بیست سال جنگ طالبان با نظام جمهوری در افغانستان و حامیان غربی آن نه تنها خسارات و تلفات جانی بسیاری برجای گذاشت بلکه خسارات مادی زیادی را نیز در مناطق جنگی از خود برجای گذاشته است. بسیاری از تأسیسات عامه در این مدت با بمب‌گذاری و حملات طالبان و یا از سوی نیروهای نظامی حکومت افغانستان و ناتو در جریان جنگ با طالبان تخریب شدند. ولسوالی دشت‌قلعه در تخار یکی از این ساحاتی است که تأسیسات عامه در آن در جنگ ویران شده است.
در دوونیم سال گذشته که طالبان پس از جنگ طولانی و سپس به‌دنبال خروج نیروهای خارجی از افغانستان به قدرت رسیدند، برای بازسازی تأسیسات تخریب‌شده در این ولسوالی اقدامی نکرده‌اند و هنوز آثار جنگ در این مناطق دیده می‌شود. منابع محلی در این گزارش خسارات مالی واردشده بر تأسیسات عام‌المنفعه در ولسوالی دشت‌قلعه را در حدود ۳۰ میلیون دالر امریکایی تخمین می‌زنند و می‌گویند که این تأسیسات عامه از سوی حکومت افغانستان و با تمویل جامعه‌ی جهانی ساخته شده بودند.
شماری از باشندگان این ولسوالی در گفت‌وگو با اطلاعات روز اکنون از بی‌توجهی حکومت طالبان به بازسازی این اماکن شاکی اند و می‌گویند که باید طالبان تمام این مکان‌های تخریب‌شده را بازسازی نمایند. این باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه تخار می‌پرسند که چرا طالبان خرابی‌های جنگ شان را آباد نمی‌کنند، زیرا موجودیت یک اداره در مکان مشخص یکی از نیازهای مردم است و نبود ساختمان معیاری در موقعیت مشخص، آنان را سرگردان کرده است.
حامد، یکی از باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه می‌گوید که پس از دو سال و چند ماه، حکومت طالبان نتواسته است ساختمان اداری ولسوالی را که در زمان جنگ با دولت پیشین ویران کرده، بازسازی کند. او می‌گوید که در مواردی مردم خودشان اقدام به ترمیم و بازسازی برخی از سرک‌ها و مکاتب کرده‌اند که در جنگ تخریب شده بودند. حامد گفت: «اگر ساختمان‌های ویرانه‌شده ساخته شود، سهولت‌های خوب برای مردم خواهد بود؛ ولی متأسفانه تا اکنون از بازسازی این تأسیسات خبری نیست.»
عبدالله، یکی دیگر از باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه، در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به علت نبود ساختمان مشخص، واحدهای اداری تقسیم شده و مردم ناگزیر اند به‌خاطر اجرای کارهای‌شان، به چندین ادارهی دیگر مراجعه کنند. به‌گفته‌ی او: «ولسوالی در وقت جنگ‌ها آتش گرفته بود. کار ما که در ولسوالی بند می‌شود، اگر در مدت بیست دقیقه طول بکشد، به‌خاطر تقسیم بودن کارمندان در موقعیت‌های مختلف به‌زودی اجرا نمی‌شود. یکی از کارمندان در یک بخش است و یکی در بخش دیگر. ما می‌رویم پیش یکی از آنان، او اما ما را پیش دیگری می‌فرستد. همین‌گونه زمان رسمیات هم تمام می‌شود و کار ما می‌ماند.»
خرابی جاده‌ها و کاهش واردات در گمرک آی‌خانم
به‌دنبال به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، میزان واردات و صادرات کالا از بندر آی‌خانم (مرز میان افغانستان و تاجیکستان) به‌گونه‌ی بی‌پیشینه کاهش یافته است. باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه تخار می‌گویند که در حکومت پیشین از این بندر سمنت، سیخ گول، دارو و کالاهای دیگر از کشور تاجیکستان وارد افغانستان می‌شد و همچنان غله‌جات، به‌شمول برنج، گندم و روغن از افغانستان به تاجیکستان صادر می‌گردید.
آنان گفتند که اکنون میزان این صادرات و واردات کاهش یافته و خرابی جاده‌های مسیر شاهراه تالقان و دشت‌قلعه-رستاق و همچنان کاهش واردات در گمرک آی‌خانم مشکلات زیادی را در این ولسوالی خلق کرده است.
یک منبع در گمرک آی‌خانم می‌گوید که در حال حاضر واردات و صادرات با تاجیکستان متوقف شده و تنها گاهی وقت‌ها مواشی توسط تاجران به دو طرف بندر تبادله می‌شود. این منبع افزود: «جاده‌های مسیر شاهراه دشت‌قلعه-تالقان بسیار خراب است. به همین دلیل تاجران علاقه‌مند نیستند اموال تجارتی‌شان از این گمرک وارد شود. حتا ساختمان اداری بندر آی‌خانم که در جنگ با طالبان ویران شده هنوز ساخته نشده است.»
مشکلات خدمات صحی
همزمان کمبود دارو و امکانات صحی از دیگر مشکلاتی است که باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه تخار از عدم دسترسی به آن شکایت دارند و می‌گویند که مجبور هستند برای تداوی بیماران‌شان به تنها شفاخانه‌ی دولتی به بازار این ولسوالی مراجعه کنند.
به‌گفته‌ی آنان، ازدحام بیش از حد در شفاخانه‌ی دشت‌قلعه رسیدگی به بیماران را دشوار کرده است. سخی، از باشندگان ولسوالی دشت‌قلعه که برای درمان خانم‌اش به شفاخانه‌ی این ولسوالی آمده است، به روزنامه اطلاعات روز گفت که در روستای‌شان دارو و داکتر زن نیست. او می‌افزاید: «در ولسوالی دشت‌قلعه نفوس زیاد است اما امکانت صحی کم است. از طالبان می‌خواهم به ما در ولسوالی توجه کنند تا مشکلات ما حل شود.»
طالبان چه می‌گویند؟
با این‌حال، مسئولان محلی طالبان در ولسوالی دشت‌قلعه، نبود تأسیسات عام‌المنفعه برای ولسوالی را تأیید می‌کنند و می‌گویند با این‌که از ایجاد این ولسوالی سال‌ها می‌گذرد، اما تا اکنون ولسوالی ساختمان اداری مشخصی ندارد و کارمندان آن در اداره‌های مانند کلوپ شهرداری اجرای وظیفه می‌کنند.
به‌گفته‌ی این مسئولان محلی، ادارهی پیشین این ولسوالی که در نتیجه‌ی جنگ‌های گذشته آتش گرفته و سوخته است نیز تاهنوز ساخته نشده است.
سرور سیدی، مدیر اجرایی طالبان در ولسوالی دشت‌قلعه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به‌دلیل نبود ساختمان مشخص ادارهی ولسوالی، کار این اداره به کندی پیش می‌رود و کارمندان و باشندگان را با مشکل روبه‌رو کرده است.
خواستیم در این باره دیدگاه مسئولان مقام ولایت تخار را نیز داشته باشیم، اما با تلاش‌های مکرر، موفق به دریافت پاسخ نشدیم. مسئولان محلی طالبان در ریاست صحت عامه و ادارهی گمرک نیز تا زمان نشر این گزارش به پرسش اطلاعات روز در این باره پاسخ ندادند.