تصویری از سه‌شنبه‌بازار ولسوالی گل‌تپه ولایت قندوز. عکس: ارسالی به روزنامه اطلاعات روز

«خس‌کُپه‌»های کنار رودخانه در قندوز؛ مردم نگران زیر آب شدن سه‌شنبه‌بازار شان هستند

یک بازار محلی با سابقه‌ی پنجاه سال در ولسوالی تازه‌تأسیس گل‌تپه در ولایت قندوز با خطر زیر آب شدن و از بین رفتن روبه‌رو است. باشندگان و فروشندگان در این سه‌شنبه‌بازار می‌گویند که این بازار در نزدیکی رودخانه است و سیلاب‌های فصلی و ناگهانی موجودیت آن را تهدید می‌کند.

به‌گفته‌ی آنان، این بازار ۵۰ سال پیش و از روی مجبوری از سوی مردمان محلی به‌خاطر رفع ضرورت‌های‌شان ایجاد شده و حالا با افزایش نفوس در این ولسوالی، نیاز است تا این بازار به‌گونه‌ی درست و معیاری بازسازی شود. این محل که تنها در روزهای سه‌شنبه بازار دارد، مایحتاج باشندگان بیش از صد روستای دور و نزدیک را فراهم می‌سازد.

روزهای سه‌شنبه کسبه‌کاران و فروشندگان سیار از مرکز شهر قندوز و سایر ولسوالی‌ها نیز به این بازار به‌خاطر فروش اجناس و لوازم شان می‌روند. در این بازار بیش از ۳۰۰ «کُپه»‌ی ساخته‌شده از بوریا و چوب وجود دارند که به‌گونه‌ی غیرمعیاری و بدون نقشه ساخته شده‌اند.

امیرشاه، یکی از بزرگان قومی در ولسوالی گل‌تپه قندوز می‌گوید تمامی نیازمندی‌های مردم در این ولسوالی از همین بازار مرفوع می‌شود. وی اضافه می‌کند که تمامی فروشندگان و باشند‌گان این ولسوالی نگران تخریب این بازار توسط سیلاب هستند. امکان دارد در بهار پیش رو و در جریان آب‌خیزی‌های سالانه، ساحات زیادی از این بازار طعمه‌ی‌ سیلاب و دریا شود.

این بزرگ قومی در ولسوالی گل‌تپه قندوز گفت: «این بازار زیر تهدید آب‌خیزی دریا قرار دارد. در نزدیکی ولسوالی زمین‌های زیادی برای ساخت دکان و یک بازار مناسب وجود دارد که باید نقشه‌برداری و توزیع آن شروع شود. ما می‌خواهیم گل‌تپه هم مثل دیگر ولسوالی‌ها توجه شود و در آن یک بازار استاندارد ساخته شود.»

حاجی سردار، یکی از باشند‌گان ولسوالی گل‌تپه قندوز که برای خرید به سه‌شنبه‌بازار آمده است، می‌گويد که این بازار توسط مردم از روی ناچاری ایجاد شده بود و حالا نیاز مبرم است تا به‌گونه‌ی معیاری در مکانی که آسیب‌پذیر نباشد ساخته شود. این باشنده‌ی ولسوالی گل‌تپه قندوز افزود: «دولت باید سرک‌های‌ این بازار را با نقشه برابر کند. این‌جا کانال‌ها و جویچه‌هایی جهت مهار و کنترل جریان آب ایجاد شود. وقتی که باران می‌بارد مردم‌ از خاطر گل‌ولای نمی‌توانند راه بروند.»

محمداکرام که شانزده سال می‌شود در سه‌شنبه‌بازار گل‌تپه فروشندگی می‌کند، می‌گويد از زمانی که در این بازار به کسب‌وکار مشغول شده، هیچ تغییراتی در بازار ایجاد نشده است. به‌گفته‌ی وی، کُپه‌های این بازار همان «خس‌کُپه‌های» ۴۰ تا ۵۰ سال پیش است.

این فروشنده گفت: «در این ۲۰ سال این‌جا جنگ بود. ما می‌خواهیم سرمایه‌گذاران و تاجران در این‌جا دکان و مارکت بسازند. ما شاهد یک بازار دائمی باشیم تا مردم همانند ولسوالی‌های دیگر بتوانند به کاروبار مشغول باشند و زندگی کنند.»

تصویر یکی از فروشندگان در بازار ولسوالی گل‌تپه قندوز. عکس: ارسالی به روزنامه اطلاعات روز

در همین حال اجمل قاضی‌زاده، از جوانان فعال ولسوالی گل‌تپه قندوز می‌گويد که این بازار گنجايش نفوس زیادی که این‌جا می‌آیند را ندارد و باید در یک مکان وسیع به‌گونه‌ی معیاری مثل ولسوالی‌های دیگر ساخته شود.
قاضی‌زاده می‌افزاید مسئولان محلی چه در دوره‌ی جمهوریت و چه اکنون در حکومت طالبان به این ولسوالی توجه نکرده‌اند. او نیز از سرمایه‌گذاران، تاجران محلی و حکومت سرپرست طالبان می‌خواهد به‌خاطر بازسازی و معیاری‌شدن بازار این ولسوالی گام بردارند.

مسئولان محلی طالبان اما می‌گویند که این بازار بالای زمین‌های شخصی ایجاد شده است. محمدسالم آکا، ولسوال طالبان در ولسوالی گل‌تپه قندوز می‌گوید که از یک‌سو بازار معیاری نیست و از سوی دیگر آب‌خیزی دريا این بازار را تهدید می‌کند.

مسئولان محلی در این ولسوالی تأکید می‌ورزند درصورتی‌که سرمایه‌گذاران به‌خاطر ساخت‌وساز بازار در این ولسوالی اقدام کنند، آنان آماده‌ی تأمین امنیت شان خواهند بود. به‌گفته‌ی مسئولان محلی طالبان، در این ولسوالی زمین‌های دولتی زیادی وجود دارد که در آن می‌توان بازار معیاری و استاندارد برای سهولت مردم ایجاد کرد و دکان و مارکت ساخت.

ولسوالی گل‌تپه قندوز در سال ۱۳۹۴ به‌عنوان ولسوالی مستقل به حکومت وقت پیشنهاد شد و از هفت سال به این‌سو به‌عنوان یک ولسوالی و واحد اداری مستقل در این ولایت شناخته می‌شود. این ولسوالی طی بیست سال گذشته به‌عنوان یک ساحه‌ی دور از مرکز و پرنفوس از مناطق ناامن قندوز به شمار می‌رفت که گواه نبردهای سنگین میان نیروهای دولتی و طالبان بود.