راهپیمایی بزرگ روز دوشنبه علیه دولت افغانستان، سبب ایجاد اختلال در کابل شد و نیروهای امنیتی را در حالت آمادهباش قرار داد. مقامات امنیتی با قراردادن کانتینرها و ایجاد موانع، راههای منتهی به مرکز شهر و کاخ ریاستجمهوری را مسدود کردند.
هرچند این راهپیمایی بهصورت مسالمتآمیز برگزار شد، اما بعضی از راهپیمایان بهسوی کانتینرها و موانع سنگ پرتاپ کردند و دستکم با پنج خبرنگار رفتار خشونتآمیز نشان دادند و نیروهای امنیتی با استفاده از ماشینهای آبپاش مردم را متفرق کردند.
هزاران معترض راهپیمایی خود را از غرب کابل آغاز کردند و خواستار تغییر تصمیم دولت در مورد تغییر مسیر برق انتقالی از ترکمنستان شدند. در ابتدا قرار بود این خط برق از مسیر بامیان یکی از محرومترین ولایات کشور بگذرد، که اکثر جمعیت آن را هزارهها تشکیل میدهد. اما مسیر جدید بهجای بامیان قرار است از مسیر سالنگ در ولایت پروان بگذرد، مسیری که راهپیمایان میگویند در مقابل برفکوچ و دیگر حوادث طبیعی آسیبپذیر است.
افغانستان بهطوری فزاینده متکی به برق وارداتی است؛ جنگها و خشونتهای چندین ساله بندهای برق را آسیب زده، تولید انرژی داخلی را در پایینترین سطح رسانده، و دولت را ناچار کرده است تا بیشتر از 80% انرژی مورد نیاز را از کشورهای همسایه وارد کند.
راهپیمایان تصمیم اخیر دولت را تبعیض علیه مردم مناطق مرکزی افغانستان، بهخصوص هزارهها میدانند، مردمی که سالهای طولانی از تبعیض و بیعدالتی رنج بردهاند. اما دولت آقای غنی تغییر مسیر برق را به دولت قبلی نسبت داده و میگوید، که طی دوسال گذشته آمادگیهای پرهزینه در مورد میسر جدید انجام شده است.
معترضان با صدور قطعنامهیی راهپیمایی خود را به پایان بردند. آنها از دولت خواستند تا تصمیم خود را لغو کرده و پروژه را به مسیر اصلی آن برگرداند و تهدید کردند که به اعتراضات خود تا زمانی که به خواستههایشان رسیدگی صورت نگیرد، ادامه خواهند داد. اما تمرکز بیشتر بیانیه روی موضوع بزرگتر بود، آنچه معترضان آن را «بیعدالتی سیستماتیک و شرمآور که نسلهاست ادامه دارد»، میگویند. در این بیانیه گفته شده است که، «نداشتن برق قابل تحمل است، اما تحقیر و تبعیض سیستماتیک دیگر قابل تحمل نیست».
رییسجمهور غنی کمیسیونی را برای بررسی قراردادهای این پروژه تعیین کرده و گفته است که دست دولتش برای اعمال تغییر در این موضوع خیلی باز نیست. او اجرای این پروژه را به تاخیر انداخته است، تا از رسیدن برق به بامیان اطمینان حاصل شود حتا اگر خط برق از این ولایت نگذرد. دفتر رییسجمهور در حساب رسمی توییتر خود اعلام کرده است که، «دولت در دو هفتهی گذشته از هیچ تلاشی برای شنیدن نظرات معترضان فروگذار نکرده است و تلاشهای دولت این بوده است تا انرژی برق را برای بامیان تامین کند».
رییسجمهور غنی در سخنرانی هفتهی گذشته خود در لندن گفت که دولت او از زمان روی کار آمدن، پروژههای غیر ضروری به ارزش یک میلیارد دالر را لغو کرده است. او تصمیم دولت قبلی در مورد انتقال خط برق را «تصمیم نادرست دانست»، او تصریح کرد که تلاشها برای رساندن برق به بامیان ادامه دارد.
اعضای حکومت قبلی، پیشآهنگ راهپیمایان بودند، از جمله کریم خلیلی، معاون رییسجمهور پیشین و صادق مدبر رییس پیشین دبیرخانهی شورای وزیران که گفته میشود تصمیم تغییر انتقال خط برق [از بامیان به سالنگ] در زمان آنها گرفته شده است.
این راهپیمایی توسط فعالانی جوان سازماندهی شده بود که مسایل فنی این موضوع را به بحث کشیدند، از جمله اینکه عبور این خط از طریق بامیان میتواند به تولید انرژی داخلی با استفاده از زغالسنگ بانجامد، امری که پشتیبانی رهبران سنتی را نیز در پیآورد. رهبرانی که خود بخشی از دولت یا متحد دولتاند، کسانیکه تلاش کردند در تظاهرات قبلی [جنبش تبسم] در حمایت از آقای غنی با زبان قدرت با معترضان سخن بگویند.
راهپیمایی روز دوشنبه کابل دومین راهپیمایی بزرگ، از زمان روی کار آمدن آقای غنی در سنبلهی 1393 بود. در ماه عقرب [سال گذشته] هزاران نفر در اعتراض به قتل هفت تن گروگان هزاره که در جنوب افغانستان توسط گروههای مرتبط با داعش سربریده شده بودند راهپیمایی کردند. در آن راهپیمایی برخی معترضان خود را به دروازهی کاخ ریاستجمهوری رساندند. تدابیر امنیتی اینبار شدیدتر بود و نیروهای امنیتی از آمادگی کامل در آستانهی راهپیمایی خبر دادند. فرمانده گارنیزیون در یک نشست خبری فهرست اسامی رهبران معترضان را بهشمول آقای خلیلی قرائت کرد و آنها را مسئول عواقب هرگونه هرج و مرج احتمالی قلمداد نمود.
دولت شب قبل از راهپیمایی تمام راههای ارتباطی با کاخ ریاستجمهوری را با گذاشتن کانتینر و ایجاد موانع مسدود کرده بود. علاوه بر نیروهای امنیتی که کابل که قبلاً در مسیرهای [راهپیمایی] مستقر شده بودند، صدها نیروی امنیتی دیگر برای تقویت امنیت بیشتر از ولایتهای همجوار فراخوانده شده بودند.
منبع: نیویورک تایمز
نویسنده: مجیب مشعل
ترجمه: علی احمدی