صبح یک‌شنبه، ۷ حوت/۲۶ فبروری، امواج دریا بقایای خُردشده‌ی کشتی کوچک پناه‌جویانی را که قرار بود خودشان را به اروپا برسانند، به ساحل «استکاتو دی کورتو» در «کالابریای» ایتالیا از آب بیرون کرد. در همان ساعت‌های اول صبح رسانه‌های مشهور دنیا خبر شکسته‌شدن این کشتی و غرق‌شدن ده‌ها پناه‌جو از کشورهای افغانستان، ایران و پاکستان را تیتر خبرهای روز شان انتخاب کردند. به این ترتیب مردم سراسر جهان بار دیگر از تراژدی تلخ مهاجرت‌های غیرقانونی باخبر شدند. تراژدی‌ای که با گذشت هر دقیقه و ساعت وسعتِ اندوه آن بیشتر آشکار می‌شود.
کوچک‌ترین مسافر
در هیاهوی سانحه، نیروهای ساحلی ایتالیا از میان بقایای کشتی شکسته و ده‌ها جسد دیگر، جسد کوچک‌ترین سرنشین کشتی را یافتند.
بعد از جست‌وجو مشخص شد که جسد از حسیب ۱۸ ماهه، کودک افغانستانی و یکی از سه پسر ذبیح‌الله تیموری و از مسافران این کشتی (قایق) شکسته بود که اقاربش آن را شناسایی کردند.
تیموری
ذبیح‌الله تیموری، عکاس و یوتیوبر افغانستانی یکی از ده‌ها فرد غرق‌شده است. ۳۰ سال پیش در میانهی جنگ‌های داخلی او در یک خانواده‌ی پرجمعیت در یک روستای دورافتاده در ولایت قندوز به دنیا آمد.
در حالی‌که بسیاری از افغانستانی‌ها در آن زمان نیز در تلاش بودند که کشور را ترک کنند، خانواده‌ی او در افغانستان ماندند. آنان برای زنده‌ماندن تلاش کردند. این تلاش‌ها در دوران حاکمیت اول گروه طالبان همچنین تشدید شد. با سقوط حکومت این گروه در ۲۰۰۱ میلادی، خانواده‌ی او مانند دیگر افغانستانی‌ها فرصت یافتند که به زندگی بهتر فکر و برای رسیدن به آن تلاش کنند. قندوز، زادگاه تیموری در بیست سال گذشته از ولایت‌های به‌شدت ناامن در افغانستان بود و دست‌کم دو بار به‌گونه‌ی کوتاه‌مدت از کنترل نیروهای امنیتی افغانستان خارج شد. اما ذبیح‌الله فارغ از این جنجال‌ها و زدوبندهای قومی که در زادگاهش جریان داشت، با حمایت خانواده‌اش مکتب را به پایان رساند. در رشته‌ی حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه کابل، یکی از رشته‌های دارای متقاضی زیاد، تحصیل کرد. او امیدوار بود که روزی بتواند با حاکمیت بر سرنوشت خود، روی سرنوشت دیگران نیز اثر بگذارد. اما با بدترشدن وضع امنیتی در افغانستان، او ناامید شد.
عبور از جاده‌ی مرگ برای زندگی
ذبیح‌الله تیموری در سال ۱۳۹۸ خورشیدی با خانواده‌اش قاچاقی به ایران رفت، اما زندگی در ایران نیز برای او روی خوش نشان نداد. از همین رو، او با خانواده‌اش این‌بار مانند هزاران نفر دیگر که راه مهاجرت غیرقانونی را در پیش گرفته بودند، با پرداخت هزینه‌های هنگفت از مسیر پر پیچ‌وخم که برخی از آن به‌عنوان «جاده‌ی مرگ» نیز یاد می‌کنند، به سمت ترکیه راه افتادند. با پیمودن مسیر طولانی در حالی‌که شماری از همراهان این کاروان در میانهی راه جان‌شان را از دست دادند، خانواده‌ی تیموری سالم به ترکیه رسید. تیموری در ترکیه به‌کارهای سخت و شاق روی آورد.
اما به‌دلیل تورم شدید در این کشور زندگی برای او و خانواده‌اش سخت‌تر از پیش شد. یکی از اقوام نزدیک تیموری میگوید: «او هرگز از زندگی‌اش نمی‌نالید و وقتی از زندگی‌شان می‌پرسیدم می‌گفت خوب است، ولی زیاد نه. او مصروف کارهای شاق بود.»
تیموری پدر سه کودک ۱۸ ماهه، چهارساله و شش‌ساله بود. پسرانی که اکنون آخرین خنده‌ها و بازی‌های‌شان در کانال یوتیوب «واخان تی‌وی» پدرش باقی مانده است. نزدیکان این مرد افغانستانی می‌گویند که تیموری به امید ساختن زندگی بهتر برای فرزندانش راه مهاجرت را در پیش گرفت، اما پیش از رسیدن به مقصد خشم دریا آنان را بلعید.
قاچاق‌بر آشنا
ذبیح‌الله تیموری بعد از روزها کلنجاررفتن با خودش از میان دو گزینه (ماندن در ترکیه و رفتن به سمت اروپا)، در نهایت یک ماه پیش تصمیم گرفت که ترکیه را ترک کند. او بعد از جست‌وجوی زیاد، در نهایت قاچاق‌بری از «ازمیر» ترکیه پیدا کرد. کسی که دو ماه قبل سایر بستگانش، به‌شمول خانواده‌ی همسرش را نیز از ترکیه به کشورهای اروپایی، از جمله به آلمان رسانده بود. دلیلی که او را بیشتر دلگرم این مهاجرت کرد. به اندازه‌ای که او متقاعد شد برای این سفر پرخطر هزینه‌ی هنگفت مالی را بپذیرد. تیموری با پول قرض از نزدیکانش برای هر نفر ۸۵۰۰ یورو به قاچاق‌بر پول پرداخت و با خانواده‌اش به جمع ۲۰۰ مهاجر دیگر پیوستند.
یکی از بستگان این جوان افغانستانی میگوید: «ذبیح‌الله با همان قاچاق‌بری که قبلا سایر بستگان ما را برده بود و با همان کشتی او به سمت اروپا راه افتاد، اما زندگی‌شان روی آب ختم شد.»
چهارشنبه، ۲۲ فبروری آنان ترکیه را به مقصد آلمان ترک کردند. شب یک‌شنبه خانم او بی‌خبر از توفان به خانواده‌اش از میان امواج دریا تماس گرفت و نوید رسیدن به ساحل کالابریای ایتالیا را داد. اما این امواج دریا بود که تصمیم گرفت نقطه‌ی پایان به سرگردانی این مهاجران بگذارد.
اکنون با گذشت شش روز از این رویداد، هنوز از ذبیح‌الله، همسر ۲۸ ساله و دو پسر بزرگ‌ترش (عاکف شش‌ساله و عارف چهارساله) خبری نیست. نزدیکان این خانواده که قرار بود در آلمان از آنان استقبال کنند، اکنون در میان امواج دریا و بقایای به‌جامانده‌ی کشتی در ایتالیا دنبال نشانی از تیموری و خانواده‌اش می‌گردند.
کشتی شکسته
سازمان ملل متحد و سازمان داکتران بدون مرز اعلام کرده‌اند که این کشتی حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر مهاجر از کشورهای افغانستان، ایران، پاکستان و عراق را حمل می‌کرده است.
در همین حال، اختیارگل مشرقی‌وال، رییس انجمن افغان‌های مقیم ایتالیا روز پنج‌شنبه (دوم مارچ) به بی‌بی‌سی گفت همکارانش در صحبت با افغان‌هایی که در شفاخانه‌های ایتالیا بستری هستند، دریافته‌‌اند که شمار افغان‌ها در این کشتی کوچک حدود ۱۳۰ نفر بوده است.
به‌گفته‌ی مشرقی‌وال، ۷۲ نفر افغانستانی جان باخته‌اند که از این میان، ۱۴ کودک و ۳۵ نفر دیگر زنان بوده‌اند. روز سه‌شنبه وزارت خارجه‌ی پاکستان نیز تأیید کرد که در این کشتی ۱۹ مهاجر از پاکستان حضور داشته‌اند که از این میان دو تبعه‌ی این کشور جان‌شان را از دست داده و ۱۷ نفر دیگر نجات یافته‌اند.
مقام‌های ناظر از سازمان ملل، سازمان داکتران بدون مرز و صلیب سرخ نگران افزایش تلفات این رویداد اند. با این وجود، روبرتو فاسانو، فرمانده نیروهای آتش‌نشانی کالابریا در مورد غرق‌شدن کشتی پناه‌جویان به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است: «فکر می‌کنم با این شرایط دشوار دریا دیگر خیلی بعید باشد که بتوان بازمانده دیگری پیدا کرد، اما ما هرگز نمی‌توانیم امید نداشته باشیم.»
براساس گزارش شبکه اسکای ایتالیا، دست‌کم سه نفر به اتهام کمک به سازمان‌دهی سفر این پناه‌جویان از «ازمیر» ترکیه بازداشت شده‌اند.
مهاجرت غیرقانونی به سمت اروپا از طریق آب تازگی ندارد. چنانچه در سال‌های اخیر ایتالیا یکی از اصلی‌ترین مقصد مهاجرانی است که می‌خواهند خودشان را از این طریق به اروپا برسانند. براساس گزارش صدای امریکا، تنها در سال گذشته‌ی میلادی بیش از ۱۰۵ هزار مهاجر از طریق دریا وارد ایتالیا شده‌اند که از این میان مهاجران افغانستانی در سال گذشته در جایگاه دوم برای درخواست پناهندگی اروپا قرار دارند. افرادی که دشواری‌های زندگی در افغانستانِ تحت حاکمیت طالبان آنان را واداشته‌اند که سر به صحرای مهاجرت بزنند و مجنون‌گونه راه مهاجرت به اروپا را در پیش بگیرند. غافل از این‌که کشتی شکسته‌ی عمرشان به ساحل نمی‌رسد. چند روز پیش نیز اجساد خفه‌شده‌ی ۱۸ پناه‌جوی افغانستانی از یک کامیون متروکه در نزدیکی پایتخت بلغارستان پیدا شد. همه‌ی این اتفاقات، از افزایش مهاجرت‌های غیرقانونی افراد از کشورهای درگیر جنگ، از جمله افغانستان حکایت دارد.