نویسنده: پرویز شمال
در کنار استخر
در زیر پرتو خورشید در ساحل خلیج فارس، چند دختر و پسر غربی در استخری که با آب دریا پرشده است، نیمه‌برهنه شنا می‌کنند.
صدای موسیقی لبنانی که از بلندگوها بلند شده است، در فضا پیچیده است. آن‌سوتر چند دختر و پسر غربی بر شن‌های دریایی و چوکی‌های کنار استخر -با لباس‌های گران‌بهای شنا از شرکت‌های پرآوازه جهان- زیر پرتو سوزان خورشید دراز کشیده‌اند و از گرمای آن لذت می‌برند. این دختران و پسران می‌کوشند تا پوست سپیدشان قهوه‌ای گردد.
آن‌سوتر چند کارگر سیاه‌چرده هندی و بنگلادیشی دیده می‌شوند که از گرما گریخته‌اند و در سایه نخل‌ها پناه برده‌اند. این‌کارگران وظیفه دارند تا گل‌ها و گیاه‌های زینتی را از گرمای سوزنده در امان نگه‌دارند؛ گل‌ها و گیاهها گرمای سوزنده را تاب نمی‌آورند. از همین‌رو این کارگران هر ساعت این گل‌ها و گیاهها را آب می‌زنند و نمی‌گذارند از گرمای سخت آسیب ببینند.
این‌جا محوطه‌ی هتل پنجستارهی شیراتون در شهر دوحه قطر است. هتل هرم‌گونه شیراتون در دهه هشتاد میلادی با هزینه ۱۰۰ میلیون دالری دولت قطر از سوی یک شرکت ساختمان‌سازی امریکایی ساخته شد. بیشتر نشست‌های مهم در قطر در همین هتل برگزار می‌شوند. اکنون قرار است مهم‌ترین توافق‌نامه‌ی پایان درازترین جنگ امریکا در بیرون از این کشور، در همین هتل امضا شود. نمایندگان بیشتر از ۳۰ کشور جهان به این هتل آمده‌اند تا گواه این رویداد باشند.
نمایندگان طالبان -که دستار بر سر، پیراهن تنبان سپید و واسکت سیاه به تن و چبلی به پا دارند- اندک اندک به این هتل می‌آیند. ملا عبدالغنی برادر، شیرمحمدعباس استانکزی، امیرخان متقی، عبدالسلام حنفی، سهیل شاهین، انس حقانی و…
دختران غربی در لباس‌های خاورمیانه‌ای
در آغاز دهلیز این هتل، دختران زیباروی از کشورهای حوزه بالکان از مهمانان پذیرایی می‌کنند. دختران بلندبالا، سپیدچهره، میان‌باریک، چشم‌آبی و موطلایی، آراسته با زیورها و لباس‌های سنتی خاورمیانه.
ده دختر زیبارو برای پذیرایی مهمانان در این هتل استخدام شده‌اند. این دختران پس از ارزیابی با معیارهای زیبایی از سوی یک هیأت برگزیده شده‌اند و آموزش‌هایی نیز دیده‌اند.
در این روز دختری از صربستان از مهمانان پذیرایی می‌کند. دختر خوش‌برخورد و گشاده‌رو که بوی عطر خوش‌آیندش از دور به مشام می‌رسد. این دختر صربستانی که پیراهن بلند زمردین بر تن دارد، با تبسم و خوش‌رویی نمایندگان طالبان را خوش‌آمدید می‌گوید. سپس با چای، خرما و شیرینی‌های لبنانی و ترکی از آنان پذیرایی می‌کند.
نمایندگان طالبان هم زیرچشمی این دختر را نگاه می‌کنند؛ مگر می‌شود دختری را با چنین خوب‌رویی و طنازی ندید!
در تالار انتظار این هتل موبل‌های راحتی گذاشته شده‌اند. نمایندگان طالبان بیشتر در هنگام رفت‌وآمد به این هتل، بر این موبل‌ها لم می‌دهند. در هتل شیراتون رفت‌وآمد مهمانان بسیار است. بارها دختران غربی با لباس‌های تابستانی از برابر نمایندگان طالبان می‌گذرند و بوی عطرهای‌شان را بر دماغ نمایندگان طالبان می‌رسانند.
این هتل بیش از ۳۵۰ اتاق و ۲۶ تالار دارد. همواره این اتاق‌ها مهمان دارند و در تالارها نیز مراسم‌ها برپا استند؛ نشست‌های رسمی و حتا مراسم ازدواج.
نوازنده‌ی موطلایی
فضای هتل شیراتون همواره پر از نوای موسیقی است؛ موسیقی لبنانی و غربی که از سوی نوازندگان چیره‌دست نواخته می‌شوند.
امروز نوبت نواختن پیانو است.
دختری موطلایی، سپیدچهره و خوش‌تراش اروپای شرقی که دامن کوتاه پوشیده است و پاهایش تا اندکی بالاتر از زانوهایش برهنه استند و در چند قدمی نمایندگان طالبان با انگشتان ظریفش کلیدهای پیانو را به بازی می‌گیرد و در فضا موسیقی می‌پاشد.
هتل شیراتون در دوحه از هتل‌های پرآوازه در مهمان‌نوازی است و همواره برای پذیرایی بهتر مهمانان پول بیشتر هزینه می‌شود و مهمان‌داران قشنگ‌تر و زیباروتر استخدام می‌شوند.
عرب‌ها به خوراک‌ها بیشتر علاقه دارند، از همین‌رو در آشپزخانه هتل شیراتون خوراک‌هایی از شرق دور تا خاورمیانه، اروپا و جنوب آسیا پخته می‌شوند و رستورانت این هتل همواره مهمان دارد. گاه‌گاهی نمایندگان برخی از کشورها در رستورانت باهم می‌بینند.
هنگام نماز فرا می‌رسد و نمایندگان طالبان در هنگام نماز، در دهلیز، نماز را در جماعت ادا می‌کنند. گاه‌گاهی راه رفت‌وآمد نیز بسته می‌شود.
در اسلام نماز در جماعت پاداش بیشتری دارد؛ اما آن‌سوتر از جمع طالبان، شیخ‌های قطر بر کرسی‌های زینت‌یافته لم داده‌اند. من ندیدم که در جماعت طالبان کسان دیگری غیرطالبان نماز ادا کنند.
چنگ ایرلندی
در طبقه پایینی این هتل مَی‌خانه پرآوازه شهر دوحه است؛ می‌خانه ایرلندی یا چنگ ایرلندی.
قطر مانند شهر دبی می‌فروشی و میخانههای بسیار ندارد؛ اما دوحه میخانههای پرآوازه‌ای دارد و این می‌خانه‌ها همیشه پر از باده‌نوشان استند.
در می‌خانه ایرلندی، دختر، پسر، زن و مرد در گوشه‌های خلوت باده‌نوشی می‌کنند.
ساقیان جوان و خوش‌روی خارجی پیاله‌ها را چپ‌وراست می‌گردانند و به باده‌نوشان می‌رسانند. بیشتر می‌کشان نیز خارجی استند. این‌جا آن بیت رند شیراز را تصویر می‌کند که می‌گوید: «الا یا ایهاالساقی ادرکاساً و ناولها…»
آن‌سوتر در میان این می‌خانه، هنرمندان، موسیقی غربی می‌نوازند و می‌خوانند.
در پایان آن روز که پیمان صلح میان فرستاده ویژه‌ی ایالات متحده امریکا و معاون گروه طالبان در این هتل امضا شد، بزم گرمی در می‌خانه چنگ ایرلندی به راه افتاده بود؛ تمامی نوازندگان و آوازخوان آن شب دختران غربی بودند.
در دیوارهای این هتل بیشتر تصویرهایی از عرب‌های بادیه‌نشین سده نزدهم دیده می‌شوند؛ اعراب خانه به دوش.
عرب‌های بادیه‌نشینِ سده نزدهم که به نفت‌وگاز دست نیافته بودند، در بادیه‌های داغ و سوزان روزگار سختی داشتند، تندرو و عقب‌مانده بودند؛ اما امروز که به سرمایه‌های رویایی دست یافته‌اند، با عصر تازه آشتی کرده‌اند. هرچند زنان خودشان -به مفهوم واقعی- آزادی ندارند؛ اما در برخی از کشورهای حوزه خلیج فضا به‌گونه‌ی تغییر کرده است و برخی از شهرهای کشورهای این حوزه، جاهایی برای خوش‌گذرانی شهروندان خارجی و نواده‌های اعراب بادیه‌نشین شده‌اند.
شکوه کابل
و اما بیش از هزار میل دورتر از دوحه، ده سال پیش از ساخت هتل شیراتون دوحه، هتل پنجستارهی انترکانتیننتال کابل در میان تاکستان‌ها، بته‌های نسترن و درخت‌های سرو و ارغوان بر تپه‌ی باغ بالای کابل از سوی یک مهندس بریتانیایی ساخته شد.
این هتل در حدود ۲۰۰ اتاق، هشت تالار، سه می‌خانه و استخر شنا داشت.
هتل پنجستارهی انترکانتیننتال کابل با معیارهای جهانی برابر بود و باری جایزه بهترین هتل کانتیننتال را در آسیا نیز بدست آورده بود.
چشم‌انداز پنجره‌های این هتل بخش بزرگ شهر کابل را در می‌نوردد.
در جنوب این هتل، بر بلندی تپه‌ای زیارتگاهی است به‌نام پیربلند. این زیارتگاه در روزهای چهارشنبه میزبان جوانان به‌ویژه دانشگاهیان می‌بود. بیشتر دختران و پسران جوان به این زیارتگاه می‌آمدند و می‌توان گفت که پیربلند نشانه‌ای برای دیدارهای عاشقانه میان پسران و دختران بود؛ این دیدارها تا پیش از سرنگونی حکومت داکتر نجیب‌الله ادامه داشتند.
در دهه چهل خورشیدی -و حتا تا دهه شست خورشیدی- مهمانان خارجی در کنار استخر هتل پنجستارهی انترکانتیننتال کابل بدن‌های برهنه‌ی‌شان را در فضای پاک و پالوده باغ بالا در زیر پرتو خورشید رها می‌کردند و از گرمای خورشید لذت می‌بردند.
تصویرهای برجا مانده از آن دوره با تصویر کنونی فضای هتل شیراتون تفاوت چندانی ندارند.
حفیظ‌جان حبیبی، رئیس پیشین این هتل در شهر سیدنی استرالیا برایم گفت که ۵۲ درصد سهم این هتل از شرکت هواپیمایی «پن ام» (پن امریکن) بود و کم‌تر از آن از وزارت خزانه‌داری افغانستان.
هتل انترکانتیننتال که در بهترین بخش کابل ساخته شده است، شهرت ویژه‌ی داشت. بیشتر نشست‌های خصوصی و رسمی در این هتل برگزار می‌شدند. حتا داوودخان، نخستین رئیس‌جمهور کشور نیز برخی از نشست‌ها و محفل‌های خصوصی‌اش را در همین هتل برگزار می‌کرد.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
میخانههای هتل انترکانتیننتال
در فلم «مجسمه‌ها می‌خندند»، ساخته‌ی زنده‌یاد توریالی شفق (۱۳۵۳) که بخشی از این فلم در هتل کانتیننتال کابل ساخته شده است، دیده می‌شود که در دهه پنجاه خورشیدی رستورانت و می‌خانه تالار پامیر مانند هتل شیراتون کنونی فعال بود و هنرمندان خارجی موسیقی زنده اجرا می‌کردند.
حفیظ‌جان می‌گوید که تا پایان دوره داکتر نجیب‌الله دو می‌خانه در طبقه اول این هتل -تالارهای بامیان و نورستان- و یک می‌خانه در طبقه پنجم -تالار پامیر- فعال بودند. شرکت پن امریکن افزارهای عصری و معیاری برای میخانههای این هتل آورده بود. اکنون از یخ‌دان‌های آن می‌خانه‌ها در آشپزخانه کار گرفته می‌شود و سبزی‌ها و میوه‌ها را در این یخ‌دان‌ها می‌گذارند.
در آن هنگام دو آشپزخانه فعال بودند: یکی در طبقه نخست برای مهمانان داخلی و مراسمی که در تالارهای طبقه نخست برگزار می‌شدند و دیگری در طبقه پنجم برای مهمانان خارجی و مراسم‌هایی که در تالار پامیر برگزار می‌شدند.
این هتل جایی برای دیدارهای دوستانه میان چهره‌های سرشناس و هنرمندان جاویدان کشور چون احمد ظاهر، ظاهر هویدا، داکتر صادق فطرت، ناشناس، نی‌نواز، استاد ننگیالی، استاد سلیم سرمست، احمدولی، هنگامه، حیدر سلیم، رحیم‌جهانی و… نیز بود.
حفیظ‌جان، رئیس پیشین هتل انترکانتیننتال در دوره حزب دموکراتیک خلق می‌گوید که در آن هنگام هفته یک‌‌بار گروه موسیقی از سریلانکا در این هتل کنسرت اجرا می‌کرد و از گروه‌های داخلی بیشتر وحید قاسمی و رحیم‌جهانی آواز می‌خواندند.
حفیظ‌جان می‌گوید که گوگوش، آوازخوان پرآوازه‌ی ایرانی نیز هنگامی که به کابل آمده بود، در همین هتل بود.
هنرمندان دیگر نیز بار بار در این هتل پرآوازه کنسرت اجرا کرده‌اند.
سقوط بی‌بازگشت
و اما، این آزادی و این فضا با روی‌کارآمدن حاکمیت مجاهدین دگرگون شد. می‌خانه‌هایش برای همیش بسته شدند و استخرش به زباله‌دانی مبدل گشت.
جایی که روزی گواه خنده‌ها و شوخی‌ها و خوش‌گذرانی‌های احمد ظاهر، ظاهر هویدا و دیگران بود، با سرنگونی حکومت داکتر نجیب‌الله شکوهش را از دست داد و دیگر به آن شکوه و ابهت دست نیافت.
در جنگ‌های داخلی، این هتل با شکوه، خط نبرد میان طرف‌های درگیر جنگ در کابل شده بود و بخشی از داشته‌های آن به یغما رفتند.
یادم است که -در دهه هفتاد- در بازار کهنه‌فروشی کابل افزارهای این هتل به فروش می‌رسیدند. در آن هنگام تمامی افزارهای هتل انترکانتیننتال، از کلید دروازه‌ها گرفته تا ظرف‌های نان‌خوری و پیاله‌ها و میناهای شراب که همه نشان انترکانتیننتال را داشتند؛ سوگمندانه در بازار کهنه‌فروشی کابل می‌دیدیم.
در دوره نخست طالبان، نخستین حمله طالبان بر پیکره‌های بودا در تالار بامیان بود. یک کارمند هتل انترکانتیننتال به من گفت که طالبان با هر تبری که بر پیکره‌ی بودا می‌زدند، به آفرینشگر آن لعنت می‌فرستادند که این پیکره را چه سخت و مقاوم ساخته است. اما این پیکره‌ی کوچک پس از مقاومت زیاد در برابر ضربه‌های تبر طالبان، فروریخت و تصویرهایی که بر دیوارهای این هتل بودند نیز از سوی دستارپوشان طالب نابود گشتند.
در این هنگام این هتل دیگر شکوه و جلالی نداشت و از آن تنها دیوارها و سقف‌های ایستاده بر ستون‌ها برجا مانده بودند.
سرنوشت دردناک «پن ام»
پس از چاشت روز چهارشنبه (۳۰ قوس ۱۳۶۷) خورشدی، پرواز شماره ۱۰۳ هواپیمای بوینگ ۷۴۷-۱۲۱ شرکت هواپیمایی سراسری امریکا با ۲۴۳ مسافر و ۱۶ خدمه پرواز، از میدان هوایی هیتروی لندن به‌سوی میدان هوایی جان اف کندی نیویارک پرواز کرد؛ اما پس از پرواز، مواد منفجره‌ی جاسازی‌شده در این هواپیما منفجر شد و لاشه هواپیما در لاکربی اسکاتلند سرنگون گشت. در این رویداد چند خانه ویران شدند و ۱۱ باشنده‌ی لاکربی نیز جان باختند و شمار قربانیان این رویداد به ۲۷۰ رسید. از همین رو این رویداد را رویداد لاکربی نیز می‌گویند.
این رویداد هراس‌افگنانه از سوی لیبی طرح‌ریزی و عملی شده بود.
شرکت هواپیمایی سراسری امریکا «پن ام»، معتبرترین شرکت هواپیمایی جهان بود؛ اما سرنوشتی دردناک‌تر از هتل انترکانتیننتال داشت.
رویداد هراس‌افگنانه‌ی لاکربی زمینه فروپاشی این شرکت معتبر را نیز فراهم ساخت و در ماه قوس سال ۱۳۷۰ خورشیدی -چند ماه پیش از سرنگونی حکومت داکتر نجیب‌الله و آغاز جنگ‌های داخلی در افغانستان- این شرکت از هم پاشید.
پس از فروپاشی «پن ام»، افغاستان تنها سهم‌دار هتل انترکانتیننتال شد.
حمله طالبان بر هتل انترکانتیننتال
در نظام پساطالبان این هتل بار دیگر بازسازی شد؛ اما آن شکوه و جلال گذشته‌اش را دیگر نداشت.
در این هنگام هم حکومت و هم بخش خصوصی کوشیدند تا این هتل را با معیارهای هتل‌داری برابر بسازند. این هتل تازه داشت رنگ می‌گرفت که طالبان نخستین حمله‌ی پیچیده‌ی‌شان را بر آن طرح‌ریزی و عملی ساختند (تابستان ۱۳۹۰).
یکی از دوستانم که در شب نخستین حمله، زادروز برادرش را جشن گرفته بود می‌گوید: «تمامی اعضای خانواده‌ی ما و مهمانان دیگر بر چوکی‌های کنار استخر نشسته بودیم که صدای شلیک مسلسل شنیده شد.»
این دوستم که آن صحنه را به یاد می‌آورد ادامه می‌دهد: «پس از چند لحظه یکی از حمله‌کنند‌گان که موهای درازش تا شانه‌هایش می‌رسیدند، بر مهمانان شلیک کردند و کسی که در کنارم بود گلوله برفرقش خورد و کشته شد.»
در آن شب همگان سراسیمه و هراسان شدند و از دروازه‌ای در میان تاکستان‌ها خودشان را نجات دادند. در آن حمله هفت تن جان باختند و هتل برای مدتی بسته شد.
در این حمله بخشی از این هتل آتش گرفت و سوخت.
حمله دوم در زمستان سال ۱۳۹۶ خورشید رخ داد. در این حمله هشت شهروند افغانستان و ۱۴ شهروند خارجی جان‌باختند. سراج‌الدین حقانی، هراس‌افگنی که زیر پی‌گرد ایالات متحده امریکا قرار داشت و برای سرش پاداش تعین شده بود، پس از تسلط بر کابل گفت که این حمله را «حضرت محمد» رهبری می‌کرد.
بارها گزارش‌هایی پخش شده‌اند که طالبان از سوی حلقه‌هایی در کشورهای خلیج تمویل می‌شوند؛ اما شیخ‌های عرب در این حوزه‌ی خلیج پول‌های هنگفت مصرف می‌کنند تا جاهای خوش‌گذرانی بیشتر بسازند و گردشگران بیشتری را به کشورهای‌شان بکشانند. ولی در این‌جا برای ادامه جنگ و هراس‌افگنی پول می‌پردازند؛ یعنی خوش‌گذرانی در این‌جا حرام است و در آن‌جا حلال!
شکوه در دوحه، ترس در کابل
هتل پنجستارهی شیراتون در دوحه جایی برای رده‌های بالای جامعه و شهروندان خارجی است. گاه‌گاهی در تالارهای این هتل پنج‌ستاره مراسمی چون جشن‌های عروسی و زادروز و مراسم رسمی برگذار می‌گردند و دختران و پسران آزادانه به رقص و پایکوبی می‌پردازند.
و اما در این‌جا، در هتل انترکانتیننتال کابل، بیشتر کسانی‌که به این هتل می‌رفتند ترس از حمله طالبان داشتند. در حمله دوم طالبان بر هتل انترکانتیننتال، حمله‌کنند‌گان در رستورانت هتل که در آن شب چند مراسم برگزار شده بود، مهمانان را -به جرم شنیدن موسیقی- به رگ‌بار بستند. سپس به جست‌وجوی تمامی اتاق‌های هتل پرداختند و مهمانان خارجی و داخلی را در اتاق‌های‌شان کشتند.
در هتل شیراتون، نوازنده‌ی اوکراینی با پاهای برهنه برای مهمانان پیانو می‌نوازد؛ اما در این‌جا، در هتل انترکانتیننتال کابل، دختران اوکراینی -مهمان‌داران شرکت هواپیمایی کام ایر- که شب را در این هتل سپری می‌کردند، به رگ‌بار بسته شدند و بی‌رحمانه به قتل رسیدند.
در هتل شیراتون دوحه هیچ تفنگ‌داری برای امنیت این هتل دیده نمی‌شود؛ اما در این‌جا، در هتل انترکانتیننتال، پس از این دو حمله هفت دروازه امنیتی و بازرسی بدنی ایجاد شده‌اند.
در هتل شیراتون دختران زیباروی در دفتر پذیرش و در دهلیز مهمانان را خوش‌آمدید می‌گویند و ده‌ها دختر زیباروی دیگر برای پذیرایی مهمانان استخدام شده‌اند؛ اما در این‌جا، در هتل انتر کانتیننتال کابل، کارمندان هتل که بیشتر شان مردان استند، از مهمانان پذیرایی می‌کنند.
یک کارمند هتل انترکانتیننتال کابل در سال ۱۳۹۹ خورشیدی به من گفت که پس از حمله‌های طالبان بر این هتل شماری از کارمندان دختر کارهای‌شان را ترک کردند. چند کارمند دیگری که هنوز حضور دارند، پیش از شام به خانه‌های‌شان می‌روند.
در روزهای نخست سال ۲۰۲۰ میلادی، در هتل شیراتون جای برای سپری کردن شب نبود و تمامی اتاق‌هایش را اجاره کرده بودند؛ اما هتل انترکانتیننتال کابل چند مهمان معدود داشت. یک کارمند این هتل به من گفت که پس از حمله‌های طالبان بر این هتل، در بهترین ماه‌های سال ۳۰ درصد اتاق‌های این هتل مهمان دارند، دیگران همه خالی می‌باشند.
درآمد کم و اندک بودن شمار مهمانان، بر خدمات این هتل نیز اثر گذاشته است و اکنون این هتل به یک هتل پنج‌ستاره نمی‌ماند.
یک دین دو تفسیر
امروز نه تنها در قطر و امارات متحده عرب، بلکه در عربستان سعودی که قبله مسلمانان جهان در آن‌جا است، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ی‌شان را بازنگری کرده‌اند. همین سه سال پیش برای نخستین بار آوازخوانان دختر از غرب دعوت شدند و با بدن‌های نیمه‌برهنه رقص و پایکوبی کردند و آهنگ خواندند.
پیش از این، سفر به عربستان سعودی تنها از بهر زیارت بود، اما امروز بخش‌هایی از این کشور برای خوش‌گذرانی آماده می‌شوند و این پرسش تاکنون برایم روشن نشده است که تفاوت میان این و آن در چه است؟
نزدیک به بهشت
طالبان کم از کم چهار سال در قطر زندگی کردند و با تصویرهایی روبه‌رو شده‌اند که پیش از این روبه‌رو نشده بودند.
اکنون نمایندگان طالبان با دختران زیبارو روبه‌رو می‌شوند که زیبایی شگفتی‌انگیز دارند و بوی عطر خوش‌آیندی پخش می‌کنند. طالبان دهه هفتاد خورشیدی از این فضا و هوا بیخی دور بودند؛ فضای نزدیک به بهشت.
مجیب مشعل، روزنامه‌نگار چیره‌دست و پرآوازه کشور و مسئول نیویارک تایمز در جنوب آسیا در یکی از نوشته‌هایش به چنین فضاهایی پرداخته است و آورده است که بیشتر گفت‌وگوها میان زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه‌ی ایالات متحده امریکا برای صلح افغانستان و ملا عبدالغنی برادر، معاون گروه طالبان در اتاق ملا برادر برگزار می‌شدند.
روزی پرده‌های اتاق ملا برادر کشیده بودند و چشم‌انداز پنجره این اتاق استخری بود.
چند دختر و پسر روس که برای خوش‌گذرانی آمده بودند برهنه در کنار این استخر، زیر پرتو خورشید، خوابیده بودند.
با دیدن این دختران و پسران، زلمی خلیل‌زاد به شوخی به ملا برادر گفت: «شاید تا این اندازه به بهشت نزدیک نشده بودی.» سپس ملا برادر بی‌درنگ پرده‌های پنجره‌ی اتاقش را کشید تا بیرون دیده نشود. [پرده‌ای که اگر خلیل‌زاد چنین نمی‌گفت شاید کشیده نمی‌شدند.]
در اسلام پاداش نیکوکاران بهشت است. طالبان برای بدست آوردن آن بهشت و زیبارویان و می نابی که در آن بهشت وعده داده شده می‌جنگند و خودشان را می‌کشند تا اگر به راستی چنین باشد، به آن برسند. آن‌هم با چه بهایی می‌خواهند به این رویای داده شده از سوی ملاها برسند؟ تیره‌ساختن زندگی بخش بزرگی از مردم و ریختاندن خون بی‌گناهان بسیار.
و اما در کشورهای حوزه خلیج هم دختران زیباروی از سراسر جهان بسیار استند و هم گونه‌های فراوان می در میدان‌های هوایی و هم در شهرها فراوان و آزادانه به فروش می‌رسند.
باری چنین می‌پندارم که آنان شاید از گفته‌ی فرزانه نیشاپور الهام گرفته باشند:
«گویند بهشت و حور و عین خواهد بود
آن‌جا می ناب و انگبین خواهد بود
گر ما می و معشوقه گزیدیم چه باک
چون عاقبت کار همین خواهد بود»