یک سال پیش در این روزها، ساحل زیبای شنجین و اقامتگاه‌های توریستی آن در حال خالی شدن بود که مسافران نو از راه رسیدند. صدها شهروند افغانستان که از ترس و زیر حاکمیت طالبان گریخته بودند، در شمال‌غرب آلبانیا جابه‌جا شدند تا از آن‌جا روند مهاجرت به کشورهای مقصد شان را به پیش ببرند.
این شهروندان افغانستان در زمان نظام جمهوری نماد و چهره‌ی افغانستان جدید پس از طالبان بودند و اکنون با آمدن دوباره‌ی طالبان، زندگی‌شان را در خطر می‌دیدند و بسیاری از آن‌ها شغل خود را در نخستین روزهای به قدرت رسیدن طالبان از دست داده بودند. خبرنگاران، اعضای جامعه مدنی، کارمندان دولت و اعضای تیم‌های مختلف ورزشی به کمک سازمان‌های مختلف خارجی از افغانستان تخلیه شده بودند.
روزهای نخست ورود به شنجین همراه با هیجان و تازگی بود. گردشگران خارجی، سایبان‌های رنگارنگ کنار ساحل، موسیقی و شادمانی شبانهی هتل‌ها، آب‌بازی در دریای آدریاتیک و تماشای تنوع فرهنگی در آن‌جا اندکی از غم و غصه‌ی آنان را می‌کاست. زمستان که گذشت، عده‌ای راهی کشور مقصد شدند و عده‌ای به امید مشخص شدن زمان پرواز یا نهایی شدن روند بررسی پرونده‌ی مهاجرت شان، دلخوش بودند. یک سال بعد فصل گردشگری که از راه رسید و حالا رو به پایان است، دیگر از روزهای پر هیجان شماری از افغان‌های ساکن در اقامتگاه‌های ساحلی شنجین خبری نیست.
حلیمه سنگر، برای چهل سال در لیسه‌های دخترانه شهر کابل استاد و مربی فوتبال و بسکتبال بوده است. او تا یک سال پیش گمان نمی‌کرد که حضور مجدد طالبان باعث شود وطن، کاشانه و کارش را رها کند. او که ۶۵ سال در آن زیسته و کوشیده بود، دیگر دلیلی برای ترک افغانستان نداشت. او که در سال‌های گذشته یکی از بنیانگذاران ورزش زنان در افغانستان بوده است، به‌عنوان مربی در مسابقات زیادی از سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۰ فعالیت کرده است.
او با نگاه به یک سال گذشته، می‌گوید تمام دست‌آوردهایش در چشم به هم زدنی از بین رفته است. غمگین و دلگیر می‌گوید، طالبان پس از روی کارآمدن مکاتب دخترانه را بستند و فدراسیون‌های ورزش فعالیت زنان در بخش‌های مختلف را متوقف کردند. او کارش را از دست داد و مانند بسیاری از شهروندان کشور، افغانستان را ترک کرد.
او به روزنامه اطلاعات روز گفت که هر لحظه احساس ترس داشت و نگرانی‌اش از حضور افراط‌گرایان باعث شد کشورش را ترک کند. از افغانستان به قطر رفت و سپس سال گذشته به آلبانیا در شرق اروپا رسید. او اکنون در کنار صدها شهروند دیگر افغانستان در این کشور منتظر طی مراحل روند مهاجرت خودش است.
به‌دنبال فروپاشی نظام جمهوری در افغانستان، سفارتخانه‌های کشورهای مختلف فعالیت خود را در این کشور متوقف کردند. از این میان کشورهای امریکایی و اروپایی نیز افغانستان را ترک کردند و اکنون شهروندان افغانستان که می‌خواهند به این کشورها بروند، باید در کشور سوم رفته درخواستی شان را ثبت کنند و سپس منتظر بمانند تا روند بررسی پرونده‌ی‌شان طی مراحل شود. برای حلیمه سنگر این روند حالا ده‌ماهه شده است. خانم سنگر می‌گوید از این‌که مشخص نیست چه زمانی به کشور دیگری منتقل می‌شود، در عذاب است و نداشتن دورنمایی از آینده و دوری از خانواده، او را دچار مشکلات روحی و روانی کرده است.
در حال حاضر حدود هزار شهروند افغانستان در آلبانیا در انتظار طی مراحل پرونده مهاجرت شان به کانادا و امریکا اند. کانادا در این کشور اروپای شرقی سفارت ندارد و پرونده شهروندان افغانستان را سازمان بین‌المللی مهاجرت یا IOM به نمایندگی از کانادا و در هماهنگی با سفارت کانادا در ایتالیا به پیش می‌برد. حلیمه سنگر می‌گوید یک سال است که از اعضای فامیلش دور است و قرار است بین شش ماه تا یک سال دیگر منتظر بماند.
پریسا واحدی، عضو تیم ملی بسکتبال و عضو تیم بسکتبال سره میاشت در کابل بوده است. او در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید به‌دنبال ورود طالبان به کابل، تمام داشته‌ها و نشان دست‌آوردهای سال‌های اخیرش را در پلاستیک زباله انداخت و از برادرش خواست آنان را در جای دور اندازد. این نشان‌ها، گواهی آشکاری بودند که او را در معرض خطر قرار می‌داد. او گفت: «همه داشته‌هایی که در طول ۱۲ سال ورزش بدست آورده بودم، تقدیرنامه، کاپ و مدال همه را در کیسه زباله انداختم.»
پریسا از زمانگیر بودن روند مهاجرت شاکی است. او که روزهای سختی را پشت سر گذاشته است، یک سال می‌شود که در آلبانیا به‌سر می‌برد. ساحل گران‌قیمت و سیاحتی شمال‌غرب آلبانیا برای او دیگر جذبه ندارد. یک سال است از فعالیت‌های ورزشی‌اش بازمانده و از خانواده‌اش نیز دور است.
مژگان (نام مستعار)، در افغانستان در بخش‌های مختلف و با نهادهای بین‌المللی برای سال‌ها در بخش زنان و کودکان کار کرده است. پس از فروپاشی حکومت افغانستان و هنگامی که خبر جست‌وجوی خانه‌به‌خانه برای شناسایی و بازداشت نظامیان پیشین توسط طالبان منتشر شد، خانواده‌ی مژگان برای ترک افغانستان آماده شدند. پدر او نظامی سابقه‌دار است و پس از ترک افغانستان چند ماهی را در پاکستان گذراندند.
خانواده‌ی مژگان به کمک یک سازمان بین‌المللی از پاکستان به آلبانیا منتقل شد. مژگان و خانواده‌اش اکنون پنج ماه می‌شود که در شهر ساحلی شنجین منتظر ویزای کانادا اند. او با اشاره به کودکان و نوجوانان افغانستانی در آلبانیا می‌گوید که آنان یک سال از درس و آموزش دور مانده‌اند. با وصف این‌که یونسیف برای کودکان افغانستانی در آن‌جا صنف‌های درسی براساس مواد درسی مکاتب افغانستان ایجاد کرده است اما مژگان می‌گوید که این مکتب جای مکاتب رسمی را پر نمی‌تواند.
سال گذشته دولت آلبانیا اعلام کرد که آماده است چهار تا شش هزار شهروند افغانستان را به‌گونه‌ی موقت میزبانی کند تا روند بررسی پرونده‌های آنان به کشور مقصد شان طی مراحل شود. در آن زمان این کشور تصمیم گرفت تا از شهروندان افغانستان در یک شهر ساحلی و زیبا میزبانی کند. این شهروندان افغانستان در حال حاضر در هتل‌های ساحلی و توریستی زندگی می‌کنند و مصارف آنان را مؤسسات و نهادهای خارجی پرداخت می‌کنند که آنان را از افغانستان تخلیه کرده‌اند. روند بررسی پرونده‌های آنان اما کار کشورها است و بروکراسی کشورهای مهاجرپذیر زمانگیر و ناامیدکننده.