رزا اوتنبایوا، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما می‌گوید که تعامل با طالبان باعث تغییر مثبت در این گروه نشده و او از این جهت به‌طور فزاینده نگران است.
خانم اوتنبایوا که شام امروز (سه‌شنبه، ۴ میزان) در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان صحبت می‌کرد، گفت که طالبان با صدور بیش از ۵۰ دستور برای حذف زنان از زندگی عمومی و آموزش، استراتژی تعامل سازمان ملل متحد را تضعیف کرده است.
او افزود که اگر چنین وضعیتی ادامه یابد، ما به نگرانی‌های بین‌المللی، طالبان و مهم‌تر از همه، نیازهای مهم مردم افغانستان رسیدگی نمی‌توانیم.
فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان گفت سیاست‌هایی که باعث محرومیت زنان می‌شود، برای جامعه بین‌المللی غیرقابل قبول است و او به‌عنوان یک زن، هر روز با اثرات این ممنوعیت‌ها بر زنان افغانستان، دست‌وپنجه نرم می‌کند.
خانم اوتنبایوا گفت که با وجود این سیاست‌ها، اکنون سئوال این است که آیا به تعامل با طالبان ادامه دهیم و یا به این دلیل، تعامل با این گروه را متوقف کنیم؟
او افزود که دیدگاه یوناما این است که «به تعامل و حفظ گفت‌وگو ادامه دهیم» و تأکید کرد که «دیالوگ به رسمیت شناختن نیست، تعامل، پذیرش این سیاست‌ها نیست، برعکس، گفت‌وگو و تعامل روشی است که ما در تلاش برای تغییر این سیاست‌ها هستیم».
رییس یوناما گفت که طالبان نیز تمایل خود را به ادامه‌ی تعامل، با وجود اختلاف عمیق در مورد حقوق زنان و دختران و حکومت فراگیر، نشان داده‌اند.
به‌گفته‌ی خانم اوتنبایوا، هدف از تعامل یوناما با طالبان، همچنان ترویج شیوه‌های حکومت‌داری‌ای است که در آن هنجارهای بین‌المللی و میراث‌های فرهنگی و مذهبی افغانستان منعکس شود و تأکید کرد که این تعامل اگر در عین حالی که اصولی است، ساختارمند و هدفمند باشند، می‌تواند مفید واقع شود.
او تأکید کرد که ما باید اطمینان حاصل کنیم که درهای گفت‌وگو بسته نمی‌شود.
خانم اوتنبایوا در ادامه‌ی سخنان خود، خواستار تدوین یک استراتژی مشارکت مجدد برای افغانستان شد و گفت که چنین استراتژی ابتدا باید تصدیق کند که طالبان مسئولیت رفاه مردم افغانستان را در همه‌ی ابعاد، به‌ویژه در مورد زنان به عهده دارند.
او افزود که این استراتژی باید مکانیسم‌هایی برای رسیدگی به نگرانی‌های طالبان داشته باشد و شامل گفت‌وگوی بین‌الافغانی، از نوعی که پیش از به قدرت رسیدن طالبان در آگست سال ۲۰۲۱ وجود داشت، باشد.
رئیس دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان همچنین خواستار موضع هماهنگ‌تر جامعه بین‌المللی در قبال افغانستان شد.
بحران بشری
خانم اوتنبایوا در بخشی از سخنان خود به بحران بشری در افغانستان اشاره کرد و گفت به شدت نگران کمبود بودجه برای کمک‌های بشردوستانه است.
او گفت که تا یک هفته قبل از طریق «طرح واکنش بشردوستانه افغانستان» ۸۷۲ میلیون دالر دریافت شده بود که حدود ۲۸ درصد از ۳.۲ میلیارد دالر درخواست شده است.
رئیس یوناما گفت که بسیاری از برنامه‌های امداد‌رسانی در حال حاضر به دلیل کمبود بودجه، متوقف شده و این به این معنا است که ۱۵.۲ میلیون نفر که اکنون با ناامنی غذایی حاد روبه‌رو هستند، ممکن در ماه‌های آینده، به سمت قحطی سوق داده شوند.
او از کشورهای کمک‌کننده خواست «تا قبل از فرارسیدن زمستان به درخواست‌های بشردوستانه ما تا حد امکان با سخاوت بیشتری توجه کنند».
خانم اوتنبایوا گفت که از تمویل‌کنندگان می‌خواهد که کمک‌های بشردوستانه را مطابق چارچوب استراتژیک سازمان ملل متحد برای افغانستان با درنظر گرفتن حفظ خدمات ضروری، تقویت معیشت و ارتقای سطح تاب‌آوری جامعه به نفع آسیب‌پذیرترین افراد، از جمله زنان، آوارگان و عودت‌کنندگان، در نظر بگیرند.
او در ابتدای سخنان خود همچنین به تأثیر سه سال خشک‌سالی متوالی بر زندگی مردم افغانستان اشاره کرد و گفت که برای افرادی که اکنون با کمبود آب در این کشور مواجه هستند، هرچیزی به‌جز آب، در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
مشروعیت طالبان
فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان در نشست شورای امنیت این سازمان گفت که با وجود ادعای طالبان مبنی بر فراگیر بودن حکومت شان «به نظر می‌رسد که شکاف مشروعیت فزاینده با مردم وجود دارد».
او فقدان اطمینان مردم در مورد حقوق شان، پاسخ‌گو نبودن طالبان، نمایندگی و دسترسی به عدالت را موانع اصلی بر سر راه مشروعیت داخلی طالبان دانست.
رئیس هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان تأکید کرد که «مشروعیت بین‌المللی بدون مشروعیت داخلی وجود ندارد».
خانم اوتنبایوا گفت که یوناما موارد زیادی از مشاوره بین مقامات طالبان و جوامع محلی را مستند کرده و اخیرا این گروه شورای علما برای ۳۴ ولایت ایجاد کرده است که هدف از آن پاسخ‌گویی و گوش دادن به نارضایتی‌های مردم گفته شده است.
او افزود، اما این شوراها مستقیما به رهبر طالبان پاسخ‌گو هستند و هنوز زود است که قضاوت کنیم که آیا این شوراها برای پاسخ‌گویی ایجاد شده و یا برای کنترل.
فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد به ویژه به عدم حضور علمای شیعه در ترکیب شورای علمای اعلام‌شده از سوی طالبان برای ولایت‌های بامیان و دایکندی، اشاره کرد و گفت که ما در این مورد نگران هستیم.
خانم اوتبایوا به وضعیت حقوق بشر در حاکمیت طالبان نیز اشاره کرد و گفت که یوناما از زمان آخرین جلسه شورای امنیت در مورد افغانستان تا اکنون، سه گزارش منتشر کرده که نقض حقوق بشر توسط طالبان را مستند کرده است.
او افزود که این گزارش‌ها نشان می‌دهد که نیروهای طالبان حتا در بسیاری از موارد دستورات رهبر خود را نقض کرده‌اند.
رئیس یوناما گفت که چنین تخلفاتی، ترس و بی‌اعتمادی ایجاد می‌کند و ادعای مشروعیت داخلی طالبان را تضعیف می‌کند.
جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان دو روز پس از هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی این سازمان برگزار شده که در آن کرسی افغانستان خالی بود.
در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رهبران کشورهای مختلف جهان از وضعیت حقوق بشر در افغانستان، به‌ویژه حقوق زنان نگرانی خود را ابراز کردند و خواستار لغو ممنوعیت آموزش و کار زنان از سوی طالبان شدند.
خانم اوتنبایوا در سخنرانی خود به وضعیت امنیتی افغانستان اشاره نکرد، اما در مجمع عمومی سازمان ملل، رهبران کشورهای مختلف در مورد حضور تروریستان در افغانستان ابراز نگرانی کردند.