نویسندگان: جاناتان سوان، هانس نیکولز
مترجم: شریفه عرفانی
یادداشت‌های فاش شده از یک جلسه اتاق وضعیت کاخ سفید یک روز قبل از سقوط کابل، روشنگر این است که عدم آمادگی دولت بایدن برای تخلیه اتباع افغانستان که به ایالات متحده در جنگ ۲۰ ساله این کشور علیه طالبان کمک کرده بودند، تا چه حد بوده است.»
چرا مهم است: ساعاتی قبل از این‌که طالبان کنترل پایتخت افغانستان را در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ به دست بگیرند، مقامات ارشد دولت بایدن هنوز در حال بحث و بررسی و تعیین اقدامات اساسی مربوط به تخلیه گسترده غیرنظامیان بودند.
افراد بیرون جلسه ناامید و به جلسات بی‌شمار دولت مشکوک بودند اما گرفتار اینرسی [کرختی] بوروکراتیک شده و تا آخرین لحظه به آن فوریت داده نشد.
در حالی که کلمه «بلافاصله» روی سند درج شده، واضح است که مقامات هنوز در تلاش بودند تا برنامه‌های خود را، در بعد ازظهر ۱۴ آگست، نهایی کنند.
به عنوان مثال، آن‌ها تازه تصمیم گرفته بودند که باید به کارکنان محلی افغانستانی اطلاع دهند تا «برای ثبت‌نام جهت نقل مکان به ایالات متحده دست به کار شوند».
و آن‌ها هنوز داشتند در مورد این‌که کدام کشورها می‌توانند به‌عنوان نقاط ترانزیت استفاده شوند، تصمیم می‌گرفتند.
تصویر بزرگ: رییس‌جمهور بایدن مصمم بود که به دخالت کشور در طولانی‌ترین جنگ پایان دهد و اپریل گذشته برنامه‌های خود را برای خروج تمام نیروهای ایالات متحده از افغانستان تا ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱ اعلام کرده بود.
رییس‌جمهور ترمپ قبلا توافقی را برای خروج ایالات متحده تا می ۲۰۲۱ امضا کرده بود.
میزان محبوبیت بایدن هنوز پس از صحنه‌های آشفته آن لحظات پایانی، صحنه‌ی سقوط افغان‌های آویزان شده از هواپیما و انفجار انتحاری که منجر به کشته شدن ۱۳ نظامی امریکایی و تعداد زیادی از افغان‌ها در بیرون دروازه‌های میدان‌هوایی حامد کرزی شد، بهتر نشده است.
آتلانتیک این هفته گزارش داد که هزاران افغان آسیب‌پذیر همچنان در جهنم بوروکراتیک گیر افتاده‌اند و از طالبانی که سال‌ها با آن‌ها جنگیدند وحشت دارند که آن‌ها را شکار کنند.
اواخر این ماه، کنگره اعضای یک کمیسیون دو حزبی ۱۲ نفره را معرفی خواهد کرد که جنگ را بررسی کرده و گزارشی مشابه کمیسیون ۱۱ سپتامبر صادر خواهد کرد.
جزئیات: آکسیوس «خلاصه نتیجه‌گیری» شورای امنیت ملی را برای جلسه گروه کوچک نمایندگان به اصطلاح به دست آورد.
این سازمان دستیاران ارشد را برای اعضای مختلف کابینه گرد هم آورده و معمولا زمینه را برای جلسات معاونان یا مدیران فراهم می‌کند یا جزئیات عملی را برای اجرای تصمیماتی که قبلا توسط روسای آن‌ها گرفته شده است بررسی می‌کند.
این سند مربوط به «انتقال به خارج از افغانستان» بود و جلسه از ساعت ۳:۳۰ تا ۴:۳۰ بعد از ظهر روز ۱۴ آگست به وقت واشنگتن برگزار شد.
در آن لحظه جنگ‌جویان طالبان در حال ورود به کابل بودند.
این جلسه به ریاست لیز شروود راندال، یکی از مقامات شورای امنیت ملی برگزار شد و مقامات ارشد سازمان‌های مختلف از جمله جنرال جان هایتن، معاون رییس ستاد مشترک ارتش حضور داشتند.
بین خطوط: یادداشت‌های این نشست نشان می‌دهند که دولت بایدن در آخرین لحظه در حال تصمیم‌گیری در مورد چند اقدام حیاتی بوده است – تنها چند ساعت قبل از سقوط کابل و فرار اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان با چرخ‌بال از کاخ خود.
موارد تصمیم‌گیری در جلسه عبارت بودند از:
«دولت برای شناسایی هرچه بیشتر کشورها به عنوان نقاط ترانزیت تلاش خواهد کرد. نقاط ترانزیت باید بتوانند شهروندان ایالات متحده، اتباع افغانستان، اتباع کشورهای ثالث و سایر افراد تخلیه شده را در خود جای دهند. (اقدام: ایالت، فوری)»
«سفارت کابل به کارمندان شاغل محلی اطلاع می‌دهد تا برای جابه‌جایی به ایالات متحده خود را ثبت کنند و بلافاصله آماده شدن برای عزیمت را آغاز کنند… (اقدام: سفارت کابل، فوری)»
امیلی هورنای سخنگوی شورای امنیت ملی به آکسیوس گفت: «با وجود این‌که قرار نیست در مورد اسناد داخلی فاش شده اظهار نظر کنیم، یادداشت‌های انتخاب شده از این جلسه بازتاب دهند‌ه‌ی ماه‌های کاری نیست که قبلا در جریان بوده است».
هورن گفت: «در اوایل تابستان همان سال، ما عملیات پناه‌گاه متحدین را راه‌اندازی کردیم و با کنگره برای تصویب قانونی کار کردیم که به ما انعطاف بیشتری برای جابه‌جایی سریع شرکای افغان می‌داد.»
«به دلیل این نوع برنامه‌ریزی و تلاش‌های دیگر بود که ما توانستیم تخلیه بیش از ۱۲۰ هزار امریکایی، مقیم دائم قانونی، افغان‌های آسیب‌پذیر و سایر شرکا را تسهیل کنیم.»
پشت صحنه: زمانی که جلسه بعدازظهر شنبه برگزار شد، مقامات ارشد بایدن در سراسر دولت به صورت شبانه‌روزی برای رسیدگی به وقایع پرسرعت افغانستان گرد هم آمدند.
دولت اقداماتی را اتخاذ کرده بود که به آن‌ها کمک می‌کرد تا در نهایت بیش از ۱۲۰ هزار نفر را تا ۳۱ آگست – مهلت بازنگری شده عقب‌نشینی رییس‌جمهور، از میدان هوایی کابل تخلیه کنند.
در میان هرج‌و‌مرج و مرگ، تلاش برای خروج شهروندان امریکایی و شرکای افغان با کمک متحدان و بسیاری از تلاش‌های بداهه از سوی بخش خصوصی و گروه‌های کهنه سربازان عملی شد.
نیروها از قبل در منطقه مستقر شده بودند تا بتوانند به سرعت خود را برای عملیات تخلیه به میدان هوایی کابل برسانند. دولت تصویب ویزای مهاجرت ویژه (اس‌آی‌وی) را تسریع کرده بود. و مقامات دولت بایدن با دیگر کشورها آمادگی آن‌ها را جهت امکان اسکان موقت برای تخلیه‌شدگان بررسی کرده بودند، که در نهایت منجر به ایجاد شبکه‌ای شد که میزبان ده‌ها هزار افغانی بود که منتظر رسیدگی بودند.
با این وجود، بسیاری از تصمیمات کلیدی در آستانه سقوط کابل هنوز گرفته نشده بود.
ارزیابی خود رییس‌جمهور، و جامعه اطلاعاتی او، از توانایی ارتش افغانستان برای دفاع از خاک خود در برابر طالبان را بیش از حد واقع بود.
و با پیچیده‌تر شدن اوضاع، غنی شخصا از بایدن خواهش کرده بود که در اوایل سال جاری، اقدام به تخلیه دسته‌جمعی افغان‌ها نکند.
او می‌ترسید که این امر نشانه از دست دادن اعتماد به دولت او باشد.
نتیجه: بسیاری از مشاوران بیرون از جلسه زنگ خطر را به صدا در می‌آوردند، زیرا طالبان در ماه آگست در حال تسخیر مرکز ولایات بودند.
مت زلر، افسر سابق سیا که در فبروری ۲۰۲۱ با مقامات دولتی در مورد محافظت از افغان‌هایی که با امریکایی‌ها کار کرده بودند جلسه داشت، گفت: «مقامات [کاخ سفید] مدام به من می‌گفتند که چیزی که بیشتر نگران آن بودند، چشم‌انداز تخلیه آشفته بود. آن‌ها با ما طوری رفتار کردند که گویی بچه هستیم. آن‌ها باور نمی کردند که کشور در حال سقوط است.»
زلر افزود: «در ۱۳ جنوری، ما پیشنهاد همکاری با آن‌ها برای کمک به تخلیه شرکای خود را دادیم. همه ما شاهد وقوع این فاجعه قبل از وقوع غیرقابل اجتناب بودیم. آن‌ها تا ۱۵ آگست، روز سقوط کابل، به ما مراجعه نکردند.»
مارک جاکوبسون، معاون نماینده ناتو در افغانستان در دوره اوباما، به آکسیوس گفت: «این‌که برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و رسیدگی به سؤالات کلیدی تکمیل نشده بود، حتا زمانی که کابل در شرف سقوط بود، بر نبود برنامه‌ریزی بین‌سازمانی لازم تأکید می‌کند».
«این بی‌برنامه‌گی با توجه به تجربه عمیق در مورد افغانستان و عملیات‌های احتمالی واقعا حیرت‌آور است.»