دانشجویان و دانشآموزان در ولایتهای غور و بادغیس در غرب کشور، همزمان با هشت مارچ یا روز همبستگی جهانی زنان و نزدیکشدن سال جدید تعلیمی و تحصیلی ۱۴۰۲، از حکومت سرپرست طالبان میخواهند که دروازههای دانشگاهها و مکاتب را بهروی دختران باز کند تا آنان به درس و تحصیلشان ادامه بدهند.
صدیقه پیش از سقوط حکومت جمهوریت دانشآموز صنف هفتم یکی از مکاتب شهر فیروزکوه، مرکز ولایت غور بود. او با برگشت طالبان از رفتن به مکتب محروم شد و بیش از یکونیم سال است که برای باز شدن مکتباش انتظار میکشد. او میگوید: «من پیش از آمدن طالبان به مکتب میرفتم. صنف هفت بودم و آرزو داشتم تحصیل کنم، اما با آمدن طالبان همه چیز بر باد رفت. مثل من، دختران زیادی است که اکنون خانهنشین شدهاند.»
فریده، یکی دیگر از دانشآموزان غوری هم از حکومت سرپرست طالبان میخواهد که دروازههای مکاتب را بهرویشان باز کند. زیرا بهگفتهی وی، با مسدودکردن دروازهها مکاتب، دختران خانهنشین شده و به چالشهای بد روحی و روانی دچار شدهاند.
زکیه، یکی از دانشآموزان در شهر قلعه نو، مرکز ولایت بادغیس هم میگوید که دختران دانشآموز در این ولایت با مسدودشدن دروازههای مکاتب، با مشکلات روحی و روانی دچار شدهاند. او میافزاید: «دختران مدتی زیاد است که از درس و تعلیم باز ماندهاند. دخترانی را میشناسم که با بستهشدن مکاتب با مشکلات روحی و روانی دچار شدهاند. ما از حکومت [طالبان] میخواهیم که با آمدن سال جدید تعلیمی، دروازههای مکاتب را بهروی دختران باز کند.»
شماری از دختران دانشجو در دانشگاههای غور و بادغیس هم از حکومت سرپرست طالبان میخواهند که محدودیتهای وضعشده برای زنان و دختران را بردارد تا آنان بتوانند درس بخوانند و در آینده برای مردم و کشورشان مصدر خدمت شوند.
بیکاری
فعالان حقوق زنان و حقوق بشر در زون غرب کشور میگویند که با سقوط حکومت جمهوریت و روی کارآمدن طالبان، زنان زیادی شغلشان را از دست داده و اکنون خانهنشین شدهاند. بهگفتهی آنان، این وضعیت تأثیرات بدی بالای روح و روان زنان و دختران گذاشته است.
خاطره (مستعار)، از فعالان حقوق زن در ولایت غور میگوید که در حکومت گذشته زنان زیادی در بخشهای مختلف مصروف کار بودند اما با برگشت طالبان بیکار شدهاند.
او افزود: «در حکومت جمهوریت زنان زیادی در نهادهای دولتی و غیردولتی کار میکردند و همچنان در بخشهای صنایع دستی و کشاورزی مشغول بودند، اما با روی کارآمدن طالبان شغلشان را از دست دادهاند و اکنون با فقر شدید دستوپنجه نرم میکنند.»
یکی از فعالان حقوق بشر نیز از وضعیت کنونی زنان و دختران در ولایت غور ابراز نگرانی کرده و بهمناسبت هشت مارچ یا روز همبستگی جهانی زنان از حکومت سرپرست طالبان میخواهد که دروازههای مکاتب و دانشگاهها را بهروی دختران و زنان باز کند.
افزایش نابرابری اجتماعی
در طی ۲۰ سال گذشته زنان و دختران در بخشهای مختلف جامعه حضور فعال داشته و سهیم بودند. اما با سقوط نظام جمهوریت و برگشت طالبان، به یکبارگی همهی زنان و دختران خانهنشین شده و از فعالیتهایشان باز ماندند. این وضعیت تأثیرات بسیار بد بالای وضعیت روانی و اقتصادی آنان گذاشته است. بهگفتهی آنان، اگر این نابرابریهای اجتماعی ادامه یابد، افغانستان بهسوی فلاکت سوق داده خواهد شد.
فعالان حقوق زن در ولایتهای غور و بادغیس میگویند که با وضع محدودیتهای طالبان و خانهنشین شدن زنان و دختران، مشکلات فقر و چالشهای اقتصادی خانوادهها افزایش یافته است.
یکی از فعالان حقوق زن در ولایت بادغیس میگوید: «اکنون نابرابری اجتماعی در افغانستان بسیار افزایش یافته و زنان از تمام حقوق اولیهیشان محروم ماندهاند. در حکومت گذشته زمینهی کار، تعلیم و تحصیل برای دختران و زنان بهصورت بهتر فراهم شده بود و آنان میتوانستند فعالیتهای اجتماعیشان را به پیش ببرند.»
این فعالان حقوق زن همچنان میگویند که در گذشته زنانی زیاد در نهادهای دولتی و غیردولتی در این ولایت مصروف کار بودند. با سقوط نظام جمهوریت و روی کارآمدن طالبان، آنان خانهنشین شده و در کنار مواجهشدن با چالشهای اقتصادی، با مشکلات روحی و روانی نیز روبهرو هستند.
آیندهی ناروشن
فعالان حقوق بشر در زون غرب کشور میگویند که در گذشته از روز هشت مارچ بسیار با شور و شوق از سوی نهادهای حامی زنان و ادارهی محلی این ولایتها بزرگداشت میشد؛ اما در طی دو سال حاکمیت طالبان هیچ خبری از تجلیل این روز نیست.
یکی از فعالان حقوق بشر میگوید: «در گذشته نهادهای امور زنان، حقوق بشر، ندای زن و برخی دیگر از نهادهای حامی زنان از هشت مارچ با شور و شوق تجلیل میکردند. در مورد حقوق زنان صحبت میشد و آگاهی داده میشد. ولی دو سال میشود که طالبان آمده است و هیچ خبری از این حرفها نیست و زنان هیچ امیدواری از آینده ندارند.»
زهرا، یکی از فعالان حقوق زن در ولایت غور هم میگوید که اکنون زنان و دختران افغانستان از تمام حقوق اولیهیشان محروم ماندهاند. او همچنان از آیندهی ناروشن زنان و دختران افغانستان نگرانی کرده و میگوید که زنان و دختران که نیمی از پیکر جامعه هستند، اکنون خانهنشین شده و با چالشهای زیاد اقتصادی و خشونتهای خانوادگی روبهرو هستند.
این فعالان بهمناسبت هشت مارچ از جامعهی جهانی میخواهند که در مورد حقوق زنان و دختران افغانستان توجه جدی کنند. آنان همچنان از حکومت سرپرست طالبان میخواهند که دروازههای مکاتب، دانشگاهها و مراکز آموزشی را بهروی دختران و زنان باز کند تا آنان بتوانند به اهداف شان برسند.
نقش زنان و دختران تحصیلکرده
شماری از زنان فعال در ولایتهای غور و بادغیس از ممنوعیت تعلیم و تحصیل دختران و زنان از سوی طالبان انتقاد کرده و میگویند که افغانستان در آینده نیاز جدی به زنان و دختران تحصیلکرده دارد. بهگفتهی آنان، زنان نیمی از پیکر جامعه بوده و بدون این قشر افغانستان نمیتواند ترقی و پیشرفت کند.
راحله، یکی از زنان فعال در ولایت غور میگوید: «افغانستان در آینده نیاز جدی به داکتر زن، آموزگار زن و کارمند زن در همه بخشها دارد. ما از حکومت امارت اسلامی میخواهیم که مانع رفتن دختران و زنان به مکاتب و دانشگاهها نشود تا آنان بتوانند تعلیم و تحصیل کنند.»
این فعال حقوق زنان تعلیم و تحصیل را از ستونهای اساسی جامعه عنوان کرده و میگویند که با پیشرفت تعلیم و تحصیل و سهمدادن زنان و دختران در این عرصه، میتوان کشور را بهسوی خودکفایی سوق داد و از محتاجبودن به کشورهای خارجی نجات داد.
او میافزاید: «ادامهی تعلیم و تحصیل دختران و زنان سبب میشود که ما محتاج به کشورهای خارجی نباشیم، چون درد یک زن را زنی دیگر میتواند درک کند. جدا خواهش میکنم که امارت اسلامی زمینهی درس و تعلیم را برای همهی دختران فراهم کند تا در آینده نسل تحصیلکرده و باسواد داشته باشیم.»
خانوادهها چه میخواهند؟
شماری از خانوادهها در ولایتهای غور و بادغیس هم بهمناسبت روز همبستگی جهانی زنان و نزدیکشدن سال جدید تعلیمی ۱۴۰۲، از حکومت سرپرست طالبان میخواهند که محدودیتهای وضعشده بهروی زنان و دختران در کشور را برداشته و اجازه دهد تا دختران و زنان تعلیم و تحصیل کرده و همچنان بتوانند در نهادهای دولتی و غیردولتی کار کنند. بهباور آنان، وضع محدودیتها از سوی طالبان فقر و بیکاری را گسترش داده و مشکلات خانوادهها را نیز بیشتر کرده است.
محمدحسین، از باشندگان غور میگوید: «همین که طالبان دختران را از رفتن به مکتب، دانشگاه و همچنان کار کردن در مؤسسات منع کردهاند، همهی دختران و زنان خانهنشین شده و اکنون در وضعیت بد زندگی میکنند. خواست ما از امارت اسلامی همین است که بهمناسبت روز همبستگی جهانی زنان و آمدن سال جدید تعلیمی، دروازههای مکاتب و دانشگاهها را بهروی زنان که نیمی از پیکر جامعه هستند، باز کند.»
غلام ربانی، یکی از باشندگان ولایت بادغیس میگوید: «تعلیم و تربیه بر مرد و زن فرض است و باید حکومت طالبان برای دختران افغانستان اجازهی تعلیم و تحصیل بدهد. ما از حکومت میخواهیم که در سال جدید تعلیمی و تحصیلی دروازههای مکاتب و دانشگاهها را بهروی دختران باز کند.»
این خانوادهها میگویند که با وضع محدودیتهای طالبان برای دختران و زنان، شمار زیادی از دختران و زنان با بیماریهای روحی و روانی دچار شده و همچنان آمار «فرار از منزل» و خودکشی در کشور افزایش یافته است. بهگفتهی آنان، اگر اوضاع به همین منوال ادامه یابد، شرایط بدتر خواهد شد. بهتازگی سه دختر جوان در ولایتهای غور، بادغیس و قندوز، بهدلیل خشونتهای خانوادگی خودکشی کرده و به زندگیشان پایان دادهاند.
این خواستههای زنان، دختران و مردان در حالی مطرح میشود که براساس فرمانهای طالبان، دختران بالاتر از صنف ششم بیش از ۵۰۰ روز میشود که از رفتن به مکتب محروم شدهاند و اضافه بر آن، طالبان رفتن دختران به دانشگاه و همچنان کارکردن زنان در نهادهای غیردولتی را نیز منع کردهاند. این تصمیمهای طالبان با واکنشهای تند داخلی و خارجی مواجه شده است. بهتازگی دفتر سازمان ملل متحد برای کمکهای بشردوستانه (اوچا) گفته است که محدودیتهای طالبان بر مشارکت زنان در زندگی و جامعه، روند توسعه را کُند میکند.
از هشت مارچ یا روز همبستگی جهانی زنان در حکومت گذشته، با برگزاری برنامههای ویژه تجلیل و بزرگداشت میشد.