(گفت‌وگوی دویچه وله با کوگلمن، کارشناس آسیای جنوبی در مورد مسایل افغانستان)
برگردان: حمید مهدوی
بسیاری‌ها نگران‌اند که طالبان بعد از خروج کامل ناتو در سال 2014 کنترول کامل افغانستان را به دست خواهند گرفت. اما میکایل کوگلمن، کارشناس آسیای جنوبی می‌گوید، تصور براندازی حکومت کابل توسط شورشیان «سطحی‌نگری»ای بیش نیست.
از سال 2001 که رژیم طالبان توسط نیروهای به رهبری آمریکا سقوط داده شد، نیروهای ناتو در افغانستان حضور دارند. با وجودی که افغانستان هنوز به ثبات امنیتی دست نیافته است، کشورهای عضو ناتو قصد دارند نیروهای نظامی‌شان را سال آینده از افغانستان خارج سازند. آماری که اخیرا از سوی سازمان ملل متحده به نشر رسیده نشان می‌دهد که میزان تلفات ملکی‌ها در شش ماه اول سال روان میلادی نظر به دوره‌ی مشابه در سال قبل 23 درصد افزایش یافته است. این ارقام بسیاری‌ها را معتقد ساخته است که با خروج نیروهای ناتو در سال آینده، طالبان با راه‌اندازی یک تهاجم گسترده دوباره قدرت را به دست خواهند آورد.
اما کوگلمن، کارشناس مسایل سیاسی طی یک مصاحبه به دویچه وله گفته است که: «نیروهای امنیتی به درجه‌‌ای از رشد پیش‌رفت رسیده است که غلبه‌ی شورشیان بر آن‌ها بسیار بعید به نظر می‌رسد».
دویچه وله: مأموریت آیساف در افغانستان چقدر موفق بوده است؟
میکایل کوگلمن: پاسخ این سوال بستگی به این دارد که شما این سوال از چه کسی می‌پرسید. اگر این سوال را از فرماندهان آیساف بپرسید، آن‌ها به دست‌آورد‌های‌شان در ده سال گذشته اشاره خواهند کرد: دختران به مکتب می‌روند، جاده‌ها ساخته شده‌اند و دموکراسی به‌آهستگی در حال رشد است.
اگر این سوال در واشنگتن پرسیده شود. آن‌ها خواهند گفت که دست‌‌آوردهای داریم؛ اما روی هم رفته افغانستان نا‌امن و آشفته است. طالبان به ویران‌گری‌شان ادامه می‌دهند، اقتصاد با چالش‌های زیادی مواجه است و به نظر می‌رسد که فساد و بی‌کفایتی دولت را فلج کرده است.
سرانجام چون این مأموریت به اهداف اصلی خود دست یافته، موفق است: طالبان از قدرت خلع شده‌اند و افغانستان دیگر پناه‌گاه امن شبکه‌ی القاعده نیست. اما معیار دیگری نیز برای محک زدن موفقیت این مأموریت وجود دارد و آن حفظ این دستآوردها در سال‌های آینده، پس از خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان است.
دویچه وله: با توجه به افزایش تلفات نیروهای امنیتی و افراد ملکی در ماه‌های گذشته، پولیس و اردوی ملی افغانستان برای تأمین امنیت چقدر آماده‌اند؟
افغانستان در چند‌سال گذشته گام‌های بلندی برداشته است و به صورت مشخص اردوی ملی افغانستان از کمک‌ها و آموزش‌های نیروهای خارجی مستفید شده‌اند. با وجود دستآوردها، اردوی ملی افغانستان با چالش‌هایی چون اعتیاد، بی‌سوادی و ترک خدمت مواجه است. این‌ها چالش‌های اساسی اردوی ملی است، حتا در مناطقی که از ثبات امنیتی خوبی برخوردار‌ند.
دویچه وله: اگر احتمالا انتخابات 5 آپریل در افغانستان به تعویق افتد، عکس‌العمل ایالات متحده چه خواهد بود؟
به تعویق افتادن انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان نه تنها برای ایالات متحده آمریکا، بلکه برای اکثریت کشورهای دیگر خوش‌آیند نخواهند بود. اگر حامد کرزی هم‌کار قابل اطمینان واشنگتن و سایر کشورها بماند، آن‌ها احتمالا با بحث «ادامه‌ی ریاست جمهوری کرزی» مطرح شده توسط مقام‌های افغان، موافقت خواهند کرد. اما بسیاری کشورها انتظار دارند که آقای کرزی در موعد معین از مقامش کنار بروند و قدرت را واگذار کند.
جهان دنبال هم‌کاران جدید در افغانستان است. به تعویق انداختن انتخابات دموکراسی تازه‌پای افغانستان را با چالش مواجه خواهد ساخت.
دویچه وله: با خروج نیروهای ناتو در زمان تعیین شده، وضعیت در افغانستان را بعد از 2014 چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وضعیت در افغانستان بعد از 2014 به دو عامل بستگی دارد: پناه‌گاه‌های شورشیان در پاکستان و کارآیی دولت افغانستان. از یک طرف تا زمانی که طالبان، شبکه‌ی حقانی و سایر گروه‌های شورشی مخالف حکومتِ کابل، پناه‌گاه امن در پاکستان داشته باشند، غلبه بر شورش‌گری در افغانستان مشکل به نظر می‌رسد. با خروج نیروهای آمریکایی در سال 2014، حملات هواپیماهای بدون سرنشین بر شورشی‌ها نیز کاهش خواهد یافت و این یعنی نابودی یکی از راه‌های مؤثر مبارزه با شورشی‌های که خطر جدی برای افغانستان محسوب می‌شوند.
از طرف دیگر، بسیاری از افغان‌ها دولت کابل را یک دولت فاسد، ضعیف و بی‌کفایت می‌دانند و فکر می‌کنند که این دولت ارزش حمایت کردن را ندارد. تازمانی که دولت مردم را متقاعد نسازد که دولت حاضر نسبت به طالبان بهتر است، شورش‌گری در کشور پایان نخواهد یافت. این امر اهمیت انتخابات سال آینده را واضح می‌سازد.
دویچه وله: چقدر احتمال دارد که بعد از خروج نیروهای ناتو در سال آینده، طالبان قدرت را به دست گیرند؟ نقش پاکستان در این زمینه چیست؟
بسیاری از کابوس‌ها بعد از 2014 به واقعیت تبدیل خواهند شد. مثلا وضعیت امنیتی خراب‌تر خواهد شد و این ناامنی‌ها به پاکستان نیز سرایت خواهد کرد و ثبات آن کشور را با چالش مواجه خواهد ساخت. اما من فکر نمی‌کنم که طالبان دوباره قدرت را به دست بیاورند. نیروهای امنیتی افغانستان به اندازه‌ای رشد کرده‌اند که بعید به نظر می‌رسد طالبان منابع کافی برای براندازی حکومت کابل را در ا‌ختیار داشته باشند. با ادامه‌ی گفت‌وگوهای سیاسی موجود، طالبان از موقف بهتری در آینده‌ی افغانستان بهره‌مند خواهند شد تا ادامه‌ی جنگ.
نگرانی عملیاتی دیگر این است که طالبان کنترول مناطقی را در شرق و جنوب افغانستان به دست خواهند آورد و حکومت خود‌مختار را تأسیس خواهند کرد. این احتمال بیش‌تر است تا این که طالبان کنترول کامل افغانستان را به دست بیاورند.
دویچه وله: تأثیر خروج نیروهای ناتو روی آسیای جنوبی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خروج این نیروها از هر‌لحاظ روی منطقه تأثیر خواهد گذاشت. این امر می‌تواند هم‌کاری‌های منطقهای را در منطقهای که زیاد با هم‌کاری آشنا نیست، افزایش دهد. افغانستان کشوری است که بسیاری از کشورها، به شمول پاکستان، هند، ایران، چین و روسیه به دنبال تأمین منافع خود در این کشور است، که در خیلی از موارد منافع این کشورها در افغانستان هم‌گرا نیستند.
با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، کشورهای همسایه‌ی این کشور، به شمول افغانستان، فرصتی دارند تا روی یک استراتژی درازمدت هم‌کاری منطقهای به توافق برسند. مصالحه و امتیاز‌ها ضروری‌اند. گزینه‌ی دیگر این است که این کشورها به توافق نرسند و با به کار‌گیری روش‌هایی که منجر به بی‌ثباتی در منطقه می‌شوند، برای نفود بیش‌تر در افغانستان رقابت کنند.
دویچه وله: بازگشت احتمالی طالبان به سیاست بر روابط هند–پاکستان چه تأثیری خواهد گذاشت؟
در این صورت مسلما روابط این دو کشور با خطر مواجه خواهد شد. این دو کشور اخیرا برای بهبود روابط تلاش کرده‌اند. بازگشت دوباره‌ی طالبان به قدرت، تهدید اساسی برای دهلی نو خواهد بود. در این صورت طالبان به دنبال بهبود روابط با گروه‌های شورشی ضد‌هند (لشکر طیبه) در پاکستان خواهند بود. بعضی از این گروه‌ها در سال‌های اخیر در افغانستان فعالیت داشته‌اند.
با خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان، توجه این گروه‌های شورشی و افراطی روی هند متمرکز خواهد شد و پاکستان هم ظرفیت لازم برای کنترول آن‌ها را نخواهد داشت. نهادهای نظامی و امنیتی پاکستان گروه‌های شورشی ضد‌هند را دارایی‌ای می‌دانند که برای چندین دهه در اخیتار دارند. تا زمانی که پاکستان در مورد توافق و مصالحه با هند به نتیجه نرسد، از این گروه‌ها استفاده خواهد کرد.