روند ناامن‌سازی مناطق شمالی کشور به شکل خزنده و خطرناکی به پیش می‌رود. با توجه به تحولات اخیر امنیتی و روند گسترش ناامنی‌ها در شمال کشور، نشانه‌های بازی خطرناک منطقه‌ای به چشم می‌خورند که محور آن گسترش جنگ از جنوب و حتا وزیرستان به سمت شمال افغانستان میباشد. در چند روز گذشته ناامنی‌ها در کشور به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته‌اند.
هم اکنون ولایت‌های بدخشان، قندوز و فاریاب با تهدیدهایی از نوع جدید دست به گریبان اند. از چند روز بدین‌سو جنگ شدیدی در ولایت بدخشان جاری است و تلفات سنگینی بر نیروهای امنیتی افغانستان وارد شده است. چندین سرباز ارتش و پولیس از سوی تروریستان کشته شده و مقداری از تجهیزات، به‌شمول تانک و دیگر وسایط نقلیه‌ی نظامی، آن‌ها به دست تروریستان افتاده است. در ولایت فاریاب نیز همین‌گونه است. نمایندگان این ولایت در مجلس نمایندگان از وضعیت امنیتی این ولایت ابراز نگرانی کرده و گفته‌اند که فاریاب با خطر سقوط روبه‌رو است.
جنگی که در حال حاضر در این ولایت‌ها جاری است، با گذشته‌ها تفاوت دارد. دشمنان ناشناخته و جدید، با پرچم متفاوت، روش‌های نو و سلاح‌ها و تجهیزات قوی با نیروهای امنیتی افغانستان می‌جنگند. مسئولان محلی در این ولایت‌ها و نیز نمایندگان آن‌ها در مجلس نمایندگان گفته‌اند که صدها جنگ‌جوی خارجی در این ولایت‌ها حضور یافته و طالبان افغانی نیز دسته دسته به این گروه می‌پیوندند. شماری از آن‌ها بیرق سیاه داعش را بلند کرده و برخی‌ها نیز در مواردی بیرقی متفاوت از داعش و طالب را بر‌افراشته‌اند.
این در حالی است که مدارس دینی طالبان افغانی در خاک پاکستان در حال بسته‌شدن اند و صدها طالب از این مراکز به افغانستان آمده‌اند. بخشی از آن‌ها در ولسوالی‌های پنجوایی و ژیری قندهار آمده و در کشت‌زار‌های تریاک مصروف شده‌اند و بخشی نیز در ترکیب گروههای گوناگون به جبهات جنگ علیه نیروهای امنیتی افغانستان اعزام شده‌اند.
این‌ها همه نشان می‌دهند که اندک اندک ساحه‌ی جنگ و دهشت‌افگنی از پاکستان و مناطق جنوبی افغانسان به سمت شمال کشور منتقل می‌شود. هجوم گسترده‌ی جنگ‌جویان داخلی و خارجی در ولایت‌های فراه در غرب و بدخشان، فاریاب، قندوز و تخار در شمال کشور نشان می‌دهد که بازی کلان، خطرناک و پیچیده‌ی منطقه‌ای در جریان است. این امر به هیچ عنوان بی‌هدف و بدون برنامه‌ی کلان منطقه‌ای امکان‌پذیر نیست. جنگی که توسط استراتژیست‌ها و سیاست‌مداران کشورهای بیرونی هدایت می‌شود و جنگ‌جویانی که ناآگاهانه فریب دروغ‌های بزرگ را خورده و در یک توهم می‌جنگند، ممکن نیست که بی‌برنامه از جنوب به سمت شمال تغییر مکان دهند.
حقیقت این است که بازی‌های کلانی در سطح منطقه در جریان اند که می‌خواهند با تغییر جغرافیای جنگ از جنوب به شمال افغانستان، راه‌شان را به آسیای میانه باز کنند. ناامن‌سازی مناطق شمال افغانستان و تبدیل آن به وزیرستان دوم، ممکن است هدف اصلی چنین برنامه‌ای باشد. با تبدیل‌کردن ولایت‌های شمالی افغانستان به پناه‌گاه‌ها و پایگاه‌های گروههای تروریستی و افراط‌گرایان مسلمان، می‌توان ناامنی را به مرزهای چین و روسیه رساند و از این طریق، معادلات سیاسی را در سطح منطقه و جهان تغییر داد.
دولت افغانستان باید این برنامه را درک کند و جدی بگیرد. هرچند که تا کنون رسماً چنین برنامه‌ای طرح نشده؛ اما گسترش ناامنی‌ها در شمال کشور و روند تحولات امنیتی افغانستان به هیچ عنوان عادی نیست. دولت افغانستان باید با این امر به گونه‌ی مسئولانه برخورد کند. با واکنش جدی و مسئولانه و مبارزه‌ی قاطع با افراطیت و دهشت‌افگنی، می‌توان در برابر این برنامه ایستاد، ولی عادی‌پنداری این تحولات، زمینه را برای تطبیق این برنامه‌ها را مهیا می‌سازد.