از قطعی برق بیش از چهار ساعت گذشته است و کارخانه‌ی تولید پفک نمکی نقیب‌الله تعطیل است. این مشکل همه روزه در تولید این کارخانه و ده‌ها کارخانه‌ی دیگر در ولایت سمنگان در شمال کشور رخ می‌دهد.
در کارخانه‌ی نقیب‌الله، دست‌کم ۵۰ نفر مشغول کار هستند، اما قطعی دوامدار برق، هزینه‌ی بالا -برای هر کیلووات ۱۸ افغانی- و نبود بازار، آن را در آستانه‌ی فروپاشی قرار داده است.
نقیب‌الله در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «هر دو ماه یک بار قبض برق ما بین ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار افغانی می‌آید. در شرایط فعلی که فروش مناسبی نداریم، پرداخت این مبلغ بالاتر از توان ما است. بارها تصمیم گرفتیم که کارخانه را تعطیل کنیم، چون اگر درآمد نباشد، چرا باید هزینه کنیم؟ وقتی که هیچ توجهی به مشکلات ما نمی‌شود، مجبور می‌شویم کارخانه را ببندیم و به دست‌فروشی روی آوریم.»
این صنعت‌گر از طالبان می‌خواهد که در راستای کاهش قیمت و رفع قطعی برق، تلاش کنند تا بیشتر از این کارخانه‌های تولیدی از فعالیت باز نمانند؛ «دلم به حال همین جوانان می‌سوزد. اگر همین‌ها بیکار شوند، هیچ فایده‌ای برای من ندارد. همیشه مشکلات از نقض برق است و قیمت بالای آن.»
نورالحق، صاحب یک کارگاه کوچک تولید مبل و فرنیچر در شهر ایبک، مرکز سمنگان با مشکلات مشابهی روبه‌رو است.
نورالحق که با فروش زمین‌های زراعتی پدرش این کارگاه را ایجاد کرده و برای ۲۰ جوان فرصت شغلی فراهم کرده است، به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «کار ما خوب است اگر برق باشد. روزانه هیچ‌کدام از کارگران بیکار نمی‌مانند چون مردم علاقه‌مند به خرید مبل و فرنیچر هستند و دوست دارند خانه‌های‌شان را تغییر دهند. اما برق نیست و هر روز مجبور می‌شویم بیکار بمانیم.»
او از شرکت برشنا می‌خواهد که مشکل قطعی برق صنعت‌گران را حل کند تا آنان بتوانند میزان سرمایه‌گذاری و استخدام نیرو را افزایش دهند؛ «مشکل برق ما باید حل شود. چون نباید کارگران ما بیکار بمانند. صاحب کار هرگز مشکل برق را درک نمی‌کند و همیشه ما ملامت می‌شویم. بارها به‌دلیل این‌که درخواست مشتری را به موقع تهیه نکردیم، ضرر کردیم.»
قطعی و هزینه‌ی بلند برق و همچنین نبود بازار، چرخ فعالیت برخی از کارخانه‌های تولیدی را در سمنگان متوقف کرده است. یک منبع معتبر در درون طالبان به اطلاعات روز گفته است که طی دو سال اخیر دست‌کم ۱۵ کارخانه‌ی تولیدی از فعالیت بازمانده‌اند و بیش از ۱۰ کارخانه‌ی دیگر نیز در آستانه‌ی تعطیلی قرار دارند.
این منبع گفته است که کارخانه‌ها بیشتر در بخش‌های تولید آب معدنی، مبل و فرنیچر، شیرینی‌پزی، تولید دروازه و کلکین پی‌وی‌سی و چیپس کچالو فعالیت داشته‌اند.
عبدالخالق مبارز، رییس اتاق صنایع و معادن سمنگان از حکومت طالبان می‌خواهد که هم در راستای کاهش قیمت برق و هم در رفع قطعی آن اقدام کند. او در صحبت با اطلاعات روز ادعا می‌کند که در حال حاضر کارخانه‌هایی که در سایر ولایت‌های کشور فعالیت می‌کنند، در برابر هر کیلووات برق نزدیک به هفت افغانی پرداخت می‌کنند، در حالی که صنعت‌کاران سمنگان مجبور به پرداخت ۱۸ افغانی برای هر کیلووات برق هستند.
او می‌گوید: «بهای برق در بلخ شش افغانی و ۷۰ پول است. چرا صنعت‌کاران ما باید ۱۸ افغانی پرداخت کنند؟ صنعت‌کاران ما با مشکلات جدی مالی روبه‌رو هستند و باید زمینه‌ی حمایت از آنان فراهم شود.»
او می‌گوید که طی سه سال حاکمیت طالبان، تعداد کارخانه‌های تولیدی در سمنگان افزایش یافته است؛ «در نظام جمهوریت، تنها ۸۰ کارخانه‌ی تولیدی رسمی داشتیم، اما اکنون این رقم به ۱۲۰ کارخانه افزایش یافته است. اما اگر صنعت‌کاران حمایت نشوند، ترس این وجود دارد که کارخانه‌ها بسته شوند.»
بااین‌حال، عنایت‌الله یاسینی، مدیر امور تشبثات ریاست صنعت و تجارت ولایت سمنگان می‌گوید که در هماهنگی با شرکت برشنا تلاش دارند تا برای شرکت‌های دارای جواز رسمی تخفیف ویژه‌ای در برابر هزینه‌ی برق تعیین کنند.
آقای یاسینی هرچند جزئیات بیشتری در این مورد ارائه نمی‌کند، اما می‌افزاید: «ما در همکاری با شرکت برشنا کوشش داریم تا یک نرخ مناسب برای برق مراکز تجاری تعیین کنیم تا بتوانیم از تاجران و سرمایه‌گذاران حمایت کنیم.»
برق سمنگان از کشور ازبیکستان وارد می‌شود.
نبود پارک صنعتی
سمنگان فاقد پارک صنعتی معیاری است که تمام کارخانه‌های تولیدی در یک مکان متمرکز باشند و این درخواست صنعت‌گران تا کنون نادیده گرفته شده است. صنعت‌گران، از جمله محمدعظیم مجبور اند که در خانه‌های کرایی خط تولید خود را ادامه دهند.
محمدعظیم در گفت‌وگو با اطلاعات روز از طالبان می‌خواهد که هرچه زودتر اقدام به ساخت پارک صنعتی کنند تا صنعت‌گران در نقطه معین به تولید کالا بپردازند و مشکلات قطعی برق آنان نیز کاهش یابد. او می‌گوید: «نبود پارک صنعتی ما را از امتیازات زیادی محروم کرده است. فضای فعلی که ما تولیدات داریم، کافی نیست و کوچک است. ما سالانه ۱۰۰ هزار افغانی کرایه پرداخت می‌کنیم.»
مسئولان محلی طالبان در سمنگان می‌گویند که به فرمان ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، یک پارک صنعتی به مساحت هزار جریب زمین در ولسوالی حضرت سلطان این ولایت ساخته می‌شود. اما آنان هنوز جزئیات مربوط به بودجه و زمان آغاز این پروژه را مشخص نکرده‌اند.
صنعت‌گران سمنگان می‌گویند که ساخت یک پارک صنعتی معیاری باید از شعار به عمل بدل شود و هرچه سریع‌تر کار عملی آن آغاز شود.
تنها روزنه‌ی امید
قطعی برق و کاهش فروش، نگرانی‌هایی را برای کارگران شاغل در کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی در سمنگان ایجاد کرده است.
عبیدالله، کارگری است که شش سال می‌شود در بخش تولید کلکین و دروازه‌ی پی‌وی‌سی کار می‌کند و ماهانه با دریافت ۱۳ هزار افغانی، مصارف خانواده‌ی هفت نفری خود را تأمین می‌کند. او به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «اگر شرایط کاری مناسب در داخل افغانستان ایجاد شود، دیگر نیازی به مهاجرت نخواهد بود. سرمایه‌گذاری در کشور می‌تواند فرصت‌های شغلی را گسترش دهد و زمینه‌ی پیشرفت را برای ما و دیگر کارگران فراهم کند.»
او از حکومت طالبان می‌خواهد که مشکلات صنعت‌گران را رفع کنند تا تاجران به سرمایه‌گذاری در داخل کشور تشویق شوند و کار آنان در کارخانه‌ها ادامه یابد و دیگر مجبور نباشند که به کشورهای همسایه برای کاریابی مهاجرت کنند.
بیش از سه سال از روی‌کارآمدن مجدد طالبان در افغانستان می‌گذرد و در این مدت، شمار زیادی از صنعت‌گران و تاجران، از جمله از تاجران سمنگان، کشور را ترک و سرمایه‌های خود را به خارج از افغانستان منتقل کرده‌اند.