نُه ماه از حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان می‌گذرد. این گروه در این مدت با باورهای تندروانه‌ی اسلامی با صدور فرمان‌های متعدد و به اجرا گذاشتن آن‌ها مرحله‌به‌مرحله زنان را محدود کردهاند. به نظر می‌رسد که در نهایت با این فرمان‌ها و محدودیت‌ها طالبان در پی حذف کامل زنان افغانستان از اجتماع اند. طالبان زنان را به «زنان خوب» و «زنان بد» دسته‌بندی کرده و گفته‌اند که زنانی خوب اند که حجاب داشته باشند، شوهران‌شان را دوست داشته باشند و فرزند بیاورند.
در تازه‌ترین مورد، حکومت طالبان از مجریان زن تلویزیون‌ها در افغانستان خواسته است که هنگام ظاهرشدن در برنامه‌های تلویزیونی چهره خود را بپوشانند. پیشتر از این (دوشنبه، ۲۶ ثور) مأموران وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان از کارمندان زن دفتر معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) خواسته است که حجاب را رعایت کنند.
چاقوی بُرنده
وزارت امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان پیشتر رعایت حجاب توسط زنان بالغ را «فرض و ضروری» اعلام کرده و گفته بود که «بهترین نوع حجاب» پوشیدن چادری (برقع) است. این وزارت طالبان، خلاف دستورات دینی که حتا اگر بی‌حجابی جرم نیز باشد، جرم را عمل شخصی ندانسته و برای سرپرست زنان «بی‌حجاب» «تنبیه» در نظر گرفته است.
طبق رهنمود وزارت امر به معروف طالبان، سرپرست زنان بی‌حجاب احضار، سه روز زندانی و حتا در دادگاه محاکمه و مجازات خواهند شد. اقدامی که به باور فعالان حقوق زن، خشونت‌های خانگی در برابر زنان را افزایش می‌دهد.
زهرا جویا روزنامه نگار و فعال حقوق زن در صفحه فیسبوک خود در انتقاد از این تنبیه نوشته است که طالبان چاقوی مردان خانواده‌ها را در افغانستان علیه زنان تیز کردهاند: «در این مدت طالبان هر چه زنان را فُحش دادند، لت‌وکوب کردند، زنان تن به حجاب ندادند، حالا چاره‌ای ندیده‌اند و گفته‌اند که ولیِ زنان بی‌حجاب مجازات می‌شوند. مردان از جان‌شان می‌ترسند و قبل از طالب قیودات بر زنان‌شان وضع می‌کنند.»
این درحالی است که با تسلط دوباره‌ی طالبان به افغانستان آمار قتل‌های مرموز و خودکشی زنان به‌گونه‌ی چشم‌گیر در کشور افزایش یافته است. در تازه‌ترین موارد، دو زن در ارزگان و یک زن دیگر در ولایت سمنگان توسط همسران‌شان به قتل رسیده‌اند. همین طور، یک دختر نُه ساله در قندهار در اثر شکنجه‌ی زیاد از سوی نامزد‌اش که باشنده‌ی اصلی ارزگان بوده، جان باخته است.
هرچند پیشتر مأموران وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته بودند که براساس فیصله‌ی رهبری این گروه و وزیر امر به معروف، آنان حق صحبت و تذکر مستقیم حجاب به زنان را ندارند، بلکه براساس رهنمود آنان موظف اند تا زنان بی‌حجاب را شناسایی و سرپرست آنان را پیدا کنند و در مورد حجاب زنان با سرپرست‌شان صحبت کنند.
اما چندی پیش سه دانشجوی دختر در ورودی دانشگاه بلخ، توسط مأموران زن طالبان به‌خاطر پوشیدن لباس رنگه و استفاده از گوشکی مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند. به همین ترتیب در روزهای گذشته مأموران طالبان دانشجویان دانشگاه تعلیم و تربیه در کابل را نیز به دلیل نپوشیدن چادر و حجاب سیاه مورد تحقیر قرار داده و با گرفتن کارت هویت دانشجویان دختر، به آنان اجازه‌ی ورود به دانشگاه را نداده‌اند. در دانشگاه کابل نیز دختران دانشجو به اتهام نداشتن حجاب از سوی مأموران طالبان مورد خشونت لفظی قرار گرفته‌اند.
به نظر می‌رسد، برقع‌پوشی اجباری خلاف آنچه که در رسانه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، سطحی نیست و نیز تنها به حجاب خلاصه نمی‌شود.
افزون به این،به باور زنان محدودیت‌های پوشش تنها راهکار وزارت امر به معروف و نهی منکر نیست، بلکه طالبان به‌صورت یک‌دست عمل کردهاند. یکی از زنان معترض که نمی‌خواهد نام از او گرفته شود می‌گوید، اجباری‌شدن حجاب در سطح رهبری گروه طالبان مطرح و این گروه در پی حذف زنان از اجتماع است.
پیش ز این زنان با راه‌اندازی کمپین و اعتراض اعلام کردهاند که حجاب بهانه است و طالبان برنامه دارند تا زنان را از جامعه حذف کنند.
این در حالی است که در رهنمود وزارت حج و اوقاف که برای خطبه‌ی نماز جمعه (۳۰ ثور) تهیه شده و نسخه‌ای از آن در اختیار روزنامه اطلاعات روز قرار گرفته، آمده است: «طرح توضیحی و تطبیقی وزارت امر به معروف و نهی‌عن‌المنکر راجع به رعایت حجاب شرعی براساس فرمان (۵۵۵ ج ۱) مولوی هبت‌الله آخوندزاده در تاریخ ۱۵/۹/۱۴۴۳ هجری قمری، منظور شده تا این‌که زنان متدین و با عزت، حجاب شرعی را رعایت نمایند.»
در این رهنمود تأکید شده است که حجاب موضوع قومی، عرفی، منطقوی، تقلیدی و عنعنوی نه، بلکه یک اصل غیرقابل تغییر، غیرقابل معاوضه و تنزیل و بالای تمام زنان بالغ مسلمان فرض عنوان شده است. در رهنمود همچنین تأکید شده است که حجاب در جامعه‌ی اسلامی برای جلوگیری از مفاسد اخلاقی مانع محکم است.
حقوق بشر و آزادی فردی دو عنوان باطل
در رهنمود وزارت حج و اوقاف طالبان برای خطبه نماز جمعه همچنین تأکید شده است که اکنون طالبان در افغانستان مسلط و برای رعایت حجاب مصمم اند. در این رهنمود آمده است که «دنیا در پی ترویج بداخلاقی و ابزار شدن زنان افغانستان» است.
در این رهنمود در مورد این اتهام توضیح داده شده است: «دنیای کفر زیر نام آزادی و حقوق زن می‌خواهند حجاب اسلامی را از زنان مسلمان دور نمایند، اختلاط مرد و زن را در زندگی اجتماعی رایج بسازند که در نتیجه‌ی آن زنان در جامعه به یک وسیله اشباع غرایز مبدل شود و از او استفاده‌ی ابزاری نموده شخصیت و کرامت انسانی او را زیر پای نمایند.»
در ادامه همچنین تأکید شده است که مردم افغانستان بر ضد بی‌حجابی مبارزه کرده و می‌کنند: «آزادی و حقوق بشر دو عنوان باطل هستند که جهان کفر می‌خواهد تحت این دو عنوان جامعه اسلامی را به راه خود بکشانند.»
در رهنمود استدلال شده است که دنیای غرب برای ترویج بی‌حجابی به پخش و نشر فلم و سریال‌های مبتذل، ساخت و نشر برنامه‌های مبتذل اقدام کرده و افراد دین‌ستیز را برای انتقادهای رکیک و بی‌مفهوم استخدام کرده است. در این رهنمود از برنامه‌های مُدلینگ و ستاره‌ی افغان نیز به عنوان برنامه‌های مبتذل یادآوری شده است.
حجاب
در ادامه‌ی این رهنمود به تعریف و نوعیت حجاب نیز پرداخته شده است. براساس رهنمود، تمام بدن زن بدون استثنا عورت است و زنان ملکف اند که خودشان حتا صورت‌شان را با حجاب بپوشانند.
در رهنمود تذکر داده شده است که حجاب باید تمام بدن زنان را بپوشاند. حجاب چسپ نباشد. رنگ حجاب نباید جذاب باشد که سبب جلب توجه مردان شود. حجاب نباید مانند لباس مردان باشد. حجاب نباید سبب تحریک مردان شود و حجاب نباید مانند لباس زنان کفر باشد.
ماشین تولید مثل
در رهنمود وزارت حج و اوقاف طالبان، زنان سال‌خورده از مکلفیت حجاب مستثنا قرار داده شده و باقی زنان به زنان «خوب» و «بد» تقسیم و تعریف شده‌اند. براساس این رهنمود، زنانی که حجاب را رعایت کنند، شوهران‌شان را دوست داشته باشند و فرزند بیاورند، زنان خوب اند.
این در حالی است که افغانستان با رشد سریع نفوس روبه‌رو است. براساس بررسی‌ها رشد نفوس در افغانستان ۴.۵ درصد است و برآورد می‌شود که نفوس افغانستان طی کم‌تراز ۳۰ سال به شصت میلیون نفر برسد.
پیش از این هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان در مورد «حقوق زنان» نیز فرمانی شش ماده‌ای صادر کرده بود. فرمانی که بیشتر به مسایل حقوق ازدواج، خانواده و میراث زن تمرکز کرده و در برخی موارد سنت‌های ناپسند فرهنگی را نکوهش کرده است.
زاغ اعصم
وزارت حج و اوقاف طالبان در بخش دیگر از خطبه نماز جمعه به بی‌حجابی و آرایش نکردن زنان نیز پرداخته و با استدلال به یک حدیث از پیامبر اسلام آورده است: «زنانی که حجاب شرعی را رعایت نکنند، خودشان را آرایش کنند و یا زنانی که خیال‌پردازی کنند، زنان منافق اند. هیچ یک از آن‌ها مانند «زاغ اعصم» وارد بهشت نمی‌شوند.»
این در حالی است که در منابع حدیثی از پیامبر اسلام نقل شده است: «إنما مثل المرأة الصالحة مثل الغراب الأعصم الذی لا یکاد یقدر علیه. قیل: وما الغراب الأعصم الذی لا یکاد یقدر علیه؟ قال: الأبیض إحدى رجلیه»
زن شایسته مانند زاغ اعصم است که نایاب می‌باشد. پرنده‌ای که تنها یکى از پاهایش سفید باشد. به‌گفته‌ی علمای دین و کارشناسان مسایل دینی، مطابق به حدیث فوق زن صالح و نیکوکار مانند زاغ اعصم نایاب است.
از دید علمای دین، این روایت روایتی ضعیف ارزیابی شده است، اما با این وجود به زنان توهین نمی‌کند.
علی خلیلی، کارشناسی مسایل دینی می‌گوید که از لحاظ محتوا – و با فرض پذیرش سندی- آنچه می‌توان گفت این است که مسلما این روایت در صدد توهین به بانوان پرهیزگار نبوده است: «این حدیث به بانوانی که در بالاترین درجه‌های صلاح و نیکوکاری هستند، تعدادشان فراوان نیست، اشاره می‌کند.»
به‌گفته‌ی علمای دین و کارشناسان، اما در خطبه نماز جمعه که از سوی وزارت حج و اوقاف ترتیب شده، حدیث کاملا اشتباه ترجمه شده است.
دکتر بتول حیدری می‌گوید که طالبان « نه تنها سواد قواعد عربی‌شان زیر خط صفر است، بلکه به خودشان جسارت می‌دهند روایت را سرچپه ترجمه و تفسیر کنند. در خطبه نماز جمعه می‌خوانند و با چشم‌سفیدی انتشار هم می‌دهند.»
افزون به این براساس خطبه نماز جمعه که از سوی وزارت حج و اوقاف طالبان ترتیب شده است، حتا به نظر می‌رسد که از دید طالبان خیال‌پردازی برای زنان و دختران نیز حرام است.
اکنون سوال این است میلیون‌ها دختر جوان افغانستان که در خیال دست‌یافتن به آرزوها و افتخارآفرینی برای کشورشان اند، آیا منافق اند؟
این درحالی است که از زمان تسلط طالبان بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم اجازه‌ی رفتن به مکتب را ندارند و بسیاری از زنان کار و درآمد خود را از دست داده‌اند.
در هیچ یکی از فرمان‌های رهبری طالبان در مورد آموزش، کار و منع آزار و خشونت علیه زنان که جزء خواسته‌های اساسی جامعه جهانی برای به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان و خواست زنان معترض است، چیزی ذکر نشده است.
فعالان مدنی و کنش‌گران زن، این فرمان‌های رهبر طالبان را توهین به زنان می‌دانند. از همین رو، زنان افغانستان همواره برای لغو این فرمان‌ها و محدودیت‌ها دست به اعتراض زده و دادخواهی کردهاند. معترضان به این باورند که طالبان با این فرمان‌ها حقوق بشری زنان را نقض کردهاند و در صدد محو کردن زنان از اجتماع‌اند. علی‌رغم اعتراض زنان و خواسته‌های جامعه‌ی جهانی سیاست‌های محدودکننده‌ی طالبان همچنین ادامه یافته است. به نظر می‌رسد که این رویکرد زنگ خطر حذف کامل زنان از اجتماع را خیلی سریع‌تر به صدا درآورده است.