریخی و فرهنگی است و نباید با شتابزدگی در این مورد تصمیم گرفته شود. آقای دانش افزود که این تصمیم سبب نفاق میان شهروندان افغانستان میشود و اداره احصائیه و معلومات باید آن را بازنگری کند: «درست است که افغانستان کشور کثیرالقومی است و این تنوع از زیبایی‌های فرهنگی و اجتماعی کشور ما است و هر قومی هم حق دارد که با هویت خود به رسمیت شناخته شود، اما این هم درست نیست که شاخه‌ها و طوایف متعدد یک قوم و تبار، به‌عنوان اقوام مستقل و متعدد معرفی شوند.»
میررحمان رحمانی، رییس مجلس نمایندگان گفت که اضافه‌کردن ۵۷ قوم و قبیله به‌عنوان قوم مستقل در سیستم شناسنامه الکترونیکی جامعه‌ی افغانستان را در سطح قریه ولسوالی تقسیم می‌کند و این تصمیم توسط حلقاتی گرفته شدهاند که در پی دامن‌زدن به اختلافات قومی در افغانستان هستند.
احمدطارق صدیقی در پاسخ به انتقادها به درج زیرشاخه‌های قومی به‌عنوان قوم مستقل و ادعای مبنی به اکثریت‌سازی برای قوم پشتون می‌گوید که هیچ نوع انگیزه‌ی قومی پشت این تصمیم نبوده و «چند قوم»ی که در گذشته به قوم پشتون نسبت داده می‌شدند، به‌عنوان قوم مستقل در فهرست اقوام شناسنامه الکترونیکی افزوده شده است.
آقای صدیقی می‌افزاید که فهرست اقوام در سیستم شناسنامه الکترونیکی باز است و هر گروه قومی که بخواهد به‌عنوان قوم مستقل درج این سیستم شود، با این شرط که قومیت آنها از سوی اداره‌های مسئول به‌عنوان قوم مستقل به رسمیت شناخته شود، این اداره حاضر است قومیت آنها را در فهرست اقوام شناسنامه الکترونیکی اضافه کند.