حدود دو ماه بعد از شروع‌‌شدنِ پروسه واکسیناسیون عمومی کووید۱۹ در امریکا، وزارت صحت عامه‌ی کشور از به‌دست آوردنِ اولین محموله واکسین کرونا در ۱۹ دلو ۱۳۹۹ خبر داد و برنامه واکسیناسیون عمومی کووید۱۹ در ۵ حوت سال گذشته با تزریق واکسین به نیروهای امنیتی و خبرنگار طلوع‌نیوز «انیسه شهید» شروع شد. در بیشتر از پنج ماه که از آغاز واکسیناسیون عمومی کووید۱۹ می‌گذرد اما استقبال مردم از واکسین کرونا اندک بوده است.
دلیل استقبال اندک مردم از واکسین کرونا شایعات و اتفاقاتی است که روزانه با آن می‌خورند؛ شایعاتی مثل «واکسین پروژه‌ی طراحی شده برای عقیم‌سازی مسلمانان است» یا خبری در مورد دانشجوی دانشگاه پولی تخنیک که گفته می‌شود بر اثر تزریق واکسین فوت کرده بر صف مخالفان واکسین افزوده است.
دولت و وزارت صحت عامه برای استقبال بیشتر مردم از واکسین کرونا، تزریق این واکسین را در سراسر کشور اجباری کرده و وزارت تحصیلات عالی به دانشجویان دانشگاه‌ها اعلان کرد در صورتی که واکسین نزنند اجازهی ورود به نهادهای تحصیلی را ندارند.
پزشکان اما دلیل استقبال اندک مردم از واکسین کرونا را متوجه دولت می‌داند و میگوید که وزارت صحت عامه علاوه بر تزریق واکسین باید به مردم در این قسمت آگاهی‌دهی کند.
از ۱۵ نفری که با روزنامه اطلاعات روز صحبت کرده است ۱۰ نفر آن علاقه‌ای به استفاده از واکسین کرونا ندارد، دو نفر واکسین کرونا را دلیلی برای مهار کرونا می‌دانند و سه نفر دیگر آن می‌گویند که مردد هستند و تصمیم برای گرفتنِ یا نگرفتنِ واکسین ندارند.
براساس آمار وزارت صحت عامه از آغاز واکسیناسیون عمومی کرونا تا حالا در حدود یک میلیون ۵۰۰ هزار نفر «ملکی» واکسین کرونا دریافت کرده است.
«اگر به گذشته برگردم واکسین نمی‌گیرم»
محمدنقی رستمی مایل نیست واکسین کرونا بزند و تزریق آن‌را هم به کسی توصیه نمی‌کند. به باور او واکسین کرونا چیزی جز یک تجارت نیست و هر کسی هم می‌خواهد مقاومت وجودش را در برابر کرونا بالا ببرد به جایی استفاده از واکسین کووید۱۹ از داروهای ساده یونانی و ویتامین‌های طبیعی مصرف کرده و از دستورالعمل‌های بهداشتی و پزشکی پیروی کند: «نابودی کرونا ناممکن است و این بیماری ماندنی. باید زندگی خود را با آن هماهنگ کنیم. شهروندان کشورهای قدرت‌مند کرونا را جنگ بیولوژیکی می‌داند که قصدش کاهش جمعیت است. بشر بدون استفاده از اعمال شیطان‌صفت، به جایی کم‌کردنِ جمعیت آن‌را تنظیم کند و با علم بیوتکنولوژی می‌توانیم محصولات کشاورزی را بیشتر کنیم.»
دانشگاه پولی تخنیک – کابل یکی از دانشگاه‌های کشور است که در آن واکسین‌زدن «اجباری» است و بدون آن به کسی اجازه‌ای ورود به این دانشگاه داده نمی‌شود. این دانشگاه بعد از آن‌که روز یک‌شنبه (۱۰ اسد ۱۴۰۰) طی یک پستی فیسبوکی اعلان کرد یک دانشجویش بعد از تزریق واکسین کرونای «جانسون و جانسون» فوت کرده سیلِ از اعتراض به «اجباری‌بودنِ» واکسین زیر به‌سوی این دانشگاه سرازیر شد. از میان ۲۰۸ نفری که زیر پست مربوط به فوت دانشجوی این دانشگاه نظر داده بودند اکثریت آن‌ها به اجباری‌بودنِ واکسین معترض‌اند.
در صفحه فیسبوک دانشگاه پولی تخنیک در مورد فوت محمدعزیز فرزند محمدانور که دانشجوی سال چهارم این دانشگاه بود گفته شده که او ساعاتی پس از تزریق واکسین دچار «سردردی، قرمزشدنِ چشم‌ها، حالت تهوع، کسالت و درد عضلات» شده و به شفاخانه رایل انتقال داده شد. در اعلامیه این دانشگاه از نتایج معاینات همتوکرات (۵۶ درصد) این فرد سخن گفته شده که به مراتب بالاتر از حد نورمال بوده است: «مریض بعد از معاینات با داروهای که تجویز شده بود از شفاخانه مرخص می‌شود اما با خراب شدن حالش دوباره به شفاخانه مراجعه کرده و با داروهای تقویتی به خانه می‌گردد. محمدعزیز دو روز بعد با ظهور علایم سردردی، قرمزی چشم، کسالت، تهوع فوت می‌کند.»
در پایان اعلامیه این دانشگاه گفته شده که علت مرگ دانشجوی آن‌ها، بیماری قبلی بوده است چون لخته‌شدن ناشی از واکسین «جانسون و جانسون» ۹ روز بعد از تزریق آن نمایان می‌شود نه در همان روز تزریق. اما این دلیل هم مردم را قانع نکرده که واکسین کرونا بگیرند.
نوید حیدری دانشجوی دانشگاه پولی تخنیک – کابل است. نوید میگوید که به «زور» واکسین کرونای «جانسون و جانسون» را تزریق کرده است و با وجودی که واکسین عوارض جدی برایش خلق نکرده اما اگر به گذشته برگردد حاضر به تزریق واکسین نیست. نوید از تلاش بی‌ثمر برای به دست آوردنِ کارت واکسین بدون این‌که آن‌را تزریق کند سخن می‌زند و اگر کارت واکسین را به دست می‌آورد هرگز واکسین را دریافت نمی‌کرد، چون بدون داشتن کارت واکسین، دانشجویان اجازهی ورود به دانشگاه را ندارند: «دانشجوی سال چهارم دانشگاه ما با واکسین حساسیت داشت و یک روز بعد از تزریق واکسین خونش لخته شد و فوت کرد. از داکتران تزریق‌کننده خواستیم بدون واکسین زدن، کارتش را بدهد گفتند اجازه ندارند که این کار را بکنند. اگر زدن واکسین اختیاری باشد به کسی زدنِ آن‌را توصیه نمی‌کنم. بخش دیگری که نسبت به واکسین بدبین باشم به شایعاتی بر می‌گردد که در شبکه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌شود.»
ستاره رهیاب دانشجوی دانشگاه تعلیم و تربیه «شهید ربانی» میگوید در صورتی واکسین کرونا را دریافت می‌کند که اجباری باشد و بدون آن اجازه ورود به دانشگاه را نداشته باشد. خانم رهیاب اضافه می‌کند که اگر زدنِ واکسین اجباری نباشد دوست ندارد واکسین دریافت کند: «به خاطر عواقب واکسین می‌ترسم و این‌که ممکن است مشکلی برایم خلق کند. اگر برای اجازه ورود به دانشگاه و درس واکسین اجباری باشد ترجیح می‌دهم واکسین بزنم تا این که از درس محروم شوم. چون درس همه‌چیزم است.»
مهار کرونا با «اجباری‌کردن» و آگاهی‌دهی در مورد اهمیت واکسین
۱۹ دلو ۱۳۹۹ اولین محموله واکسین کرونا به کشور رسید و ۵ حوت آن سال پروسه واکسیناسیون عمومی با اعلان «برنامه معافیت کتلوی افغانستان» و تزریق اولین واکسین به رییس‌جمهور در ارگ رسما آغاز شد. اما هر چه زمان گذشت استقبال مردم بیشتر نه که کم‌تر شد. آمار وزارت صحت عامه میگوید که در بیشتر از پنج ماه از آغاز واکسیناسیون عمومی، در سراسر کشور حدود یک میلیون ۵۰۰ هزار نفر «ملکی» واکسین دریافت کرده‌است. به گفته‌ی مسئولان وزارت صحت مراجعه‌ی مردم تنها در موج سوم کرونا – که هنوز فروکش نکرده – افزایش یافته است.
دولت چندی قبل برای افزایش استقبال مردم و مهار کرونا در کشور، اعلان کرد که زدن واکسین کرونا برای هر فرد اجباری است و این برنامه از دانشگاه‌ها آغاز شد. عثمان طاهری، معاون سخن‌گوی وزارت صحت عامه میگوید: «دانشجویان باید واکسین بگیرند چون آن‌ها بیشترین منبع انتشار ویروس هستند. بابت یک سری مشکلاتی که وجود دارد نباید نگران باشند. در ۱۰۰ هزار نفر، احتمال دارد یک نفر حساسیت داشته باشد. دلیل فوت آن دانشجوی دانشگاه پولی تخنیک واکسین کرونا نه بلکه مشکلات قبلی خود او بود.»
عباس‌علی رموزی، استاد دانشکده‌ی پزشکی «اجباری‌کردنِ» واکسین را کوتاه‌ترین و بهترین راه مهار کرونا می‌داند. به باور او دولت مقصر استقبال اندک مردم از واکسین کرونا است. این استاد دانشگاه میگوید وزارت صحت عامه برای تشویق مردم به این واکسین، باید از طریق رسانه‌ها و نهادهای آموزشی در مورد اهمیت واکسین کرونا به آن‌ها معلومات بدهد.
آقای رموزی میگوید دایر کردنِ میزگرد در رسانه‌ها با حضور پزشکان و مسئولان امور که در آن اهمیت واکسین کرونا به بحث گرفته شود می‌تواند مردم را به واکسین‌زدن تشویق کند و این کار از نگرانی مردم نسبت به مشکلاتی که ممکن است واکسین کرونا برای‌شان خلق کند می‌کاهد: «تا زمانی که در قسمت واکسین کرونا فرهنگ‌سازی نشود مردم به ضررهای جزیی ناشی از زدنِ واکسین فکر می‌کنند و حق هم دارند چون در مورد اهمیت واکسین آگاهی‌دهی نشده است. در مکاتب به دانش‌آموزان در مورد اهمیت واکسین معلومات بدهند تا آن‌ها به خانواده‌های‌شان انتقال بدهند. اگر آگاهی‌دهی نکرده و از اهمیت واکسین صحبت نکنیم بسیار مشکل است که کسی واکسین بزند. تا هنوز نشنیدم که وزارت صحت عامه علیه تبلیغات منفی در مورد واکسین کرونا واکنش نشان داده باشد و در مورد اهمیت واکسین تبلیغ کرده باشد.»
آقای رموزی میگوید: «با اجباری‌شدن واکسین، زنجیره شیوع بیماری کرونا از بین می‌رود. اما اگر یکی واکسین بزند و یک نزند. آن‌که واکسین گرفته معافیت دارد و فردی که نزده ناقل بیماری به دیگران است. به قول پزشکان چیزی صددرصدی نیست. احتمال دارد صفر اعشاریه یک هزارم درصد آن چیز عوارض داشته باشد. امروز عوارض بسیار جزیی واکسین توسط رسانه‌ها بولد می‌شود و همه می‌ترسد. اگر واکسین کرونا اجباری نشود زنجیره شیوع آن سال‌های سال باقی می‌ماند.»
وزارت صحت عامه عدم استقبال مردم از واکسین کرونا را وابسته به «برخورد حسی و سنتی» می‌داند و خواهان برخورد درست مردم با این واکسین است. آمار این وزارت از افزایش قابل ملاحظه‌ای متقاضیان واکسین در موج سوم کرونا خبر می‌دهد؛ در زمان شروع واکسیناسیون عمومی در ۵ حوت سال گذشته تعداد مراکز توزیع واکسین در کابل ۱۳ مرکز بود و تعداد این مراکز حالا به ۳۵ تا می‌رسد.
از ۱۹ دلو ۱۳۹۹ که اولین محموله واکسین کرونا به کشور رسید تا حالا چهار میلیون و ۷۹۲ هزار واکسین توسط کشورهای مختلف و سازمان کوواکس به کشور کمک شده که از این میان سه میلیون و ۲۹۲ هزار آن به کشور رسیده است: «۹۶۸ هزار دوز واکسین استرازنکا طی دو مرحله به کشور رسید؛ ۵۰۰ هزار دوز در مرحله اول توسط هند و ۴۶۸ هزار دوز در مرحله دوم توسط سازمان کوواکس و جدیدا ۱۲۴ هزار دوز دیگر جدیدا توسط سویدن به کشور کمک شد. ۷۰۰ هزار دوز واکسین سینوفارم توسط چین کمک شد که تطبیق شد. ایالات متحده سه میلیون دوز واکسین جانسون و جانسون به کشور کمک کرد که یک میلیون و ۵۰۰ هزار دوز آن به کشور رسیده است.»
دولت با اختصاص دادنِ ۳۲۵ میلیون دالر قصد دارد ۴۰ میلیون واکسین برای کل جمعیت کشور تهیه کند تا معافیت کلی در کشور ایجاد شود.