پس از سقوط نظام جمهوری و روی‌کار آمدن طالبان وضعیت آزادی بیان روز‌به‌روز در حال بدترشدن است و محدودیت‌های شدید طالبان علیه رسانه‌ها و خبرنگاران، کار خبرنگاری را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. در ولایت قندوز در شمال‌شرق افغانستان در یک سال گذشته محدودیت‌ها و فشارهای مسئولان استخبارات و ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان این ولایت خبرنگاران را تحت فشار قرار داده است.
در چند ماه اخیر در قندوز شش خبرنگار از سوی استخبارات زیر نظارت و بررسی قرار گرفته و هشدار دريافت کرده‌اند. همچنان در ماه گذشته یک خبرنگار بازداشت شد و سه خبرنگار دیگر کشور را ترک کردند.
جاوید (نام مستعار) یکی از خبرنگاران قندوز به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در شش ماه اخیر چندین بار زیر نظارت قرار گرفته و هشدار دریافت کرده است. به‌گفته‌ی جاوید، برای او و خبرنگاران دیگر هشدار داده شده تا به هیچ وجه حتا یک گزارش را هم بدون در جریان گذاشتن مسئولان محلی طالبان، تهیه نکنند.
او اضافه می‌کند که وضعیت اخیر آن‌ها را به ستوه آورده و مجبورند فعالیت‌های رسانه‌ای را ترک کنند. جاوید می‌افزاید که فضای کاری برای آن‌ها نهایت دشوار شده است و حتی به‌خاطر تهیه‌ی یک گزارش عادی که جنبه‌ی مثبت داشته باشد، هم اطلاعات را از مسؤلان محلی گرفته نمی‌توانند.
به‌گفته‌ی جاوید، خبرنگاران در قندوز مواردی چون قتل، درگیری‌ها و خشونت‌ها را پوشش داده نمی‌توانند؛ زیرا در صورت بررسی استخبارات برای‌شان می‌گویند که این موارد مربوط خبرنگاران نیست و این قضایای استخباراتی است.
عمران (نام مستعار)، یکی دیگر از خبرنگاران در قندوز می‌گوید که محدودیت‌ها و فشارهای مسئولان محلی وضعیت رسانه‌های محلی در این ولایت را به حالت سقوط رسانده و بسیاری از رسانه‌ها در پی خداحافظی با خبرنگاران شان اند.
این خبرنگار محلی می‌گوید که ترس و فشار بر خبرنگاران پس از بازداشت حسیب حساس، خبرنگار رادیو سلام وطندار در ماه اسد روحیه‌ی خبرنگاران را بیشتر تضعیف کرده است. حسیب حساس در هفته دوم ماه سنبله از بند طالبان آزاد شد. او به روزنامه اطلاعات روز گفت: «سال‌ها زحمت کشیده بودیم تا به بهترین شکل ممکن برای مردم اطلاع‌رسانی کنیم، اما در شش ماه اخیر واقعا همه چیز تغییر کرده و دیگر مجبور هستم یک مصروفیت دیگر به خود پیدا کنم.»
هشدار و سانسور
خبرنگاران و مسئولان نهادهای حامی خبرنگاران در زون شمال‌شرق افغانستان می‌گویند که در مقایسه با یک سال گذشته وضعیت برای خبرنگاران و رسانه‌ها بیشتر با هشدار و سانسور همراه شده است. یکی از مسئولان نهادهای حامی خبرنگاران در زون شمال‌شرق که به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی نمی‌خواهد نامش در این گزارش ذکر شود، گفت که افزون بر اعمال سانسور بر رسانه‌های محلی، خودسانسوری خبرنگاران نیز بیشتر شده است و دلیل آن فشار بیش از حد مقامات محلی طالبان بالای خبرنگاران است.
او گفت که در سه ماه گذشته در چندین مورد خبرنگاران بازداشت و زندانی شده‌اند و این وضعیت جامعه رسانه‌ای قندوز را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. این مسئول نهاد حامی خبرنگاران می‌افزاید که این وضعیت باعث شده است تا خبرنگاران از ترس استخبارات طالبان وظایف خود را ترک کنند.
بر بنیاد معلومات نهادهای حامی خبرنگاران، تنها در ماه آگست شش خبرنگار و کارمند رسانه‌ای از سوی استخبارات طالبان در قندوز هشدار دریافت کرده‌اند و یک خبرنگار بازداشت و به کابل منتقل شده بود. سه خبرنگار دیگر هم از ترس بازداشت کشور را ترک کرده‌اند.
ظریف کریمی، مسئول دفتر نی یا حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد افغانستان می‌گوید که معلومات رسیده از ولایت قندوز بیانگر اعمال محدودیت بر کار خبرنگاران است. او گفت که نی چندین بار با مسئولان طالبان صحبت کرده، اما تلاش‌های این نهاد نتیجه‌ی مطلوب را در پی نداشته است.
طالبان در دو سال گذشته محدودیت‌های شدیدی را در بخش رسانه و آزادی بیان وضع کرده‌اند. طی این مدت ده‌ها خبرنگار بازداشت و شکنجه شده‌اند. در ولایت قندوز نیز فشارها و محدودیت‌های طالبان نه تنها زمینه‌ی کار برای خبرنگاران را دشوار کرده است، بلکه شماری از خبرنگارانی که کشور را ترک کرده‌اند هنوز نگران امنیت خود و بستگان‌شان اند.
در ولایت قندوز طالبان به خبرنگاران اجازه‌ی پوشش رویدادهای جنایی و اعمال غیرقانونی که از سوی اعضای گروه طالبان انجام می‌شود را نمی‌دهند. دو خبرنگار که اخیرا از قندوز به بیرون از افغانستان رفته‌اند، می‌گویند که طالبان از شماری از رسانه‌های افغانستان که در حال حاضر از بیرون از کشور فعالیت دارند هراس دارند و به دنبال خبرنگارانی اند که با این رسانه‌ها همکاری می‌کنند. این خبرنگاران گفتند که مسئولان محلی طالبان در قندوز بارها به خبرنگاران هشدار داده‌اند که از کار با این رسانه‌ها خودداری کنند.
برخلاف گذشته، شمار اندک رسانه‌هایی که در قندوز فعال هستند، ترانه‌های تهیه‌شده توسط طالبان را نشر می‌کنند و برنامه‌های تفریحی، فرهنگی و اجتماعی که در گذشته داشتند، را متوقف کرده‌اند. علاوه بر این، طالبان به رسانه‌های محلی قندوز هشدار داده‌اند که صدای زنان و دختران از این رسانه‌ها پخش و نشر نشود.
از میان ده رادیوی خصوصی در قندوز، در حال حاضر سه رادیو به شکل وقفه‌ای فعالیت دارند. پنج هفته‌نامه و روزنامه که در گذشته در این ولایت فعال بودند، همه بسته شده‌اند. یکی از سه تلویزیون خصوصی در قندوز نیز فعالیتش متوقف شده است و دو تلویزیون دیگر به صورت وقفه‌ای فعالیت دارند.
خلاف ادعای این خبرنگارن و وضعیت حاکم در قندوز، مسئولان محلی طالبان می‌گویند که میان رسانه‌ها و حکومت محلی این گروه هماهنگی سالم وجود دارد. مطیع‌الله روحانی، رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان در قندوز به روزنامه اطلاعات روز گفت که چندی پیش یک خبرنگار بنابر سوءتفاهم از سوی استخبارات بازداشت شده بود و دوباره رها شده است. او گفت که طالبان هیچ مشکلی با خبرنگاران در قندوز ندارند.