نویسنده: الکساندر خرامچیخین، معاون انستیتوت تحلیل سیاسی و نظامی روسیه (ИПВА)
منبع: نشریه‌ی Русская планета (http://rusplt.ru)
بخش اول
جنگ و عملیات علیه طالبان در افغانستان هنوز به‌صورت رسمی به پایان خود نرسیده است و به این خاطر است که بحث در مورد آن هنوز زود می‌نماید. از سوی دیگر، به پایان رسیدن یا به پایان رساندن جنگ همچون یک برنامه‌ی برگشت‌ناپذیر، دقیقاً معلوم نیست و نمی‌توان گفت این جنگ اما چگونه به سرانجام خود می‌رسد.
طوری که آشکار است، این جنگ به‌صورت رسمی پس از یازدهم سپتامبر سال 2001 با حملات مستقیم ایالات متحده‌ی امریکا (США) آغاز شد. آن‌ها (امریکایی‌ها) با استفاده از ماده‌ی پنجم منشور پیمان آتلانتیک شمالی- همان‌طور که مستقیم امریکا مورد حمله قرار گرفته بود- مجوز حمله‌ی مستقیم به افغانستان را دریافت کردند. در عین زمان، ایالات متحده‌ی امریکا تا قبل از بحث روی جمهوری دموکراتیک خلق کره (Корейская Народно-Демократическая Республика) تمام راه نقشه‌های حمله به افغانستان را تکمیل کرد.
طرف اصلی ائتلاف بین‌المللی در افغانستان، گروه طالبان (در حدود 50 هزار جنگ‌جوی فعال) بودند که کنترول بیش از 90 درصد خاک افغانستان را در دست داشتند. همان‌طور که می‌دانیم، تنها بخشی از شمال افغانستان با فعالیت‌های جنگ‌جویانی معروف به ائتلاف شمال (Северный альянс) که تعداد آن‌ها تا 15 هزار نفر می‌رسید، تا حدودی از سلطه‌ی طالبان محفوظ باقی مانده بود. احمدشاه مسعود، فرمانده ائتلاف شمال در زمان جنگ افغانستان یکی از فرماندهان اصلی نیروهای جنگ علیه شوروی بود؛ در حالی که پس از آن، یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه شد که همراه با ازبکستان و ایران در سال 1990 اتحاد شمال را برای مقابله با طالبان مورد حمایت قرار داد؛ در حالی که گروه طالبان از طریق سازمان استخبارات پاکستان، با پول عربستان و با پشتیبانی کامل سیاسی ایالات متحده‌ی امریکا، ایجاد شدند. این در حالی است که یک دهه قبل از تشکیل طالبان، شبکه‌ی «القاعده» تأسیس شد.
بعد از خروج نیروهای نظامی اتحاد جماهیر شوروی (Союз Советских Социалистических Республик) از افغانستان، القاعده به فعالیت خود آغاز کرد و چنین شد که آن‌ها محل مناسب زندگی جالب خود را در جایی، یافتند. طالبان در کابل قدرت را به‌دست گرفتند و به پدران خود که عربستان و پاکستان بودند، با وفاداری کامل ارتباط داشتند؛ اما چنان‌چه دیدیم، هیچ دلیلی وجود نداشت چنین ساختاری، یک سازمان هم‌فکر باشد. دولت طالبان از سوی عربستان سعودی، پاکستان، امارات متحده‌ی عربی و هم‌چنین جمهوری چچن، به رسمیت شناخته شد.
احمد شاه مسعود در آستانه‌ی حملات ایالات متحده‌ی امریکا به افغانستان، کشته شد. در همان زمان، کشور چهارمی که دولت طالبان را به رسمیت شناخت، جمهوری خلق چین بود. اما پس از حملات یازدهم سپتامبر، تصویر کامل جهان، به‌طور چشم‌گیری تغییر کرد. همزمان با آمادگی ایالات متحده‌ی امریکا و متحدان او برای حمله به افغانستان، حامیان سیاسی طالبان (به‌جز جمهوری چچن) حمایت خود از دولت طالبان را متوقف کردند. با پشتیبانی کامل مسکو، استقرار نیروهای امریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو در آسیای مرکزی آغاز شد و واشنگتن با فشارهای مکرر بر اسلام‌آباد، پاکستان را به حمایت از عملیات مجاب کرد.
در چنین مقطع زمانی، ائتلاف شمال فعالیت‌های خوبی از خود نشان داد. از آن‌جایی که جنگ از طریق زمین برای ایالات متحده‌ی امریکا و متحدان اروپایی آن به‌صورت مطلق دشوار و غیر‌ممکن بود، گروه ائتلاف شمال در نقش پیاده‌نظام، وارد عمل شد.
این در حالی بود که مهمات نظامی که ائتلاف شمال در اختیار داشت، بسیار ابتدایی بودند. اکثر این مهمات به‌طور انحصاری از ارتش افغانستان که در زمان اتحاد جماهیر شوروی از سال 1980 در اختیارشان قرار داده شده بود، تقریباً از کار افتاده بودند. علاوه بر این، طالبان تعدادی از مهمات جنگی را از سوی دولت پاکستان دریافت کردند و چنان‌چه ذکر شد، ائتلاف شمال از سوی روسیه، ایران و ازبکستان مورد کمک و حمایت قرار گرفتند. چون این مهمات جنگی بی‌نهایت فرسوده و تقریباً غیر‌قابل استفاده می‌نمودند، نیروهای زمینی مقابل طالبان، نتوانستند چندان موفق عمل کنند. پس از آغاز عملیات غرب، همه‌چیز عوض شد. اکنون عامل مهم (حد‌اقل در وهله‌ی اول) برای شکست طالبان، برتری تکنولوژی جنگی ایالات متحده‌ی امریکا و متحدان آن بود.
در هفتم اکتبر 2001 به‌صورت رسمی جنگ شروع شد، ایالات متحده‌ی امریکا و ناتو با حملات گسترده‌ی هوایی و حملات موشکی، مواضع دشمن را هدف قرار دادند. تنها در پنج روز در حدود 80 موشک از نسل موشک‌های توماهاوک (Томагавк) بر مواضع دشمن ریخته شدند (بر اساس گزارش‌های برخی تحلیل‌گران امریکایی، این حمله میلیون‌ها دالر هزینه برداشت). در روز نخست حملات، برنامه‌ی موشکی В-52 و В-1 و حتا نوع گران‌قیمت «نامرئی» В-2، ایالات متحده‌ی امریکا، نقش اساسی را بازی کرد. تاکتیک هوایی پروازهای پایگاه خلیج فارس، در آغاز چندان مؤثر نبود.
ادامه دارد…