در ساختار قدرت طالبان، دو چهره بیش از هر مقام دیگری در کابینه‌ی این گروه، به‌عنوان مدافعان سرسخت سیاست‌های افراطی ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان شناخته می‌شوند. خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر و ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی، از معدود مقام‌هایی هستند که تمام قد در دفاع از رهبر طالبان ایستاده‌اند. آنان در تمام موضع‌گیری‌ها و سخنرانی‌های‌شان از اطاعت بی‌چون‌وچرای مردم و بدنه‌ی طالبان از ملا هبت‌الله آخوندزاده سخن می‌گویند و تلاش می‌کنند چهره‌ای «مقدس» و فراتر از نقد از او ارائه دهند.
بااین‌حال، بررسی سابقه‌ی سیاسی و نظامی این دو وزیر نشان می‌دهد که برخلاف بسیاری از رهبران رده‌بالای طالبان، آنان پیشینه برجسته‌ای در جبهه‌های جنگ با حکومت پیشین و نیروهای خارجی ندارند. آنان نه از فرماندهان میدانی شناخته‌شده‌اند و نه در زمره نیروهایی بودند که در طول دودهه جنگ جایگاه نظامی ویژه‌ای یافته باشند. جایگاه کنونی آنان بیش از هر چیز، نتیجه‌ی اعتماد و حمایت مستقیم ملا هبت‌الله آخوندزاده است.
در حقیقت، حنفی و ندیم مشروعیت خود را تنها از رهبر طالبان می‌گیرند. اگر این حمایت برداشته شود، آنان نه در میان بدنه‌ی رهبری طالبان نفوذی دارند و نه در ساختار جنگی این گروه جایگاهی. این وابستگی مطلق به رهبر باعث شده است که تمام تمرکز سیاسی و گفتاری‌شان نیز بر تحکیم جایگاه او باشد. وزارت‌خانه‌های تحت مدیریت آنان، عملا به ابزارهای تبلیغاتی و مذهبی برای دفاع از سیاست‌های رهبر طالبان تبدیل شده‌اند.
در روزهای اخیر، سخنرانی‌های پرحاشیه این دو وزیر طالبان بار دیگر نشان داد که تا چه اندازه برای تثبیت قدرت رهبر طالبان تلاش می‌کنند. ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان در یک سخنرانی جنجالی، هبت‌الله آخوندزاده را «نایب پیامبر اسلام» خواند و اطاعت از او را «واجب» و اهانت به وی را «حرام» دانست. او گفت: «…دومین چیز این است که اهانت امیر حرام است. بغاوت از امیر مسلمان‌ها حرام است و احترام امیر مسلمان‌ها بر تو لازم است. به‌خاطری که امیر مسلمان‌ها، خلیفه خدا و رسول است. اطاعت از امیر، اطاعت از پیامبر است و اطاعت از پیامبر، اطاعت از خدا است. همین قسم احترام امیر مسلمان‌ها، احترام پیامبر است، به‌خاطری که نایب او است.»
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که طبق روایت‌های دینی معتبر، امیر مسلمانان باید با بیعت عمومی مردم انتخاب شود. اما ملا هبت‌الله آخوندزاده بدون مراجعه به مردم و تنها با بیعت درون‌گروهی اعضای طالبان، به رهبری این گروه منصوب شده است. پس از امضای توافق‌نامه‌ی دوحه در سال ۲۰۲۰ و خروج تدریجی حمایت‌های مالی، نظامی و سیاسی امریکا از افغانستان، طالبان توانستند به قدرت برسند و سپس رهبر خود را «امیرالمؤمنین» لقب دهند، در حالی که هیچ‌گونه رجوعی به اراده‌ی عمومی مردم افغانستان در این روند صورت نگرفته است.
فاقد پیشینه‌ی برجسته
در دو سال گذشته، خالد حنفی و ندامحمد ندیم، دو وزیر نزدیک به رهبر طالبان، تلاش کرده‌اند با تبلیغ بی‌وقفه از ملا هبت‌الله آخوندزاده، شمار هواداران او را افزایش دهند. این دو وزیر در سفرهای ولایتی خود، مردم را به پیروی کامل از دستورات رهبر طالبان فرا می‌خوانند و بر اجرای «شریعت اسلامی» مطابق خواست او تأکید می‌ورزند.
برخلاف چهره‌هایی چون سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله و رهبر شبکه حقانی که وجاهت و قدرت خود در صفوف طالبان را از سابقه‌ی جنگی و تعداد نیروهای تحت فرمانش، به‌ویژه عناصر انتحاری می‌گیرد، خالد حنفی و ندامحمد ندیم فاقد چنین پشتوانه‌ای هستند. همین امر موجب شده تا درخواست‌های مکرر آنان برای حمایت بی‌چون‌وچرای مردم و نیروهای طالبان از ملا هبت‌الله، گاه با واکنش‌های درون‌گروهی مواجه شود.
در ماه قوس سال گذشته، ندامحمد ندیم در یک نشست علنی در حضور سراج‌الدین حقانی، به‌شدت به منتقدان حمله کرد و آنان را «دشمنان خدا، نظام اسلامی، غلامان کفار، مرتد و کافر» خواند. او تأکید کرد که علمای دین توان مقابله با این منتقدان را دارند.
در پاسخ به او، سراج‌الدین حقانی با موضعی متفاوت ظاهر شد و به‌طور غیرمستقیم از سیاست‌های انحصارگرایانه‌ی حلقه قندهار و رهبری طالبان انتقاد کرد. او گفت: «چنین فکر نکنید که از این پس من حاکم هستم، همه حرفم را بپذیرد و اگر نپذیرفت آسمان بالای‌شان فرو می‌آید، نه! تو در مقابل خداوند مسئول هستی و از تو پرسان می‌شود. نمایندگی از دین نباید طوری باشد که فقط آن را به خود منحصر کنیم و بگوییم که دیگر هیچ‌کسی در آن حق ندارد.»
ندامحمد ندیم پیش از این نیز، در قندهار و در محل اقامت رهبر طالبان، از موضعی افراطی‌تر سخن گفته بود. او مخالفان نظام «امارت اسلامی طالبان» را «واجب‌القتل» معرفی کرد و گفته بود: «کسانی که نظام را تخریب می‌کنند، چه به زبان یا به قلم یا تخریب عملی می‌کنند، این همه کسانی هستند که بغات پنداشته می‌شوند و واجب‌القتل پنداشته می‌شوند.»
گذشته‌ی ندامحمد ندیم نیز حاوی نکاتی قابل تأمل است. پیشتر ویدیویی در فضای مجازی منتشر شده بود که نشان می‌دهد او در سال‌های پیش با احمدولی کرزی، رییس پیشین شورای ولایتی قندهار و برادر رییس‌جمهوری سابق افغانستان دیدار کرده است. در آن زمان، ندیم ریاست «دارالعلوم حکیمیه» در قندهار را برعهده داشت، مدرسه‌ای که به تبلیغ افراط‌گرایی و سربازگیری برای طالبان متهم بود. در این دیدار، او در کنار شماری از علمای دینی به نشانه‌ی تعظیم در برابر احمدولی کرزی می‌ایستد و با دو دست با او دست می‌دهد. مسئولیت قتل احمدولی کرزی را گروه طالبان بر عهده گرفته بود.
با وجود عضویت رسمی در طالبان، ندامحمد ندیم در آن زمان توانسته بود هم با برخی از مقام‌های حکومت وقت در قندهار رابطه برقرار کند و هم با طالبان پیوند نزدیک داشته باشد. نهادهای امنیتی حکومت پیشین نیز به‌دلیل جایگاه مذهبی او، از دخالت یا پیگیری فعالیت‌هایش خودداری کرده بودند.
خالد حنفی نیز، مانند ندیم، از مبلغان وفادار ملا هبت‌الله است. البته این وفاداری بدون پاداش هم نمانده است. وزارت امر به معروف طالبان، تحت مدیریت حنفی، به دستور مستقیم ملا هبت‌الله آخوندزاده شماری از محتسبان خود را مسلح کرده است. اگرچه این وزارت‌خانه از لحاظ ماهیت باید نهاد مذهبی باشد، اما اکنون دارای نیروهای مسلح ویژه‌ای است که بیشتر آنان در کابل مستقر هستند. به نظر می‌رسد که این اقدام بخشی از راهبرد رهبر طالبان برای حفظ حلقه نظامی خود در پایتخت است، شهری که تا امروز تنها دو بار میزبان حضور رسمی او بوده است.
ایجاد نیروی مسلح در این وزارت‌خانه باعث شده که خالد حنفی احساس قدرت بیشتری کند. او با اتکا به این نیروها، نه‌تنها بر تندروی‌های گفتاری خود افزوده، بلکه در سخنرانی‌های اخیر خود نیز از لحن توهین‌آمیزتری نسبت به اقلیت‌های دینی و مذهبی استفاده کرده است و هندوها و سیک‌ها را «چهارپا» خوانده است. این در حالی است که هنوز هم شماری از سیک‌ها و هندوها در افغانستان زندگی می‌کنند و جامعه‌ی‌شان به‌شدت آسیب‌پذیر شده است. سخنان تحریک‌آمیز حنفی، برای این اقلیت‌های مذهبی نه‌تنها تهدیدی مستقیم محسوب می‌شود، بلکه فضای اجتماعی برای حضور آنان را بیش از پیش تنگ می‌کند.
رهبر طالبان هرقدر که در تحکیم قدرت خود در این گروه پیشتر رفته است، با صراحت بیشتری نیز ضرورت وفاداری به خود را در میان رهبران و سربازان طالبان مطرح کرده است. ندیم و حنفی از همان آغاز همراهی با رویکردهای افراطی ملا هبت‌الله و تبلیغ سیاست‌های او را راهی برای کسب منزلت در ساختار قدرت طالبان تشخیص دادند.