محدودیتها بر سر راه آموزش بانوان و مسدود ماندن مکاتب دخترانه، بزرگترین انتقاد شهروندان و کشورهای دنیا در برابر حکومت این گروه بوده است.
اما آنچه که این روزها بیشتر واکنشبرانگیز شده اظهارات تازهی سرپرست وزارت معارف طالبان در مورد علاقهی مردم برای نفرستادن دخترانشان به مکاتب بوده است.
اظهارات نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف طالبان که در سفرش به ولایت ارزگان گفته است: «مردم در روستاها و مناطق دوردست نمیخواهند دختران بالاتر از سن ۱۶ سال شان را به مکاتب بفرستند»، در روزهای پسین انتقادها و واکنشهای بیپیشینهای را میان مردم، شبکههای اجتماعی و در سطح جهان در پی داشته است.
روزنامه اطلاعات روز در این گزارش دیدگاه نزدیک به ۳۰ تن را از ولسوالیهای مختلف کشور در پیوند به گفتههای سرپرست وزارت معارف طالبان جمعآوری کرده است. اما برای جلوگیری از تکرار تنها خواستهای چند فرد محدود در این گزارش جا داده شده است.
«سرپرست وزارت معارف اجازه قضاوت بهجای ما را ندارد»
برخی از ساکنان کشور در صحبت با روزنامه اطلاعات روز، بازگشایی مکاتب دخترانه را از خواستها و آرزوهای مشترک مردم بیان میکنند و سرپرست وزارت معارف طالبان را به دروغگویی و قضاوت بهجای مردم متهم میکنند.
محمدقاهر، باشنده ولایت بلخ میگوید هیچ شهروند کشور مخالف آموزش دختران نیستند و باید دروازه مکاتب دخترانه بهزودی باز شوند.
قاهر میافزاید: «اظهارت سرپرست وزارت معارف طالبان دیدگاه شخصی او و عقیده تاریک او است و هیچ ربطی به مردم ندارد. او حق این را ندارد که بهجای ما قضاوت کند.»
سید جلال هم به این باور است که نباید طالبان برای توجیه سیاستهای سختگیرانهیشان مردم را بدنام سازند.
جلال میگوید: «تمام مردم افغانستان مثل من نمیخواهند که دخترانشان بیسواد بهبار بیایند. هیچ مانع از سوی مردم وجود ندارد.»
در همین حال مولالدین، یکی از باشندگان ولایت فاریاب با انتقاد از گفتههای سرپرست وزارت معارف طالبان میگوید: «آموزش دختران برای رشد اجتماع و برای اینکه یک فرزند مناسب به جامعه تقدیم کنیم امرِ ضروری است. چرا ما دوست داشته باشیم که دختران ما بیسواد باشند؟»
احمدفرید حسنیار، یکی دیگر از باشندگان فاریاب بربازگشایی مکاتب دخترانه تأکید کرده میگوید: «این گفتهها هرچند از لحاظ روانی بالای روح و روان مردم ما تأثیرات بد دارد اما با اطمینان میگویم که تمام مردم ما خواستار باز شدن مکاتب هستند و آموزش حق هر فرد است.»
عتیقالله، یکی از باشندگان ولایت سمنگان نیز با شهروندان دیگر دیدگاه مشابه دارد و تنها آرزوی خود را ادامه تعلیم خواهرش بیان میکند و میافزاید: «هیچ آرزوی بزرگتر از این ندارم که خواهرم بتواند دوباره به مکتب برود و درس بخواند.»
نازنین آتش، یکی از بانوان پایتختنشین میگوید که گفتههای سرپرست معارف تنها راهی برای فرار از انتقادهای جامعه جهانی است.
بانو آتش میافزاید: «طالبان برای اینکه به فشارهای جامعه جهانی پاسخی ندارند، میخواهند پای خانوادهها را به میان بکشند.»
در کنار شهروندان، گفتههای سرپرست وزارت معارف واکنشهای دیگر را نیز به همراه داشته است.
یک روز پس از اظهارات سرپرست وزارت معارف طالبان در پیوند به بیعلاقگی مردم افغانستان به فرستادن دختران بالاتر از ۱۶ سال شان به مکتب، بزرگان قومی در ارزگان با محکومیت این گفتهها این گروه را مانع باز شدن مکاتب بیان کردند.
آنان با نشر ویدیوها و عکسها در شبکههای اجتماعی گفتند که این طالبان هستند که مانع بازگشایی مکاتب دخترانه شدهاند.
با این حال رینا امیری، نماینده ویژهی امریکا در امور زنان و حقوق بشر در افغانستان، یکبار دیگر بر بازگشایی مکاتب دخترانه تأکید کرده و گفته است که بستهماندن مکاتب دوره لیسه و متوسطه به دین و فرهنگ مردم ربطی ندارد.
خانم امیری در صفحه توییتر خود نگاشته است: «سیاستهای تخریبی و ظالمانهی طالبان در مورد بستهماندن مکاتب متوسطه و لیسه دخترانه در افغانستان، قابل توجیه نیست. سیاستهای بدبینانه طالبان رویاها و توانایی دختران افغان را از بین برده و افغانستان را بهسوی فقر و ناامیدی سوق میدهد.»
از سوی هم حامد کرزی، رییسجمهور پیشین کشور در واکنش به اظهارات سرپرست وزارت معارف طالبان در صفحه توییترش نوشته است: «صدای دختران متعلم در پکتیا برای باز شدن دوبارهی مکاتب شان صدای همهی دختران ما و خواست ملت افغانستان میباشد. صدای دختران برای باز شدن مکاتب صدای عزت، پیشرفت و به پا ایستادهشدن کشور است.»
اندیشه سرپرست وزارت معارف طالبان از کجا ریشه گرفته است؟
برخی از آگاهان اظهارات تازهی نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف طالبان را نگرانکننده بیان کرده میگویند که این عقیده وی ریشه در گفتههای عمرانخان، نخستوزیر پیشین پاکستان دارد.
مبینه ساعی، آگاه امور آموزش و پرورش عدم بازشدن مکاتب دخترانه را دلیل سیاستهای بدبینانه پاکستان در امور افغانستان بیان میکند و طالبان را تطبیقکننده سیاستهای پاکستان در کشورمیداند.
خانم ساعی همچنان میگوید: «همگی میدانیم که طالبان دستنشاندگان پاکستان و تطبیقکنندگان خواستهای پاکستان در افغانستان هستند.»
عمرانخان در نشست قبلی سازمان همکاریهای اسلامی، محروم ماندن دختران از کار و آموزش را به سنت و فرهنگ قبایل پشتون کشور ربط داده بود.
عمرانخان گفته بود: «جهان باید به سنتهای افغانستان بهویژه در زمینه آموزش دختران احترام بگذارد.»
با این همه، هرچند بستهماندن مکاتب دخترانه با انتقادهای زیاد روبهرو بوده اما حالا سرپرست وزارت معارف طالبان گفتههای عمرانخان را تکرار کرده است.
این گفتههای آقای نورالله منیر، دقیقا زمانی مطرح میشود که چند روز پیش باشندگان ولایت پکتیا با هماهنگی منابع محلی و بزرگان قومی دروازههای مکاتب دخترانه را در این ولایت باز کردند. اما این مکاتب دوباره از سوی طالبان مسدود شدند.
با وجود اینکه درخواستهای زیادی برای آغاز دوبارهی مکاتب دخترانه دوره متوسطه و لیسه مطرح شده اما طالبان تمایلی برای بازگشایی این مکاتب ندارند و بیشتر از یک سال است که دروازههای این مکاتب بهروی دانشآموزان دختر بستهاند.