«پدر من عبدالحکیم ۸۰ سال دارد و پنج بار است که طالبان وی را بازداشت می‌کنند. طالبان بهانه می‌گیرند که باید سلاح و پول بدهیم و هر کس را مجبور می‌کنند که سر ما به دروغ ادعا کند. هر روز خانواده من به‌خاطر من که در دولت سابق کار کردم، آزار و اذیت می‌شوند.»
این روایت محمدظریف آزاد، یکی از فرماندهان برجسته نیروهای خیزش مردمی در غور است. او پنج سال در مربوطات ولسوالی دولتیار غور مصروف تأمین امنیت بخشی از شاهراه غور – بامیان بود و شش ماه آخر نظام جمهوریت به‌عنوان مسئول اوپراتیفی و عملیاتی ریاست امنیت ملی فراه کار کرده است.
محمدظریف در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز، تنها دلیل بازداشت پدر و همچنین آزار و اذیت خانواده‌اش را واردکردن تلفات سنگین به طالبان در جریان جنگ می‌داند: «طالبان براساس خصومت شخصی با من، خانواده‌ام را آزار و اذیت می‌کنند. من وقتی فرمانده خیزش مردمی بودم، هر نوع سلاح و موتورسایکلی که از طالبان گرفتم، به دولت سپردم. حالا طالبان از خانواده من می‌خواهند که همان سلاح و موتورسایکل‌ها را پس بدهند.»
عفو عمومی؟
محمدظریف طالبان را به حملات انتقام‌جویانه در ولسوالی دولتیار، علیه نظامیان سابق متهم می‌کند. او قصه می‌کند که با تسلط طالبان بر غور، خانه مسکونی‌اش با انفجار ماین تخریب شده است. این خانه را فرمانده سابق خیزش مردمی با دشواری زیاد ساخته بود و حالا مخروبه است.
در بسیاری مواقع، نیروهای خیزش مردمی در غور سد مستحکم علیه حملات طالبان شکل داده بودند و در چندین نوبت حملات گروهی طالبان در ولسوالی‌های غور به‌ویژه دولتیار توسط این نیروها عقب زده شد.
تنها محمدظریف در چارچوب فرماندهی بخشی از نیروهای خیزش مردمی، ۷۲ حمله طالبان در مسیر شاهراه بامیان – غور در مسیرهای ولسوالی‌های لعل‌وسرجنگل و دولتیار را دفع کرده است.
جنگ علیه طالبان جان ۱۲ تن از بستگان محمدظریف را گرفته است: ماما، کاکا، بچه کاکا و خواهرزاده.
تداوم بازداشت‌های نیروهای نظامی سابق از سوی طالبان، عفو عمومی ملا هبتالله، رهبر طالبان را زیر سوال برده است. محمدظریف پس از بازداشت پدرش از سوی طالبان حالا هیچ اعتمادی به عفو عمومی طالبان ندارد: «عفو عمومی طالبان، تنها در مطبوعات گفته می‌شود و در عمل هیچ چیز وجود ندارد. هیچ باوری به عفو عمومی طالبان ندارم و به همین خاطر خانه و کاشانه خود را در غور ترک کردم، اگر این کار را نمی‌کردم، شاید تا حالا کشته شده بودم.»
ساکنان محلی در غور به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که در یک حمله انتقام‌جویانه‌ی طالبان پس از چیره‌شدن بر شهر فیروزکوه، دین‌محمد یکی از فرماندهان پیشین جهادی با فرزندش تیرباران شد.
این اقدام جنگجویان طالب باعث شد که بسیاری از نظامیان سابق به عفو عمومی طالبان مشکوک شوند و فرار را بر قرار ترجیح دهند.
فرار از افغانستان
برای شمار زیادی از نظامیان سابق در غور، سفر قاچاقی به ایران تنها گزینه برای نجات جان‌شان بوده است.
با گذشت ده روز از حاکمیت طالبان در غور، محمدظریف شهر فیروزکوه را به مقصد ولایت نیمروز در جنوب غرب افغانستان ترک کرد و از آن‌جا با پیدا کردن قاچاق‌بر انسان، با بسیار مشقت خود را به ایران رساند. روزگار در ایران نیز بر وفق مراد این فرمانده سابق نمی‌گذرد و بیکار است.
پیدا کردن کار روزمزد در ایران، بزرگ‌ترین خواست وی در دیار غربت است، تا با پیدا کردن مقداری پول، زندگی آسان‌تری برای خانواده‌اش زیر پرچم طالبان در افغانستان رقم زند.
غور یکی از ولایت‌های محروم افغانستان است. طی سال جاری به‌دلیل شدت‌گرفتن حملات طالبان، بخش زیادی از محصولات زراعتی تخریب شد و همچنین بخشی از مواشی ساکنان غور نیز در جنگ‌ها تلف شد.
اغلب ساکنان غور در زمستان کنونی زیر خطر شدید فقر به‌سر می‌برند و حتا پیدا کردن نان خشک نیز از واقعیت به یک رویا مبدل گشته است. زندگی برای کارمندان سابق حکومت به‌ویژه نظامیان سخت‌تر است. آنان بیکار و بی‌پول هستند و زندگی را به مشقت زیاد سپری می‌کنند.
سلاح می‌خواهند
چندین منبع مردمی در غور به روزنامه اطلاعات روز تأیید می‌کنند که طالبان از نظامیان سابق و خانوادههایشان، سلاح طلب می‌کنند و این گروه تصور می‌کند که هنوز سلاح در نزد نظامیان سابق و یا خانوادههایشان وجود دارد.
در چندین مورد نداشتن سلاح باعث شده است که کارمندان سابق دولت بازداشت شوند.
یکی از محافظان پیشین مقام‌های غور که به‌دلیل حساسیست موضوع نخواست نامی از وی برده شود، به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که با اعلام عفو عمومی طالبان، از هرات به غور برگشت، اما جنگجویان طالبان وی را بازداشت کردند: «سه شبانه‌روز من را در زندان زندانی کردند و از من سلاح طلب می‌کردند. برای من می‌گفتند که تو محافظ امنیتی بودی و سلاح خود را چه کردی؟ من را لت‌وکوب و شکنجه هم کردند، اما با پادرمیانی بزرگان قوم از بند طالبان رها شدم.»
حسن حکیمی، یکی از فعالان مدنی غور در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز مدعی است که طالبان برخی از نظامیان سابق و خانوادههایشان را به بهانه‌ی داشتن سلاح، ارتباط با جبهه مقاومت و کار در حکومت سابق بازداشت می‌کنند.
او از طالبان می‌خواهد که به عفو عمومی‌شان پایبند باشند: «از طالبان می‌خواهیم که بر تعهدات خود مبنی بر عفو عمومی عمل کنند و از کشتار، بازداشت و آزار و اذیت مقام‌های پشین و خانوادههایشان جلوگیری کنند. هیچ‌گاهی نباید به خاطر جرم یک فرد، بستگانش دستگیر شوند.»
اما مولوی عبدالحی زعیم، مسئول فرهنگی طالبان در غور در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که آنان در راستای تطبیق فرمان عفو عمومی رهبرشان تلاش می‌کنند و این فرمان تطبیق شده و می‌شود.
او از نظامیان سابق و خانوادههایشان می‌خواهد که ادعاهایشان مبنی بر نقص فرمان عفو عمومی را مستند کنند، تا پرونده‌هایشان رسیدگی شود: «هر کس از طرف هر مجاهد ما شکایت دارد و یا از طرف مجاهد ما به آن ضرری رسیده، اسناد ارائه کند، تا ما بررسی کنیم. بدون کدام سند ما هیچ کاری نمی‌توانیم.»
برخی از نظامیان سابق در غور از ترس حملات طالبان زندگی پنهانی دارند و در تلاش هستند که تا در اولین فرصت، کشور را ترک کنند. چندین نظامی سابق از ترس طالبان نخواستند که در مصاحبه با روزنامه اطلاعات روز، جریان بازداشت و همچنین لت‌وکوب‌شان را بازگو کنند.
با همه این‌ها، محمدظریف، فرمانده سابق خیزش مردمی به طالبان تذکر می‌دهد که هر نوع سخت‌گیری بر نظامیان سابق و خانوادههایشان، فاصله میان مردم با این گروه را بیشتر می‌کند و از عمر حکومت‌داری‌شان خواهد کاست.