شهریار فرهمند
لیست نامزدوزیران کابینه‌ی حکومت وحدت ملی با کابینه‌ی حکومت‌های قبلی تفاوت‌های زیادی دارد. از نظر سنی، بیش‌تر اعضای این کابینه را جوانان تشکیل می‌دهند. تمام نامزدوزیران، به‌جز نامزد ریاست عمومی امنیت ملی، چهره‌های جدیدی هستند که پیش از این در حکومت‌های گذشته در کابینه نبوده‌اند. هرچند برخی از این افراد در سمت‌های بلند در ادارات حکومت‌های قبلی کار کرده‌اند؛ اما تاکنون نامی از آن‌ها در دست داشتن در فساد اداری و دوسیه‌های اختلاس و دزدی برده نشده و متهم به داشتن تعصبات کور قومی، منطقه‌ای و زبانی نیستند. داشتن تحصیلات عالی و سابقه‌ی نیک به عنوان دو تا از معیارهای اصلی گزینش نامزدوزیران، دست‌کم از نظر رسمی در مورد تمام نامزدوزیران رعایت شده است. تمام نامزدوزیران دارای مدارک تحصیلی لیسانس و بالاتر از آن می‌باشند؛ در حالی که در کابینه‌های قبلی، اسناد تحصیلی، مخصوصا در مورد فرماندهان جهادی که عضو کابینه بودند، جدی گرفته نمی‌شد. تمام نامزدوزیران از نظر شخصی دارای پایگاه‌هایی چون دانشگاه‌ها، انجوها و سازمان‌های دولتی و غیر‌دولتی هستند. برعکس کابینه‌های گذشته، که اکثر اعضای آن دارای پایگاه‌های جهاد، سنگر و مقاومت بودند. از این‌رو، می‌توان گفت که لیست وزیران پیش‌نهادی کابینه‌ی حکومت وحدت ملی، نسبت به کابینه‌های قبلی تکنوکرات است.
از سال 2001 در کابینه‌ی دولت موقت و انتقالی و سپس دو دور پنج ساله‌ی حکومت رییس جمهور کرزی، بیش‌تر نامزدوزیران دارای پایگاه جهاد و سنگر بودند. در دولت‌های موقت و انتقالی تمام اعضای کابینه و مقام‌های ارشد حکومتی را رهبران و فرماندهان جهادی تشکیل می‌دادند. با این‌که تکنوکرات‌های غربی هم در کنفرانس بن و ایجاد روند جدید نقش ایفا کردند و در بخش‌های حکومت سهم گرفتند؛ اما تمام پست‌های بلند حکومتی در اختیار رهبران و فرماندهان جهادی بودند. در دور نخست رییس جمهور کرزی هرچند کشمکش قدرت میان تکنوکرات‌های از غرب برگشته و رهبران و فرماندهان مجاهدین در درون حکومت دامه داشتند؛ اما با آن‌هم بدنه‌ی اصلی و تأثیر‌گذار کابینه را فرماندهان و رهبران جهادی تشکیل می‌دادند. رهبران جهادی عملا در کرسی‌های وزارت، ریاست و ولایت پست اشغال کرده بودند و رییس جمهور کرزی نیز تحت تأثیر شدید آن‌ها بود. غیر از تکنوکرات‌های از غرب آمده، دیگر تمام اعضای کابینه یا عملا رهبران و فرماندهان جهادی بودند، یا از سهم و حمایت آن‌ها به این کرسی‌ها گماشته شده بودند. این سلسله در دور دوم حکومت رییس جمهور کرزی نیز ادامه یافت. رهبران جهادی یا خود در کابینه بودند، یا از طریق گماشتن افراد وابسته به خود، سهم سیاسی خود را می‌گرفتند.
در لیست کابینه‌ی پیش‌نهادی حکومت وحدت ملی این قاعده از بین رفته است. هیچ یک از رهبران و فرماندهان جهادی که پیش از این ارگ را محاصره کرده بودند، در کابینه‌ی جدید حضور ندارند. هرچند هریک از نامزدوزیران وابسته به یکی از دو تیم انتخاباتی و در درون این تیم‌ها از سوی برخی رهبران جهادی و جریان‌های سیاسی معرفی شده؛ اما هیچ‌کدام آن‌ها پایگاه جهاد و سنگر ندارند. این یک تحول مثبت در سیاست افغانستان است. رهبران جهادی در این مرحله از روند سیاسی کشور، تلاش نکردند که در کابینه حضور داشته باشند و به نحوی با معرفی و حمایت از چهره‌های جدید و برخواسته از پایگاه دانشگاه در کابینه‌ی جدید، تفویض قدرت و صلاحیت به نسل جدید کردند. آن‌ها اکنون صحنه‌ی مدیریتی کشور را به نسل جدید و نیروی تازه‌نفس داده و این نشان می‌دهد که آن‌ها خواهان ایجاد تحول در سیاست و عرصه‌ی مدیریتی کشور اند. هرچند این افراد در تقسیم کرسی‌ها و انتخاب وزیران نقش داشتند؛ اما نخواستند که خودشان را برای اخذ این کرسی‌های کاندیدا کنند. آن‌ها در انتخاب نامزدوزیران از حلقه‌ی صنفی و سیاسی خود پا فراتر نهاده و به نسل جدید و پایگاه اجتماعی متفاوت اطمینان کردند و این یک تحول مثبت است.