شمار زیادی از افراد نیازمند در کنار جاده‌های شهر قندوز منتظر دریافت کمک نشسته‌اند. بیشتر این افراد کارگران کراچی‌وان هستند که در طول روز در دو طرف سرک در انتظار کمک می‌نشینند و به کار نمی‌روند. برخی از جوانان و موسفیدان دیگر هم عادت پیدا کرده‌اند که در بخش‌های شهر ایستاد شوند یا از دکان‌داران زکات و خیرات طلب نمایند.
این افراد هرچند علت این کارشان را نبود کار و بلندرفتن بهای مواد غذایی و غیرغذایی عنوان می‌کنند، اما باشندگان قندوز و شماری دیگر از کارگران در این ولایت می‌گویند مشکل بیکاری است اما به اندازه‌ای نیست که در طول روز نتوانند خرج فامیل شان را پیدا کنند. به‌گفته‌ی باشندگان قندوز، افرادی که در ماه رمضان به‌خاطر دریافت کمک از افراد پولدار در کنار سرک‌ها جمع می‌شدند، به پول کمک عادت کرده‌اند و دیگر شوقی برای کار کردن ندارند.
باشندگان و فعالان اجتماعی در قندوز می‌گویند افراد و نهادهای خیریه به‌جای عادت‌دادن مردم به دریافت کمک باید کارهای بنیادی را انجام دهند. به‌گفته‌ی آنان، نهادها و سرمایه‌داران به‌جای این کار باید شرکت‌ها و فابریکه‌هایی صنعتی ایجاد کنند و برای افراد زمینه‌ی کار را مساعد بسازند.
شکایت مردم
حبیب‌الله، یکی از کارگران در شهر قندوز می‌گوید برای کسی که تلاش می‌کند کار وجود دارد. او به روزنامه اطلاعات روز گفت: «افرادی که کار نمی‌کنند و در بیرون از شهر یا در کنار جاده‌ها می‌نشینند و از دکان‌ها خیرات می‌طلبند، توانای کار را دارند اما خود را در گرفتن کمک از مردم عادت داده‌اند؛ در صورتی که برای افراد کارگر در شهر کار وجود دارد.» او از این افراد می‌خواهد به‌جای انتظار کشیدن جهت دریافت کمک، با زحمت خود پول پیدا کرده و ضروریات خانواده‌های‌شان را تأمین کنند.
فریداحمد امیری، یکی از دکان‌داران در شهر قندوز می‌گوید در چند ماه اخیر گداها با ترفندهای گوناگون زیاد شده و دفترهای کمک‌کننده این افراد را بسیار بی‌همت کرده‌اند. به‌گفته‌ی وی، در این اواخر از هر خانه یک جوان که توانای کار هم دارد روز تا شام در شهر دنبال بدست‌آوردن خیرات و کمک از سوی دکان‌داران هستند. او می‌افزاید روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر به‌خاطر دریافت کمک به دکان او رجوع می‌کنند که اکثریت شان مردان تنومند هستند.
آقای امیری به روزنامه اطلاعات روز گفت: «این کار تقریبا برای مردم به یک عمل ناپسند تبدیل شده است. ما جوانانی را داشتیم که خوب تنومند بودند، کراچی داشتند و کار می‌کردند، اما در این روزها جاده‌به‌جاده و دکان‌به‌دکان می‌گردند و کمک جمع می‌کنند و در کل کار کردن از راه درست را رها کرده‌اند.»
این باشندگان قندوز از حکومت سرپرست طالبان می‌خواهند که این افراد بررسی شود و به کسانی که توانای کار را ندارند و مستحق هستند کمک و دیگران از این کار منع شوند. آنان همچنان از نهادهای خیریه و مؤسسات و افراد کمک‌کننده می‌خواهند که نیازمندان واقعی را شناسایی و به آنان کمک کنند و از عادت‌دادن افراد به کمک جلوگیری نمایند.
افراد منتظر کمک و دریافت زکات
دلاور، باشنده‌ی قندوز که روزانه با کراچی دستی‌اش در کنار سرک‌های عمومی شهر منتظر دریافت کمک می‌نشیند، می‌گوید کار نیست و آنان مجبور اند این‌جا باشند تا فردی یا نهاد خیریه برای‌شان پول یا مواد غذایی کمک کند. او افزود: «روزانه این‌جا می‌نشینم. مردمی که از سرک عبور می‌کنند برای ما کمک می‌کنند.»
عظیم‌الله، از دیگر کارگران روی جاده در شهر قندوز نیز همانند ده‌ها نفر دیگر این‌جا با کراچی دستی‌اش منتظر دریافت کمک از سوی افراد و اشخاص است. عظیم‌الله می‌گوید: «در خانه ده نفر هستیم و کراچی‌وانی می‌کنم. در شهر کار نیست و در این‌جا روزانه می‌نشینم. اگر کسی پول داد خوب اگر نداد همین‌جا منتظر می‌مانیم. هرکسی از ۱۰۰ تا ۲۰۰ افغانی کمک می‌کند. بعضی‌ها زکات شان را می‌آورند.»
شفیق‌الله، باشنده‌ی شهر قندوز می‌گوید از میان افرادی که در جاده می‌نشینند و در شهر برای دریافت زکات به دکان‌داران مراجعه می‌کنند، ۵۰ درصد شان اگر نیازمند باشند بقیه این کار را برای‌شان کسب ساخته‌اند. به‌گفته‌ی او، فکر و هوش مردم به کمک دیگران بسته شده و نمی‌خواهند با زحمت پول بدست بیاورند. این باشنده‌ی قندوز از سرمایه‌داران می‌خواهد که به‌جای کمک به مردم زمینه‌ی کار را بیشتر مساعد بسازند تا سطح بیکاری و فقر کاهش پیدا کند.
علت افزایش نیازمندان
فعالان امور اجتماعی در قندوز دلیل مهم و اساسی افزایش افراد نیازمند را توزیع ناعادلانه‌ی کمک‌ها از سوی مؤسسات در این ولایت عنوان می‌کنند. به‌گفته‌ی آنان، در یک سال اخیر کمک‌ها از سوی مؤسسات و نهادها در این ولایت به‌گونه‌ای توزیع می‌شود که افراد نیازمند و غیرنيازمند را نیز در برمی‌گیرد.
محسن واحدی، از فعالان اجتماعی در قندوز می‌گوید در یک سال اخیر نهادها و مؤسسات خارجی کمک‌ها را به‌گونه‌ی توزیع کرده‌اند که مردم را به‌طور جدی وابسته به این کمک‌ها نموده‌اند. به‌گفته‌ی وی، با فرارسیدن ماه رمضان امسال نهادهای خیریه و یوتیوبرها نیز در این ولایت توزیع پول را شروع کرده یا مواد غذایی به مردم می‌دادند.
واحدی افزود: «وقتی کارگران و افراد فرصت‌طلب می‌بینند که کمک برای‌شان داده می‌شود، به‌جای این‌که کار کنند و با زحمت خود پول بدست بیاورند، منتظر همین کمک‌ها می‌نشینند.» او اضافه می‌کند که این کار ضمن وابسته‌کردن افراد به کمک‌ها، آنان را تنبل و بیکاره می‌سازد.
عزیزالله، از باشندگان قندوز به این باور است که افراد و نهادهای خیریه به‌جای عادت‌دادن مردم به دریافت کمک باید کارهای بنیادی را انجام دهند. به‌گفته‌ی وی، نهادها و سرمایه‌داران به‌جای این کار باید شرکت‌های کاری تأسیس کنند و برای ده‌ها نفر زمینه‌ی کار را مساعد بسازند. این باشنده‌ی قندوز افزود: «متأسفانه فعلا به‌جای طرز ماهی‌گیری برای مردم، ماهی‌خوردن را یاد می‌دهند. اگر واقعا سرمایه‌گذاران دل شان به مردم فقیر می‌سوزند، باید با ایجاد کارخانه‌ها زمینه‌ی کار را مساعد بسازند تا مردم به‌گونه‌ی دائمی صاحب یک لقمه نان شوند.»
فعالان اجتماعی و باشندگان قندوز حکومت را در این راستا مسئول می‌دانند تا در این باره توجه جدی کرده و نیازمندان واقعی را تشخیص و از افزایش افراد فرصت‌طلب جلوگیری نماید. به‌گفته‌ی آنان، در صورتی که این وضعیت کنترل نشود، این افراد هم برای دکان‌داران در شهر مزاحمت ایجاد می‌کنند و هم خودشان وارد یک عمل ناپسند می‌شوند. باشندگان قندوز در حالی از افزایش افراد به‌خاطر دریافت کمک در این ولایت شکایت دارند که در یک سال اخیر مؤسسات خارجی کمک‌های زیادی را در مرکز و ولسوالی‌های این ولایت توزیع کرده‌اند.