به گفته عالمی بلخی وزیر امور مهاجرین تنها در شش ماه اول سال جاری به تعداد 150 هزار تن از شهروندان افغانستان بهدلیل ناامنی و بیکاری به کشورهای خارج رهسپار شدهاند. این حرفها را وزیر امور مهاجرین و عودت کنندگان دیروز در محفل تجلیل از روز جهانی مهاجران اظهار کرد. در ردهی رویدادهای سالانه، 28 دسامبر روز جهانی مهاجران است که در سال 2000 میلادی از سوی یونسکو بهدلیل افزایش روز افزون مهاجرت به این اسم نامگذاری شده است.
به استناد احصائیه وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان تنها در سال جاری پرونده مهاجرت حدود 2,984,818 تن به ثبت رسیده است که از این میان، به تعداد 2,887,123 تن از شهروندان افغانستان در کشورهای مختلف پناهنده، 30142 تن پناهجو، 5.8 میلیون عودت کننده و 8,54310 تن بیجا شدگان داخلی میباشند. همچنین بر اساس اعلام کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در سال جاری میلادی 146 هزار مهاجر افغان وارد اروپا شدهاند که 20 درصد کل مهاجران در اروپا را تشکیل میدهند.
به گفته صلاح الدین ربانی، وزیر امور خارجه در 52 کشور جهان بیش از شش میلیون افغان زندگی میکنند. براساس اعلام سازمان ملل متحد افغانستان با این رقم از مهاجرت بعد از سوریه بلندترین آمار مهاجرت در جهان را دارد. بر بنیاد اعلام سازمان ملل، بیشتر این مهاجران را جوانان و کودکان بیسرپرست تشکیل میدهند.
وزارت مهاجرین و عودت کنندگان از رو به رشد بودن روند مهاجرت از افغانستان ابراز نگرانی کرده است. این وزارت گفته است که روند مهاجرت افغانها روز به روز در حال افزایش است. در اعلامیه مطبوعاتی این وزارت آمده است: «در سال ۲۰۱۵ درعین حالیکه شاهد عودت بلند مهاجرین در افغانستان هستیم، با تاسف در برابر این واقعیت تلخ نیز قرار داریم که در سطح بینالمللی از تمامی کشورهای مبدای مهاجرت، شاهد افزایش روز افزون مهاجرین در بلندترین سطح و به گونه بیسابقه میباشیم که رهسپار کشورهای اروپایی شدهاند.»
شهروندان اکنون شدیدتر از گذشته کشور را به امید زندگی بهتر ترک میکنند. به بیان بهتر، آنان در اثر فشارهای مانند فقر، ناامنی، ناامیدی، خشونت و نظایر آن فرار را بر قرار در افغانستان ترجیح میدهند و تن به دنیای آوارگی میسپارند. وزیر امور مهاجرین این روند را بحرانی خوانده است. بحرانی که از عدم اعتماد مردم به حکومت وحدت ملی، ناامنی و بیکاری ناشی شده است. پناهنده شدن افغانستانیها به خارج که به گفته ماریا امر تونگا رییس دفتر کمیساریای عالی پناهندگان علاوه بر فقر و نبود امنیت، ترس از فشار مخالفان دولت و سربازگیری توسط آنها همراه با نقض حقوق بشر و همچنین نبود امکانات از عوامل دیگر آن است. به گفته وی 30 درصد از مهاجران افغانستانی که به اروپا رسیدهاند به سازمان ملل گفتهاند که در افغانستان بهعنوان آوارگان داخلی زندگی میکردهاند. به گفته این مقام سازمان ملل در یک سال گذشته حدود ۵۷ هزار مهاجر افغانستانی به این کشور برگشته ولی ۳ برابر دیگر به کشورهای اروپایی رفتهاند.
علاوه بر اروپا، هم اکنون حدود هفت میلیون تن از مهاجران افغانستانی در کشورهای همسایه مانند پاکستان و ایران زندگی میکنند. افزون بر این، هزاران تن از شهروندان افغانستان طی سالهای اخیر به استرالیا مهاجرت کردهاند. مهاجرتی از روی ناگزیری که خاطرات تلخ خلق کرده است و با روایت غرق شدن صدها تن از پناهجویان تنیده شده است. در سال 2003 میلادی کشتی حامل پناهجویان در آبهای اندونیزیا غرق شد که در نتیجه آن به تعداد دو صد تن جان باختند. نظیر این، در سال 2010 میلادی کشتی حامل پناهجویان در آبهای کریسمس غرق شد که به تعداد چهل و هشت کشته بر جای گذاشت.
