نیویارک تایمز/مجیب مشعل /ترجمه: عارف پیمان
افغانستان احتمالا در استخدام سرباز کافی برای نیروهای مسلحاش مشکل دارد، اما این کشور در دریای جنرالها شنا میکند. این کشور نزدیک به 1000 جنرال ثبتشده و رسمی دارد، بیشتر از ایالات متحدهی امریکا که ارتشاش سه برابر بزرگ است. و جنرالهای ثبتنشده و غیررسمی؟ هیچ کسی نمیداند.
نامهای جدید، به میزان بسیار بیشتر از نسبت واقعیتها در میدان نبرد، جاییکه نیروهای مسلح افغانستان (ارتش، پولیس ملی و نیروهای استخباراتی که تعداد مجموعیشان 350 هزار است) به تدریج سربازانشان بهدست طالبان کشته شده و قلمرو از دست دادهاند، به فهرست اضافه شدهاند. در همین حال، بازنشستگی نادر است.
حکومت ایالات متحدهی امریکا که بخش بزرگی از هزینههای ارتش افغانستان را میپردازد، نمیتواند تعداد جنرالها را دقیق سازد. جاناف. سوپکو، سربازرس ویژهی ایالات متحدهی امریکا برای بازسازی افغانستان گفت: «ما هنوز نمیدانیم معاش چه تعداد پرسونل پولیس و ارتش را پرداخت میکنیم.» «ما حتا تعداد جنرالها را نمیدانیم. این وضع بسیار رقتانگیز است و وضع ما پس از پانزده سال اینگونه است».
این کار خوبی است اگر میتوانید به آن دست یابید، با پرداخت نسبتا خوب، مزایای جنبی و حقوق بازنشستگی. پس افراد و اشخاص چگونه جنرال افغان میشوند؟ تعدادی از آنها برای چندین دهه از نردبان فرماندهی بالا رفتهاند، به سختی تلاش کردهاند و از تصفیهی حکومتهای پیدرپی جان سالم بهدر بردهاند. اما دیگران مسیرهای بسیار آسانتری را در پیش گرفتهاند.
فرض کنید شما پسر جوان یک جنگسالار پیشین هستید که بهتازگی مرده است. حکومت، در کنار ابراز تسلیت، شما را جنرال میسازد؛ گویا این رتبه ارثی باشد. رتبه ها نیز بهعنوان سپاسگزاریهای سیاسی به اقارب مرد چهرههای مهم واگذار شدهاند و در طول جنگ داخلی دههی 1990، در عصر طلایی جنرالسازی، این رتبه گاهی به جای معاش توزیع شده است.
در هرجومرج پس از خروج شوروی سابق و سقوط رژیم کمونیستی، صدها جنرال یکشبه متولد شدند. سبغتالله مجددی، رییسجمهور موقت حکومت مجاهدین که حمایت سازمان اطلاعات مرکزی (سی.آی.ای) را با خود داشت، به جنگجویان آشفته و نامرتبی که در اتاق انتظار منتظر بودند چیزی نداشت که عرضه کند، بنابراین یکی از دستیارانش نام هرکسی را که میخواست جنرال شود، یادداشت کرد.
به گفتهی عبدالحفیظ منصور که در آن زمان تلویزیون دولتی را اداره میکرد و اکنون عضو پارلمان است، یک شخص مورد اعتماد رییسجمهور – اغلب پسر او – هر روز شام به استودیو میآمد تا فهرست جدیدی از جنرالهای جدید را به گویندهی خبر تسلیم کند. او گفت، یک شب، 38 نام [در فهرست نام جنرالها] وجود داشت. آقای منصور گفت: «فهرست روی یک ورق ساده دستخط میشد – لوگو (آرم) و لوازم اداری رسمی وجود نداشت». فهرست، گاهی بهطور مرموزی در مسیر راه بین دفتر رییسجمهور تا استودیو طولانی میشد. آقای منصور گفت از جمله جنرالهای فعلی تعدادی را میشناسد که آن روزها، با کاپی گرفتن مخفیانه و بهسادگی به این رتبه رسیدند.
جناحهای رقیب در سرتاسر کشور، در پاسخ به اعلانهای تلویزیونی، بهطور خلاصه جنرالهای خودشان را اعلان کردند. جنرال عبدالرشید دوستم، جنگسالار پیشین که اکنون معاون رییسجمهور افغانستان نیز است، به بسیاری از نزدیکترین افراد به خودش ستارهها اعطا کرد و حتا پول خودش را چاپ کرد تا به آنها پول بدهد. شوخییی وجود داشت که در جمع محافظان جنرال دوستم، دگروال وجود ندارد.