آرایشگرها در ولایت قندوز میگویند که محتسبان امر به معروف گروه طالبان آرایشگرهای مرد را در ولایت قندوز بهخاطر تراشیدن و خطزدن ریش و همچنان اصلاح موی به شیوههای مدرن توهین، لتوکوب و زندانی میکنند.
آنان همچنان جوانانی را که خلاف «اصول شان» در آرایشگاهها ریش یا موی سر خود را اصلاح کنند نیز تحقیر کرده و با تراشیدن موی سرشان هشدار میدهند که دوباره این کار را تکرار نکنند.
شماری از آرایشگرها که از سوی محتسبان امر به معروف طالبان در قندوز توهین، تحقیر، لتوکوب و زندانی شدهاند در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگويند با رویکارآمدن طالبان و وضع محدودیتها، آنان وضعیت دشواری را سپری میکنند. بهگفتهی آنان، در حدود سه سال اخیر مشتریانشان را از دست دادهاند و مردم از ترس طالبان جرأت اصلاح ریش و موی خود را ندارند.
احمد، یکی از آرایشگرها در قندوز که نمیخواهد با نام واقعیاش شناخته شود، میگوید ۳۴۳ آرایشگاه مردانه در سطح این شهر وجود دارد و در آنها حدود هزار و ۱۰۰ نفر فعالیت میکنند و از همین طریق ضروريات خانوادههایشان را تأمین میکنند.
بهگفتهی وی، در سه سال اخیر بهخاطر وضع مقررات، محدودیت و فشار طالبان آنان در حالت دشوار قرار گرفته و خیلیها متضرر شدهاند. او که خود بارها مورد اذیت طالبان قرار گرفته و چند روزی را در زندان این گروه بهسر برده است، میگوید که طالبان یک همکار دیگر او را نیز بهخاطر تراشیدن ریش یک مشتری، موی سرش را تراش کرده و چند هفته او را زندانی کردهاند. وی تأکید میورزد که نیروهای امر به معروف طالبان روزانه چندین بار وارد آرایشگاهها شده و باعث آزارواذیت مردم و مشتریان آنان میشوند.
این آرایشگر قندوزی در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت: «بسیار کارهای دیگر در این ولایت وجود دارد که امر به معروف باید جلو آن را بگیرد. اما آنان پشت کسبوکار مردم میگردنند. مقررات امر به معروف این است که ما ریش را تراش یا خط نزنیم و موی را بهگونهی چسب اصلاح نکنیم. ما در بیست سال گذشته با همین روش کار کردیم و همهی جوانان به آن عادت کردهاند.»
وی اضافه میکند که نیروهای امر به معروف طالبان در قندوز مطابق «لایحه»ای که دارند آرایشگرها را بهخاطر نقض لایحهیشان بار اول توصیه، بار دوم که تکرار شد به مدت سه روز، بعد یازده روز، بعد چهارده روز و تا ۴۵ روز زندانی میکنند.
او میگوید مدتی را که در زندان سپری کرده است لتوکوب شده، همراه معتادان یکجا نگهداری شده و اجازهی ملاقات به اعضای خانوادهاش را هم نداشته است. او که در کشورهای بیرونی نیز در آرایشگاهها کار کرده است، میافزاید که مجبور است کشور را ترک کند چون با چنین وضعیتی کار کردن برایش نهایت دشوار است.
عزیز، یکی دیگر از آرایشگرها در قندوز میگويد ماهانه ۱۵ هزار افغانی کرايهی دکان پرداخت میکند و در پهلوی آن پول صفایی، مالیه و تمدید جواز را نیز میپردازد. این آرایشگر در قندوز افزود: «وقتی ما را در حال تراشیدن ریش یا اصلاح موی بهطور چسب گیر کنند، در پشت رنجر انداخته و به ریاست امر به معروف میبرند. در آنجا شصت و امضای ما را میگیرند و بعد ما را میبرند به محبس و زندانی میکنند.»
او میافزاید که این روزها بیشتر مشتریانش افراد طالبان هستند که میآیند و بهگونهی سنتی موی سر و ریش شان را اصلاح میکنند. بهگفتهی وی، از اثر محدودیت و فشار نیروهای امر به معروف طالبان، مشتریان او کاهش یافته و با وضعیت بد اقتصادی مواجه شده است. او میافزاید که به مسدودکردن دکانش میاندیشد و میخواهد کشور را ترک کند.
محمد، آرایشگر یکی از آرایشگاههای مردانه در شهر قندوز میگويد در زمان جمهوریت آزادانه کار میکردند، وضعیت کاروبار آنان خوب بود و عاید بهتری هم از این طریق بدست میآوردند. بهگفتهی وی، اکنون وضعیت کاروبارشان با دشواریها روبهرو است و آزارواذیت طالبان آنان را به ستوه آورده است. او گفت که جوانان اجازه ندارند به دل خود ریش و موی سر خود را اصلاح کنند. همه هراس دارند و در صورت مقابل شدن با نیروهای امر به معروف طالبان مورد توهین و تحقیر قرار میگیرند. بهگفتهی او، طالبان باید برای جوانان زمینهی کار را فراهم کنند نه اینکه باعث متضرر ساختن آنان در کسبوکارشان شوند. وی تأکید میورزد که نگران آیندهی خود شان هستند و وضعیت پیشآمده و رفتار طالبان به هیچ فردی جامعه امیدوارکننده نیست.
ناامیدی مردم
توفیق، یکی از باشندگان شهر قندوز میگوید کار آرایشگاهها از لحاظ صحی ضرورت همهی افراد جامعه است که نیاز دارند تا به سروصورت خود رسیدگی کنند. این باشندهی قندوز گفت: «زمانی که برای اصلاح ریش یا موی خود این روزها به آرایشگاهها مراجعه میکنیم، ناامیدی در چهرهی آرایشگرها پدیدار است و با شکایت از نیروهای امر به معروف به ما میگویند که اگر تنها موی سرتان را ساده اصلاح میکنید خوب در غیر آن ما با جنجال روبهرو میشویم.»
او اضافه میکند که این کار تنها منبع درآمد بسیاری از جوانان است و در صورت ادامهی فشار بیش از حد، آنان ترک شغل میکنند و باعث میشود از کشور فرار کنند. او افزود: «وضعیت بهگونهای دشوار شده که ما جوانان اختیار سلیقهی خود را نداریم و نمیتوانیم به سروصورت خود رسیدگی کنیم. ما ملای مسجد نیستیم که ریش بگذاریم و کلاه و لنگی برسر کنیم.»
کبیر، از دیگر جوانان قندوزی میگوید نیروهای امر به معروف عوض آزارواذیت آرایشگرها و مردم، باید رفتار نیک با همه داشته باشند. این باشندهی قندوز گفت: «من خودم در حالتی قرار گرفتم که هنگامی که ریش خود را اصلاح میکردم از ترس طالبان [اصلاح آن را] نیمه مانده و از آرایشگاه فرار کردم. این حالت برای هیچ فردی قابل قبول نیست. همین حالا من آمادگی خود را برای رفتن و کار کردن در کشورهای بیرونی گرفتهام و بهزودی کشور را ترک میکنم.»
بشیراحمد، دیگر باشندهی شهر قندوز گفت که محتسبان امر به معروف باید مردم و آرایشگرها را به کاروبار خودشان راحت بگذارند و از آزارواذیت آنان دست بردارند. بهگفتهی وی، در چنين وضعیتی جوانان و کسانی که اینجا کار میکنند خسته میشوند و دیگر این زندگی مشقتبار را تحمل نخواهند کرد. او افزود: «خودم شاهد بودم که نیروهای امر به معروف طالبان موی سر یک باشندهی این ولایت را ماشین کرده و او را از آرایشگاه لتوکوب کرده بیرون کشيدند.»
ریش و موی در اسلام
محمد محق، پژوهشگر دینی میگويد موضوع ریش از موارد اختلافی در میان مذاهب اسلامی است که بعضیها آن را سنت، برخی هم سنت موکده، واجب و یک تعداد هم مباح میدانند. بهگفتهی وی، در قرآن هیچ گونه حکمی دربارهی ضرورت نگهداشتن ریش نیامده و هیچ گناه و مجازاتی هم نه در دنیا و نه در آخرت بر تراشیدن ریش و یا کوتاه کردن آن ذکر نشده است.
آقای محق به روزنامه اطلاعات روز گفت: «در احادیثی که دربارهی ریش آمده، کدام مجازات و گناهی ذکر نشده و صرف به نگهداری آن توصیه شده است. از آنجایی که صرف توصیه است و کیفر نیست، به همین خاطر صاحبنظرها اختلاف پیدا کردهاند. در بعضی از مذاهب فقهی مسلمانان تراشیدن ریش تنها یک امر مکروه تنزیهی یا عادی است و در برخی مذاهب هم کمی ممانعت غلیظتر آمده است؛ اما به هر صورت نه مجازات اخروی بر آن در نظر گرفته شده و نه هم دنيوی.»
وی دربارهی اصلاح موی سر میافزاید که هیچ گونه رهنمود قطعی در دین اسلام نیامده و هیچ گونه تعین تکلیف هم در این مورد وجود ندارد که موی سر را مردم چگونه بگذارند. بهگفتهی آقای محق، مداخله کردن در این مسائل هیچ اصل اسلامی ندارد و هم خلاف حقوق بشر محسوب میشود و هم نقض حریم خصوصی انسانها شمرده میشود.
وی افزود وقتی پای مجازات در میان میآید کاملا ناموجه است و هیچ توضیحی نه از نظر شرعی و نه از نظر حقوقی برای دخالت در این زمینهها وجود ندارد. این پژوهشگر مسائل اسلامی تأکید میورزد که اصلاح موی سر به شيوههای مدرن یا هم تقلیدکردن از غیرمسلمانها از جمله استدلالهای سخیف است که هیچ نهاد معتبر اسلامی در جهان امروز آن را به رسمیت نشناخته و همهی مراکز علمی جهان اسلام این را مزخرف و مسخره میدانند.
در این باره خواستیم ديدگاه مسئولان ریاست امر به معروف طالبان در قندوز را داشته باشیم اما آنان به پرسشهای خبرنگار روزنامه اطلاعات روز پاسخ ندادند.