ادارهی احصائیهی مرکزی سروی اقتصادی، اجتماعی و دیموگرافیکی را در کابل آغاز کرده است. هدف این سروی تهیهی آمار و ارقام دقیق در مورد وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان کابل میباشد. اما این سروی با موانعی روبهرو میباشد.
افغانستان در دوازده سال اخیر نتوانسته است نفوس شماری در سطح کشور راه بیاندازد و شمار دقیق نفوس را مشخص کند. وزارتخانهها و نهادهای کمکرسانی بارها گفتهاند که نبود یک آمار دقیق از جمعیت و وضعیت زندگی مردم، امور بازسازی و تطبیق پروژهها در کشور را با مشکل مواجه میکند.
قرار است از این سروی برای پلانگذاری برنامههای نهادهای دولتی و غیردولتی استفاده شود. 4000 نفر برای انجام دادن این سروی در ولایت کابل و ولسوالیهای آن استخدام شدهاند. آمارگیری نفوس بخشی از هدف این سروی است. این سروی به شکل خانهبهخانه انجام میشود. مسئولان سروی به هر خانه سر میزنند و مستقیما با مردم مصاحبه میکنند. در این سروی جزئیات وضعیت اقتصادی و شیوهی زندگی افغانها نیز ثبت میشود و سروی کنندگان وضعیت اقتصادی و چگونگی زندگی خانوادهها را درج میکنند.
ممانعت زورمندان
انجام این سروی در ولایت کابل با مشکلاتی روبهرو شده است. مسئولان ادارهی احصائیهی مرکزی میگویند که شماری از زورمندان در برابر انجام این سروی مانع ایجاد میکنند و نمیگذارند تا ارقام درستی در مورد زندگی مردم درج این سروی شوند. برخی از خانوادهها تا زمانی که مرد خانه موجود نباشد، اجازهی مصاحبه با زنان را نمیدهند. سرویگران مجبورند ناوقت روز به این خانوادهها بروند و سروی را انجام دهند.
محمد سمیع نبی، رییس اجرایی سروی در ادارهی احصائیهی مرکزی میگوید، در برخی مناطق خانوادهها ارقام واقعی را در اختیار سرویگران قرار نمیدهد: «یک تعداد زورمندانی هستند که اجازه نمیدهند سرویگران ما را که در ساحات تحت تصرف آنها است و سرویگران ما در آن ساحات رفته نمیتوانند». آقای نبی میگوید، یک تعداد مردم هراس دارند که مبادا از این معلومات برای مقاصد دیگری استفاده شود. اما او تأکید میکند که مشخصات تمام خانوادهها سری میمانند و هرگز افشا نخواهد شد.
خبرنگار دویچه وله یک روز با سرویگران گذراند و از نزدیک این سروی را مشاهده کرد. در جریان این مشاهده مشخص شد که سرویگران زن با مشکل کمتری مواجهاند، زیرا زنان در خانوادهها بهسادگی حاضر میشوند که با آنها مصاحبه کنند، در حالی که زنان خانواده حاضر به مصاحبه با سرویگران مرد نمیشوند. صدیقه رسولی، یک تن از سرویگران گفت: «یک هفته است که کار میکنم، ولی تاحال با مانعی بر نخوردهام».
امتناع از گفتن نام زنان
برخی از خانوادهها حاضر نیستند که نام دختران و زنان خانواده را به سرویگران بگویند. فهیم نیازی، معاون دفتر احصائیه در ناحیهی ششم کابل میگوید: «در بعضی موارد ما میگوییم که تعداد اعضای زن در خانوادهیتان را بگویید. اما متأسفانه همین آمار را هم نمیدهند و آن را عار میدانند». آقای نیازی میگوید در برخی مناطق ولگردها، سرویگران را آزار و اذیت میکنند و به این ترتیب مشکلاتی را خلق میکنند. او میگوید، خودداری برخی خانوادهها از انجام مصاحبه با سرویگران سبب کندی کار میشود: «وقتی یک خانواده حاضر نمیشود، کنترولر میرود، حتا ما خود ما میرویم و از آنها میخواهیم که مصاحبه کنند، اما بازهم حاضر نمیشوند». دلیل اصلی این خانوادهها برای حاضر نشدن در سروی این است که دولت برای آنها هیچکاری نکرده و در آینده نیز نخواهد کرد. در صورتی که ادارهی احصائیهی مرکزی با انجام آخرین تلاشها نتواند یک خانواده را سروی کند، در آن صورت در فورم این خانه نوشته میشود که حاضر نیست مصاحبه کند.
ارائهی آمار نادرست
سرویگران میگویند، گاهی با خانوادههایی روبهرو میشوند که فکر میکنند اگر تعداد اعضای خانواده را بیشتر بگویند، کمکهای بیشتری دریافت میکنند و برخی از خانوادهها گمان میبرند که پس از این سروی، مؤسسات خارجی به آنها کمک میکنند. صدیقه که در جریان سروی با این خانوادهها روبهرو شده، میگوید: «به عنوان مثال، چهار نفر است، اما پنج نفر میگوید. وقتی نامش را میپرسم، سکوت میکنند. ما از آنها میخواهیم که ارقام درست را برای ما بگویند».
اما نقیبالله، یک باشندهی ولایت کابل که خانوادهاش سروی شده میگوید، به سرویگران واقعیتها را گفته است: «چیزی که واقعیت بود، همان را گفتم و از واقعیت دور نرفتم». در همین حال، شماری از باشندگان کابل امیدوارند که با انجام این سروی خدمات بهتری در منطقهیشان عرضه شود. میر احمد، یک باشندهی کابل که در این سروی شرکت کرده گفت: «بسیار خوب میشود که کلینیک و مکتب در این ساحات اعمار شود».
دو نوع فورم
احصائیهی مرکزی دو نوع فورم را برای انجام این سروی تهیه کرده است. فورم اول تنها رییس خانواده و تعداد اعضای فامیل را ثبت میکند، اما فورم دوم تمام جزئیات زندگی اقتصادی و اجتماعی یک خانواده را در بر میگیرد. ادارهی احصائیهی مرکزی دو سال پیش این سروی را در ولایت بامیان و سال گذشته در ولایتهای غور و دایکندی انجام داد. هزینهی سروی ولایت کابل از سوی بریتانیا پرداخته میشود و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد کمکهای تخنیکی و آموزشی را فراهم میکند. «دویچه وله»