دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) می‌گوید که در قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان با شهروندان افغانستان به‌عنوان «افراد تحت سلطه» برخورد شده و نه شهروندانی با حقوق مشخص.
یوناما در گزارشی که امروز (پنج‌شنبه، ۲۱ حمل) درباره‌ی تطبیق، تنفیذ و پی‌آمدهای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان منتشر کرده، گفته است که این قانون رسمی‌ترین سندی است که در سه‌ونیم سال اخیر، زندگی شهروندان افغانستان را در سطح انفرادی و عمومی محدود کرده و تحت کنترل طالبان در آورده است.
بر اساس گزارش یوناما، این قانون را سه هزار و ۳۰۰ محتسب وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در سراسر افغانستان تطبیق می‌کنند و اجرای آن بر زندگی مردان، زنان، اقلیت‌ها و جوانان در سراسر افغانستان تأثیر گذاشته است.
یوناما افزوده است که اجرای این قانون اغلب با نقض حریم شخصی و خصوصی شهروندان افغانستان همراه بوده است و باعث افزایش بازداشت‌های خودسرانه، مصادره اموال افراد متهم و پیچیده‌ترشدن بحران اقتصادی افغانستان شده است.
تطبیق و نظارت
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد گفته است که مشاهداتش از روند اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان نشان می‌دهد که این گروه مصمم به تطبیق دیدگاه خود مبنی بر ایجاد یک «نظام خالص اسلامی» در افغانستان است و تلاش‌های نظام‌مند‌تر و ثابت‌تری را برای اجرای این قانون انجام داده است.
در گزارش یوناما آمده است که طالبان پس از توشیح این قانون، بلافاصله تلاش‌ها برای انفاذ آن را آغاز کردند و از مردم خواستند که به آن پابند باشند.
یوناما گفته است که طالبان علاوه بر استخدام بیش از سه هزار و ۳۰۰ محتسب در ۲۸ ولایت افغانستان، کمیته‌های ولایتی را نیز برای انفاذ این قانون تحت ریاست والیان خود ایجاد کرده‌اند.
بر اساس گزارش یوناما، محتسبان امر به معروف طالبان برای نظارت از تطبیق قانون امر به معروف و نهی از منکر، به‌صورت منظم از ادارات مختلف، سازمان‌های غیردولتی، مؤسسات آموزشی، مراکز صحی، بازارها، مساجد، سالن‌های عروسی، رستورانت‌ها، پارک‌ها و میدان‌های ورزشی بازدید می‌کنند و اعلامیه‌هایی را به مردم ابلاغ می‌کنند.
در این گزارش افزوده شده است که محتسبان طالبان همچنین از ایست‌‌های بازرسی در دروازه‌های شهرها و امتداد جاده‌ها نظارت و ظاهر افراد را بررسی می‌کنند و می‌خواهند از عدم پخش موسیقی در وسایط نقلیه و نبود «محتویات غیراخلاقی» در تلفن‌های همراه مسافران اطمینان حاصل کنند.
مطابق این گزارش، طالبان همچنین برای انفاذ قانون امر به معروف و نهی از منکر، تلاش‌ها برای آگاهی در مورد این قانون را افزایش داده‌اند و از جمله در ولایت دایکندی، والی این گروه روزانه جلسات نیم‌ساعته در مورد این قانون برای کارکنان محلی برگزار می‌کند.
بازداشت به‌دلیل کوتاهی ریش
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در گزارش خود گفته است که در قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان به محتسبان این گروه صلاحیت مجازات افراد متخلف داده شده است و آنان صلاحیت تخریب اموالی چون آلات موسیقی، بازداشت تا حداکثر سه روز و معرفی آنان به محاکم طالبان را دارند.
یوناما گفته است که مواردی را مستند کرده است که محتسبان افراد را به‌صورت خودسرانه به‌دلیل تخلف از قانون امر به معروف و نهی از منکر بازداشت کرده‌اند و در شش ماه اول تطبیق این قانون، نیمی از بازداشت‌ها مربوط به ظاهر مردان بوده است.
بر اساس این گزارش، طالبان مردان را به‌دلیل این‌که طول ریش یا شکل موی آنان مطابق قانون امر به معروف و نهی از منکر نبوده و آرایشگرها را به‌دلیل کوتاه‌کردن مو و ریش مشتریان خلاف دستورات این قانون، بازداشت کرده‌اند.
یوناما همچنین در گزارش خود گفته است که موارد دیگر بازداشت‌ها برای تخلف از قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان شامل حاضر نشدن در نماز جماعت، پخش موسیقی و یا تصویر و فیلم‌برداری بوده است.
یوناما افزوده است که در اغلب موارد افراد در دفترها یا کانتینرهای مربوط به مأموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان از چند ساعت تا سه روز در بازداشت بوده‌اند و در مواردی نیز در توقیف‌خانه‌ها و زندان‌های مربوط به پولیس نگهداری شده‌اند.
پی‌آمدها
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در گزارش خود گفته است که اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان بر بخش‌های مختلف زندگی شهروندان افغانستان تأثیر گذاشته است.
در گزارش یوناما آمده است که انفاذ قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان از جمله تأثیر منفی بر مشارکت بدون خطر، معنادار و جامع زنان در فعالیت‌های بشردوستانه داشته است و باعث شده است که زنان دیگر نتوانند در ساحات و دفترها برای فعالیت حضور داشته باشند. همچنان شماری از نهادهای بشردوستانه نتوانند با زنان نشست برگزار کنند و افراد ذی‌نفع از خدمات بشری حاضر به موافقت با تصویربرداری نشوند.
یوناما گفته است که اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان، تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و اجتماعی بر مردم افغانستان داشته است.
یوناما افزوده است که از جمله این قانون باعث محدودشدن فعالیت آرایشگاه‌ها و رانندگان تاکسی شده و کسب‌وکارهای کوچک تحت مدیریت زنان را با خطرهای مستمر مواجه کرده است.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد گفته است که قانون امر به معروف و نهی از منکر و محدودیت‌های طالبان باعث شده است که افراد توانمند با خانواده‌های‌شان از افغانستان خارج شوند و بسیاری از خانواده‌ها نیز فرزندان خود را برای تحصیل به خارج روان کنند که باعث خروج منابع مالی قابل توجه از افغانستان می‌شود.
یوناما گفته است که گزارش‌هایی را دریافته است که تاجران ملی و بین‌المللی از سرمایه‌گذاری در افغانستان خودداری می‌کنند و دلیل آن عدم اطمینان از آینده و آسیب رسیدن به اعتبار و شهرت شان است.
در گزارش یوناما همچنین آمده است که قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان باعث کاهش میزان دسترسی زنان به خدمات صحی شده است.
یوناما گفته است که مواردی را مستند کرده است که رانندگان بر اساس این قانون از انتقال زنان بدون محرم به شفاخانه‌ها و کلینیک‌ها خودداری کرده‌اند.
یوناما افزوده است که محتسبان طالبان نیز به‌صورت منظم از مراکز صحی نظارت می‌کنند و حجاب زنان، طول ریش و شکل موی مردان را بررسی و پرسش‌هایی را از زنان مطرح می‌کنند که باعث فشار بیشتر بر مراکز و کارکنان صحی شده و عرضه‌ی خدمات صحی به زنان را دشوارتر کرده است.
در گزارش دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد همچنین آمده است که اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان باعث محدود‌ترشدن دسترسی زنان و دختران به آموزش، محدودشدن بازاریابی کسب‌وکارهای زنان و محدودیت بیشتر فعالیت‌های روزمره‌ی زنان شده است و تأثیرات گسترده‌ی اقتصادی و اجتماعی بر مشاغلی چون آرایشگاه‌ها، خیاطی‌ها، سالن‌های عروسی و مکان‌های تفریحی، و عکاسان داشته است.
یوناما در گزارش خود گفته است که قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان همچنین محدودیت‌ها بر رسانه‌ها را به قانون تبدیل کرده است و باعث افزایش خودسانسوری و بازداشت خودسرانه شده است.
یوناما افزوده است که ممنوعیت نشر تصویر زنده‌جان در این قانون تأثیر منفی بر رسانه‌ها داشته است و باعث تعطیلی کامل تلویزیون‌ها در برخی ولایت‌ها شده است.
مطابق گزارش یوناما، تأثیر کلی قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان بر رسانه‌ها تا کنون روشن نیست، اما منع نشر تصویر موجودات زنده و موسیقی که توأم با کنترل کلی محتوای رسانه‌ها است، و دسترسی آسان به برنامه‌های تلویزیونی خارجی از طریق اینترنت و ماهواره، روی شمار ببیندگان تلویزیون‌های داخلی و درآمد آنان از ناحیه‌ی نشر اعلانات تجارتی تأثیر گذاشته است.
هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان در ماه اسد سال گذشته‌ی خورشیدی قانون امر به معروف و نهی از منکر این گروه را توشیح کرد و این قانون سپس در جریده رسمی نشر و نافذ شد.
در این قانون پوشاندن تمام بدن زنان لازمی و صدای زنان جزء عورت دانسته شده و شنیده‌شدن آن در بیرون از خانه منع شده است.
طالبان در این قانون همچنین بر زندگی عمومی و خصوصی شهروندان محدودیت‌های گسترده‌ای وضع و بسیاری از محدودیت‌ها بر زندگی شهروندان را جرم‌انگاری کرده‌اند.
توشیح و انفاذ این قانون با انتقادات گسترده‌ای مواجه شد و کشورهای مختلف جهان خواستار لغو آن شدند.
بااین‌حال، طالبان همچنان به اجرای این قانون ادامه می‌دهند و همه روز روند تطبیق این قانون را گسترش و افزایش می‌دهند.