سازمان دیدبان حقوقبشر می‌گوید که طالبان در جریان سال گذشته‌ی میلادی (۲۰۲۳) به‌طور فزاینده سیاست‌های سرکوبگرانه را در افغانستان اعمال کرده‌اند.
این نهاد در گزارش سالانه‌ی خود که دیروز (پنج‌شنبه، ۲۱ جدی) منتشر شده، گفته است که طالبان سرکوب حقوقبشر، به‌ویژه حقوق زنان و دختران را تشدید و گسترش داده‌اند.
در گزارش دیدبان حقوقبشر آمده است که نیروهای طالبان در سال ۲۰۲۳ میلادی از «نیروی بیش از حد» برای متفرق‌کردن تظاهرات زنان استفاده کرده‌اند، معترضان را به‌طور خودسرانه بازداشت و در مواردی برای هفته‌ها در بازداشت نگه داشته‌اند.
دیدبان حقوقبشر گفته است که بازداشت‌های زنان از سوی طالبان در مواردی، منجر به «ناپدیدشدن اجباری» شده است و معترضان بازداشت‌شده و اعضای خانواده‌ی آن‌ها از سوی این گروه شکنجه شده‌اند.
بر اساس این گزارش، ممنوعیت کار زنان در سازمان‌های بین‌المللی و سایر بخش‌ها از سوی طالبان، بسیاری از زنان افغانستان را از امرار معاش محروم کرده است.
این نهاد افزوده است که در سال ۲۰۲۳ افغانستان تنها کشوری در جهان باقی ماند که زنان و دختران رسما از تحصیلات متوسطه و عالی منع شدند و حضور زنان در مکان‌های عمومی و آزادی رفت‌و‌آمد آن‌ها ممنوع و محدود شد.
دیدبان حقوقبشر همچنین در گزارش خود گفته است که نیروهای طالبان در سال ۲۰۲۳، «قتل‌های انتقام‌جویانه» و «ناپدیدشدن اجباری» مقام‌ها و نظامیان پیشین را انجام دادند و نیروهای استخبارات و سایر نیروهای این گروه بازداشت‌شدگان را از جمله با فروکردن سر آنان در زیر آب، شکنجه کردند.
این نهاد در گزارش خود به بازداشت فعالان مدنی و خبرنگاران نیز اشاره کرده و گفته است که «سرکوب مداوم» جامعه مدنی افغانستان از سوی طالبان شامل سانسور گسترده رسانه‌ها، بازداشت روزنامه‌نگاران و فعالان می‌شود.
دیدبان حقوقبشر گفته است که این گروه از جمله مطیع‌الله ویسا، فعال آموزش را برای هفت ما «بدون اتهام» بازداشت کردند.
فرشته عباسی، پژوهشگر بخش افغانستان سازمان دیدبان حقوقبشر گفته است که طالبان به درخواست شهروندان افغانستان برای احقاق حقوق خود و پاسخ‌گویی، با «سرکوب بیشتر» پاسخ داده‌اند.
خانم عباسی افزوده است: «حمایت هماهنگ دولت‌های ذی‌ربط برای اعمال فشار بر طالبان برای پایان دادن به سوءاستفاده‌ها و همچنین رفع نیاز افغان‌ها به کمک‌های بشردوستانه مورد نیاز است.»
وضعیت بشردوستانه
دیدبان حقوقبشر در بخشی از گزارش خود به وضعیت بشردوستانه افغانستان در سال ۲۰۲۳ نیز اشاره کرده است و گفته است «تعداد بی‌سابقه افغان‌ها»، از جمله بیش از سه میلیون کودک مبتلا به سوءتغذیه حاد در این سال نیاز به کمک بشردوستانه داشتند.
این نهاد گفته است که از دست‌دادن میلیون‌ها شغل پس از تسلط طالبان در آگست سال ۲۰۲۱، محرومیت از اکثر کمک‌های خارجی، اثرات تحریم‌های خارجی و خشک‌سالی چند ساله، از عوامل اصلی تشدید فقر در افغانستان در سال گذشته میلادی بود.
در گزارش دیدبان حقوقبشر همچنین آمده است که ممنوعیت کار زنان از سوی طالبان باعث شد که ظرفیت نهادهای امدادی برای ارزیابی و نظارت بر نیازهای بشردوستانه زنان و دختران محدود و منجر به افزایش نرخ تغذیه ناکافی در میان زنانی که سرپرست خانواده هستند، شود.
حملات علیه غیرنظامیان
سازمان دیدبان حقوقبشر در گزارش سالانه‌ی خود گفته است که شاخه‌ی خراسان داعش در سال ۲۰۲۳ به حملات خود در افغانستان ادامه داده است. طبق این گزارش، هدف حملات گروه داعش در این سال غیرنظامیان، به‌ویژه جامعه هزاره و شیعه بوده است.
این نهاد از جمله به حمله بر یک موتر شهری نوع کاستر در هفتم ماه نوامبر سال گذشته خورشیدی در منطقه‌ی دشت برچی در غرب کابل اشاره کرده است.
دیدبان حقوقبشر گفته است که در این حمله که در منطقه‌ی عمدتا هزاره و شیعه‌نشین انجام شد، هفت نفر کشته و ۲۰ نفر دیگر زخمی شد.
گزارش سالانه دیدبان حقوقبشر در ۷۴۰ صفحه منتشر شده است. در این گزارش وضعیت حقوقبشر و اقدامات دولت‌ها در راستای حفاظت و یا سرکوب و محدودیت حقوقبشر در بیش از ۱۰۰ کشور جهان بررسی شده است.
تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیدبان حقوقبشر گفته است: «سال ۲۰۲۳ سالی مهم نه تنها در امر سرکوب حقوقبشر و جنایات جنگی، که همچنین برای خشم گزینشی و دیپلماسی معامله‌گرانه‌ای بوده است که هزینه‌هایی عمیق برای حقوق افراد بیرون از معامله برجای گذاشت.»
او افزوده است که علائمی برای امید در این سال هم دیده شده است و از حکومت‌ها خواسته است که در اجرای تعهدات حقوق بشری خود پابند باشند.