سرانجام پس از چندین شب و روز درگیری در ولسوالی مالستان ولایت غزنی، در ۲۲ سرطان مسئولان محلی تأیید کردند که کنترل این ولسوالی به‌دست طالبان افتاده است. این نخستین‌بار است که ولسوالی مالستان پس از سقوط امارت اسلامی طالبان، بار دیگر در کنترل این گروه درآمده است و تصاویر ویدیویی منتشر شده توسط سخنگویان گروه طالبان نشان می‌دهد که جنگجویان طالب بیرق شان را بر بام مسجد جامع میرادینه در مرکز ولسوالی مالستان نصب کرده‌اند. علاوه بر این تصاویر ویدیویی نشان می‌دهد که جنگجویان گروه طالبان در ساختمان ولسوالی مالستان نیز حضور دارند.
جنگجویان طالبان در ۲۰ سرطان از چندین جهت بالای ولسوالی مالستان ولایت غزنی حملات خود را آغاز کرده بودند. امیر محمد جاوید، ولسوال مالستان روز یک‌شنبه (۲۰ سرطان) به روزنامه اطلاعات روز گفته بود که طالبان حمله‌ی‌شان را در مناطق «شیرداغ» و «خارزار» از سمت ولسوالی ارزگان خاص ولایت ارزگان آغاز کرده و یک گروه دیگر جنگجویان طالبان از سمت ولسوالی اجرستان وارد منطقه‌ی «مکنک» شده بودند. این گروه سرانجام از سمت ولسوالی ارزگان خاص پیشروی کرده و کنترل ساختمان ولسوالی و فرماندهی پولیس مالستان را در اختیار گرفتند.
در حال حاضر گروه طالبان در مرکز ولسوالی مالستان حضور دارند و به دلیل قطع بودن شبکه‌های مخابراتی، جزئیات و معلومات بیشتر از داخل مالستان در دست نیست. هنوز روشن نیست که گروه طالبان پس از در اختیار گرفتن ساختمان این ولسوالی چه اقداماتی انجام داده و خسارات ناشی از حضور جنگجویان طالب در مالستان و رقم دقیق تلفات جنگ نیز در دست نیست. اما منابع معتبر امنیتی و شماری از شاهدان عینی که در حال حاضر بیرون از ولسوالی مالستان به سر می‌برند، چشم‌دیدهای خود از جنگ و سقوط مالستان را برای اطلاعات روز بیان کرده‌اند.
جنگ چه زمانی آغاز شد؟
یک منبع معتبر امنیتی که نمی‌خواهد نامی از او در این گزارش گرفته شود، به اطلاعات روز می‌گوید جنگ در نخست به تاریخ ۱۵ سرطان و به شکل پراکنده در نوار مرزی مالستان شروع شده بود و سپس یک‌شنبه‌شب (۲۰ سرطان) درگیری‌های شدید میان جنگجویان گروه طالبان و نیروهای دولتی مستقر در این ولسوالی در مناطق شیرداغ، دادی زینگر، اولی زردک و مسیر قُشنگ به سمت کوتل خارزار آغاز شد. به گفته‌ی این منبع، بیش از ۴۰۰ جنگجوی طالب در این جنگ شرکت داشته‌اند.
این منبع امنیتی گفت که در ماه‌های اخیر تحرکات گروه طالبان در ولسوالی‌های اطراف مالستان بیشتر شده و نامه‌هایی نیز از سوی این گروه به آدرس برخی مناطق و مردم مالستان رسیده بود اما به این نامه‌ها پاسخ رد داده شد. به گفته‌ی این منبع، طالبان در نهایت از ولسوالی اجرستان ولایت غزنی، ولایت‌های ارزگان، قندهار، زابل و هلمند تجمع کرده و حملات سنگینی را بالای ولسوالی مالستان آغاز کردند.
براساس معلوماتی که اطلاعات روز به آن دست یافته است، جنگ حوالی ساعت یک یک‌شنبه شب شدت گرفته و در نتیجه سنگرهای مناطق پشی و شیرداغ شکست خورده است. در همین ساعت جنگ در سنگرهای کوتل خارزار نیز شدت گرفته و به دنبال آن نیروهای امنیتی نتوانسته‌اند در برابر طالبان مقاومت کنند. نیروهای دولتی سپس عقب‌نشینی نموده و به ولسوالی جاغوری ولایت غزنی رفته‌اند. این نیروها زمانی سنگرهای خود را ترک کرده‌اند که دو پوسته‌ی کوتل خواجه و کوه ایچک به‌گونه‌ی مشکوک در اختیار طالبان قرار می‌گیرد. این دو پوسته طالبان را بر مرکز ولسوالی، ساختمان ولسوالی و فرماندهی پولیس مسلط ساخته است.
هنگامی که نیروهای دولتی در مناطق پشی، شیرداغ و کوتل خارزار تلفات می‌دهند و دو پوسته‌ی دیگر به‌دست طالبان می‌افتد، مسئولان محلی برای جلوگیری از تلفات سایر نیروهای نظامی با نیروهای باقی‌مانده عقب‌نشینی کرده‌اند. شاهدان عینی اما مدعی‌اند که همزمان با شدت گرفتن جنگ، فعالیت شبکه‌ی مخابراتی ام‌تی‌ان که ساحه مرکز مالستان را تحت پوشش قرار داده است، متوقف شده و ارتباطات میان نیروهای دولتی قطع می‌شود.
احمد (نام مستعار)، یکی از روسای شورای اجتماعی مالستان که در شب جنگ در منطقه حضور داشته است، می‌گوید که یک‌شنبه شب شماری از نیروهای کمکی از جاغوری به محل جنگ رفته و فرمانده این نیروها با شماری از مسئولان محلی در مسجد دادی پشی در خط نخست جنگ بودند که یک فیر هاوان در پهلوی مسجد اصابت کرد و نیروهای مستقر در آنجا از منطقه فرار کردند. او گفت: «قومندان عصمت تنها در آنجا مانده بود. وقتی دید که از چهار طرف حمله شده سرش، منطقه را ترک کرد. سنگرهایی که در رخ به رخ دادی بود، همان شب مقاومت کرد. این‌قدر عوارض داشتند که نیروهای کمکی که از جاغوری و بابه رفته بودند، در هیچ جای ایستادگی دوم را نکردند. مستقیم آمدند به جاغوری. اگر این‌ها یک سنگر می‌گرفتند، در پایجلگه یا قابجوی، دشمن هیچگاه پیش آمده نمی‌توانستند.»
او گفت: «سنگر منطقه‌ی پیک و سرقول تلفن کرده بود که ما از صحنه فرار کردیم. آن‌ها هم بدون جنگ آمد. منطقه‌ی قمندان سعیدی در پهلوی آنتن در کوتل خواجه هم برایش تلفن شده بود که ما رفتیم و شما اگر مقاومت می‌کنید، بکنید. این طرف ما از مهمات صفر شدیم. به همین ترتیب منطقه را ترک کرده بودند. منطقه‌ی قُشنگ فقط نفرهای خط اول به خط دوم پیام داده بودند که طالبان منطقه‌ی میرادینه را گرفته. سنگر دوم به سوم. سنگر اول، دوم و سوم جان خود را کشیده بود و سنگر چهارم در پشت سر نفرهایش بی‌خبر به شهادت رسیدند. منطقه زردک سه شب جنگ کرد. آن‌ها هم، عین چیز، از پشت سر شرشان حمله شده بود. هفت نفر شان شهید شد.»
علی (نام مستعار)، یک شاهد عینی دیگر به روزنامه اطلاعات روز گفت که «حوالی ساعت ده شنبه‌شب طالبان تلفات داده بودند. طالبان در شیرداغ و دادی داخل مکتب شده بودند. جنگ شدید بود. روز دوم پس از ساعت‌های هشت صبح طالبان برای بردن جنازه‌های خود بالای کوتل خارزار حمله کردند. در شیرداغ در خانه‌های جای گرفته بودند و درگیری‌ها پراکنده بود. در مسیر قُشنگ و مکنک آرامی بود. حوالی ساعت ده شب نیروهای کمکی از جاغوری به دادی رسیده بود.» این منبع با شرح جنگ و گریز نیروهای نظامی در مالستان گفت: «طالبان چطور کوتل خارزار را شکست دادند؟ این یک سنگر سخت و غیرقابل نفوذ برای دشمن بود. چطور از پشت سر به این‌ها حمله شده بود؟ چطور از کوتل غرغره که طالبان آمده بودند هیچ جنگی صورت نگرفته بود؟ سنگرهای پایین کوه تخلیه شده بودند فقط سنگر بالا چند نفر مانده بودند بدون مخابره که غافل‌گیر شده و جابجا کشته شدند در سر بوم قُشنگ.»
تلفات چقدر است؟
گروه طالبان پس از آن‌که کنترل ساختمان ولسوالی مالستان را به‌دست گرفتند، در ویدیویی ادعا کردند که ۲۵ سرباز را در این ولسوالی کشته‌اند. در پیام این گروه که به رسانه‌ها فرستاده شد، نیز آمده بود که نیروهای دولتی «با دیدن تلفات پا به فرار گذاشت، اسلحه، وسایط و مهمات» آن‌ها به دست طالبان افتاده است.
اما منابع مختلف به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که رقم تلفات جنگ در مالستان بین ۳۲ تا ۳۸ نفر است که در میان آنان سربازان و غیرنظامیان به‌شمول زنان و کودکان شامل اند. این افراد در مناطق دادی پشی، شیرداغ، توکریک زردک، کوتل خارزار، اطراف ولسوالی و مکنک کشته و یا زخمی شده‌اند.
یک منبع امنیتی می‌گوید تاکنون رقم تلفات به ۳۲ نفر می‌رسد که شامل ۲ سرباز پولیس، ۳ سرباز ارتش، ۳ نفر از مفرزه امنیت ملی، ۹ نفر از نیروهای خیزش مردمی و ۴ نفر بسیج مردمی اند. این منبع می‌افزاید که 24 نفر دیگر درگیری‌ها زخمی شده‌اند. زخمیان شامل ۷ سرباز پولیس، ۳ سرباز ارتش، ۴ نفر از خیزش مردمی و ۱۰ غیرنظامی اند.
یک منبع دیگر که در بخش‌های صحی فعالیت می‌کند و در ساحه‌ی جنگ حضور داشته است، می‌گوید در جریان جنگ مالستان ۳۸ نفر کشته شده‌اند. به گفته‌ی او ۸ نفر به شمول یک زن و یک کودک در منطقه‌ی شیرداغ، ۸ نفر در منطقه‌ی زردک، ۳ نفر در میرادینه و ۱۷ نفر دیگر در روستاهای مربوط به منطقه‌ی پشی کشته شده‌اند و جسد چند تن دیگر تاهنوز پیدا نشده است. این منبع گفت: «هشت نفر شهید در شیرداغ همه ملکی اند. در زردک هم هشت نفر شهید ملکی بوده که در قریه بالای شان فیر شده است. در پشی یک نفر زخمی شده و یک نفر کشته شده که غیرنظامی اند.»
در سوی مقابل گروه طالبان نیز تلفات سنگین داده‌اند. یک منبع معتبر امنیتی که نمی‌خواهد نامی از او در این گزارش ذکر شود، می‌گوید در جنگ مالستان بیش از ۲۰۰ جنگجوی طالب کشته و حدود ۱۵۰ جنگجوی دیگر زخمی شده‌اند.
به دلیل قطع بودن خدمات شبکه‌های مخابراتی و عدم دسترسی به مالستان، اطلاعات روز نتوانسته است جزئیات بیشتر در مورد چگونگی سقوط این ولسوالی به‌دست طالبان و پیامدهای جنگ معلومات کامل‌تری به‌دست آورد. علاوه بر این هنوز معلوم نیست که طالبان پس از در اختیار گرفتن ساختمان ولسوالی مالستان چه رفتاری با مردم داشته و چه اقداماتی انجام داده است. شام روز گذشته گزارش‌های منتشر شد که طالبان ساختمان ولسوالی مالستان را منفجر کرده‌اند. یک سخنگوی وزارت دفاع ملی این خبر را منتشر کرده است.
احمد (مستعار) که در حال حاضر در ولسوالی جاغوری به سر می‌برد به اطلاعات روز می‌گوید طالبان پس از ورود به «شیرداغ یک زن و یک کودک را سربریده‌اند. چندین خانه را آتش زده و خشونت زیاد دارند.» در همین حال علی، یک باشنده محل می‌گوید که منطقه تخلیه شده بود و تعداد محدودی از باشندگان محل در خانه‌های خود مانده بودند، «در منطقه‌ی زینگر طالبان یک نفر را کشته و یک نفر را زخمی کرده‌اند. دو خانه‌ی مسکونی را آتش زده‌اند.»
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان اما این گفته‌ها را رد می‌کند. او گفت که این گزارش‌ها واقعیت ندارد و «آن‌ها برای تلافی خجالتی خود این حرف‌ها را مطرح می‌کنند و به هیچکس تلفات وارد نشده است.» او گفت: «هیچکس سربریده نشده است. واقعیت ندارد. همچو قضایا را در مناطق تحت کنترل خود بررسی کرده‌ایم، واقعیت نداشته است.»
آوارگان
جنگ در ولسوالی مالستان ولایت غزنی شمار زیادی از باشندگان این ولسوالی را آواره کرده است. براساس فهرستی که اداره ولسوالی جاغوری از آوارگان جنگ در مالستان تهیه کرده است، در مجموع ۱۵۰۲ خانه از روستاهای مختلف مالستان و بخش‌هایی از ولسوالی ارزگان خاص آواره شده است. این آوارگان در حال حاضر در مساجد و روستاهای مختلف در جاغوری به سر می‌برند.
براساس فهرستی که اطلاعات روز دریافت کرده است، این آوارگان شامل ۱۴۹ خانه از روستای دادی پشی، ۱۹۱ خانه از روستای علیاد پشی، ۲۰ خانه از ارزگان و زاولی، ۷۱ خانه از روستای زینگر، ۲۲۵ خانه از روستای جاکه پشی، ۳۸ خانه از روستای تاله قندی علیاد، ۲۱۵ خانه از روستای قابجوی پشی، ۱۰۳ خانه از روستای شب‌بخیز پشی، ۲۸۱ خانه از روستای پایجلگه پشی و ۲۰۹ خانه از روستای ناوه پشی می‌شود.