عکس: UN_HRC

ریچارد بنت: علی‌رغم وخامت وضعیت حقوق بشر، جامعه بین‌المللی به سمت عادی‌سازی طالبان گام برمی‌دارد

ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان، در گزارش تازه‌ای که به شورای حقوق بشر ارائه کرده، گفته است که علی‌رغم وخامت وضعیت حقوق بشر در افغانستان، «به نظر می‌رسد جامعه بین‌المللی به سمت عادی‌سازی و به شناسایی دفاکتو رژیم طالبان گام برمی‌دارد».

او در گزارش خود تأکید کرده است که هرگونه اقدام برای عادی‌سازی باید با توجه به پیشرفت‌های قابل‌اثبات و قابل‌تأیید در زمینه حقوق بشر به همراه باشد.

بنت دیروز (پنج‌شنبه، ۹ حوت) در نشست شورای حقوق بشر درباره وضعیت افغانستان صحبت کرد. این نشست امروز نیز ادامه خواهد داشت.

بنت در این دور از اجلاس شورای حقوق بشر دو گزارش درباره افغانستان ارائه کرده است، یکی از این گزارش‌ها مربوط به قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان است.

او در گزارش خود درباره‌ی وضعیت حقوق بشر گفته است که بحران حقوق بشر در افغانستان از آگوست ۲۰۲۱ به‌طور مستمر وخیم شده است. به گفته بنت  از گزارش قبلی‌اش، «ستم جنسی سیستماتیک» از طریق اقدامات جدید، از جمله قانون امر به معروف و نهی از منکر گسترش و نهادینه شده است.

بنت گفته که فضای مدنی در افغانستان به شدت کاهش یافته است. طالبان رسانه‌ها و سازمان‌های جامعه مدنی را از فعالیت آزادانه محدود کرده و خبرنگاران، فعالان، دانشگاهیان، نویسندگان و هنرمندان در معرض بازداشت‌های خودسرانه و بدرفتاری قرار دارند. همچنین، اقلیت‌ها به حاشیه رانده شده و با تبعیض و عدم حمایت مواجه هستند.

بنت با اشاره به منع تحصیل دختران توسط طالبان، گفته است که با گذشت زمان، دختران بیشتری از حق تحصیل محروم می‌شوند و روش‌های یادگیری جایگزین، مانند پلتفرم‌های آنلاین، نمی‌توانند این شکاف را پر کنند.

محدودیت‌های طالبان بر آموزش دختران طی ماه‌های اخیر گسترش یافته است.

در اوایل دسامبر ۲۰۲۴، طالبان مؤسسات صحی را به‌روی دختران و زنان بست. به گفته بنت، این تصمیم بر ۳۵ هزار زن که از معافیت‌های معدود برخوردار بودند، تأثیر گذاشته است.

گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد گفته است که این ممنوعیت محدودیت غیرقابل توجیهی بر حقوق زنان و دختران برای تحصیل، مراقبت‌های بهداشتی و کار است. به‌ گفته‌ی او، این ممنوعیت با توجه به محدودیت درمان زنان توسط پزشکان مرد نگران‌کننده است. بنت تأکید کرده که زنان شاغل در بخش‌ صحی افغانستان نقش مهمی در تضمین دسترسی زنان به خدمات صحی دارند.

بنت در گزارش خود به خطرات ازدواج کودکان، کار کودکان، سوءاستفاده و قاچاق نیز اشاره کرده است.

همچنین افزوده است که مقام‌ها و پرسنل امنیتی حکومت پیشین هنوز در معرض انتقام‌جویی قرار دارند.

او گفته است: «علیرغم روندهای منفی فوق، به نظر می‌رسد جامعه بین المللی به سمت عادی‌سازی و به رسمیت شناختن دفاکتو رژیم طالبان گام بر‌ می‌دارد.»

بنت به بحران انسانی و اقتصادی اشاره کرده که به گفته‌ی او، ناشی از ترکیب محدودیت‌های بین‌المللی، سیاست‌های طالبان، تغییرات شدید اقلیمی و تخریب محیط‌زیست است و همچنان بر حقوق مردم افغانستان در زمینه غذا، بهداشت و اشتغال تأثیر می‌گذارد.

او گفته است که بودجه مورد نیاز برای تأمین نیازهای بشردوستانه و دیگر نیازهای اساسی مردم افغانستان در حال کاهش است و میلیون‌ها نفر را در معرض خطر قرار می‌دهد.

بنت در نشست دیروز از کاهش حمایت‌های بین‌المللی از مردم افغانستان ابراز نگرانی و تأکید کرد که کاهش کمک‌ها اشتباه بزرگی است که به مردم افغانستان آسیب خواهد رساند.

تأثیر عمیق قانون امر به معروف و نهی از منکر بر زندگی زنان

بنت در گزارش خود گفته است که طالبان به اجرای سیاست‌های زن‌ستیزانه‌ای که در هیچ کشور دیگری نظیر آن وجود ندارد، ادامه داده‌اند. او گفته است که استفاده طالبان از ظلم و تبعیض جنسیتی هم گسترده و هم سیستماتیک است و ممکن است جنایت علیه بشریت، به ویژه جنایت آزار و اذیت جنسیتی، باشد.

بنت به قانون امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرده و گفته است که این قانون محدودیت‌های گسترده‌ای را برای تمامی جنبه‌های زندگی زنان و دختران اعمال کرده است، همچنین برای مردان، اقلیت‌های مذهبی، رسانه‌ها و سایر افراد نیز محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند.

او توضیح داده که در این قانون محدودیت‌های جدیدی مانند ممنوعیت آواز خواندن یا صحبت کردن زنان و دختران در خارج از خانه و الزام آنها به سفر با محرم مرد، وضع شده است.

بنت تأکید کرده که این قانون تأثیرات عمیقی بر تمامی ابعاد زندگی زنان و دختران خواهد گذاشت و با اصول کرامت و برابری در تضاد است.

جسورترشدن طالبان

بنت تأکید کرده است که در بیش از سه سال و نیم گذشته، وضعیت حقوق بشر در افغانستان به‌طور مستمر بدتر شده است. به گفته او، ناکامی جامعه جهانی در پاسخ‌گوکردن طالبان باعث شده که این گروه جسورتر شود.

او گفته است که نبود یک استراتژی هماهنگ و قوی بین‌المللی برای بهبود وضعیت حقوق بشر در افغانستان و ادامه چرخه معافیت از مجازات برای تخلفات طالبان، پیامدهای ویرانگری برای مردم افغانستان دارد.

بنت در ادامه گفته است که کشورهای مختلف در اجرای تعهدات خود، به‌ویژه در رابطه با حقوق زنان و دستور کار صلح و امنیت، کوتاهی کرده‌اند.

او افزود که بی‌توجهی مداوم به بحران حقوق بشر در افغانستان نه تنها شکست بزرگی برای مردم این کشور است، بلکه بر ثبات جهانی و برابری جنسیتی تأثیر خواهد گذاشت.

گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل بر ضرورت فوری یک رویکرد اصولی و حقوق‌محور برای تعامل با طالبان تأکید کرده است. او گفته است که هر گامی برای عادی‌سازی باید مبتنی بر پیشرفت‌های قابل‌اثبات و قابل‌تأیید در زمینه حقوق بشر باشد.

بنت هشدار داده است که انفعال در برابر بحران جاری در افغانستان نه تنها رنج میلیون‌ها نفر را طولانی‌تر خواهد کرد، بلکه رژیم‌های سرکوبگر در سایر نقاط جهان را نیز جسورتر خواهد کرد.

او در نشست دیروز گفت که مقابله با سرکوب شدید طالبان مستلزم فشار مستمر و اصولی بین‌المللی، حمایت قوی از جامعه مدنی و تعهدی تزلزل‌ناپذیر به پاسخگویی است.

بنت گفت: «شکست در تضمین یک واکنش قوی و متحد بین‌المللی نه تنها طالبان را جسورتر خواهد کرد، بلکه خطر تکرار تاریخ با پیامدهای ویرانگر برای مردم افغانستان و شاید فراتر از مرزهای این کشور را به همراه خواهد داشت.»