نیویورک تایمز/مهرین زهرا-ملک
ترجمه: جلیل پژواک
دادگاهی در پاکستان حکم آزادی کامل حافظ محمدسعید، بنیان‌گذار گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرا که حمله‌ی مرگبار بمبئی در سال 2008 را راه‌اندازی کرد، را ده ماه پس از این‌که حکومت وی را در بازداشت خانگی قرار داده بود، صادر کرده است.
این اقدام دست آقای سعید را برای اشتراک مستقیم‌تر در سیاست پاکستان، باز خواهد کرد. و در زمانی که ایالات متحده روی پاکستان برای مهار شبه‌نظامیان به‌وجه بهتری فشار آورده است، آزادی سعید نشان می‌دهد که چگونه افراطی‌ترین صداها در این کشور، بهنظر می‌رسد که به‌سوی جریان اصلی سیاست در حرکت‌اند.
آقای سعید از دیرزمانی بدین‌سو یکی از کسانی بوده که بیشتر از دیگر رهبران شبه‌نظامی در منطقه تحت تعقیب بوده است. اما به‌رغم جایزه‌ی 10 میلیون دالری امریکا برای او، سعید سال‌ها در پاکستان آزادانه زندگی کرده است. هند، به‌ویژه، پس از این‌که گروه تحت رهبری حافظ سعید، لشکر طیبه، در حمله‌ی تروریستی سال 2008 در بمبئی 166 نفر را به قتل رساند، از پاکستان به‌خاطر نکشاندن او به میز عدالت، انتقاد کرده است.
اما برای بسیاری از پاکستانی‌ها، آقای سعید یک قهرمان است: مهندس کارزار نظامی طولانی برای مبارزه با هند در کشمیر، و صدایی برجسته برای اسلام بنیادگرا. برخی‌ها این‌که وی چگونه اقدامات ایالات متحده برای دستگیری‌اش را مسخره کرده است، و این‌که چگونه او با رهبری تجمعات عمومی، مخصوصا در شهر خودش، لاهور، جمعیت بزرگی را گرد خودش جمع می‌کند، را می‌پسندند.
دولت پاکستان مدت‌ها قبل لشکر طیبه را، که به‌صورت گسترده به‌عنوان شبکه‌ی تروریستی فهرست شده است، رسما ممنوع کرده است. اما پاکستان پیشرفت‌های چندانی در محضر عموم در برابر آقای سعید نداشته است؛ حتا بعد از این‌که او یک خیریه، یعنی جماعت‌الدعوه را بنیان نهاد، که به‌صورت آشکارا به‌عنوان جبهه‌ی لشکر طیبه دانسته شده است و اخیرا در قامت کارزار سیاسی درآمده است.
در ماه جنوری سال جاری، حکومت پاکستان او را تحت بازداشت خانگی قرار داد؛ اقدامی که بهنظر می‌رسد به‌خاطر گردن نهادن در برابر فشارهای بین‌المللی و هم‌چنان باز داشتن او از تامین مالی برای جماعت‌الدعوه بوده است. حکم بازداشت برای چندین بار تمدید شد تا این‌که در چهارشنبه هفته‌ی پیش، سه عضو دستگاه قضایی درخواست حکومت مبنی بر تمدید مدت حبس آقای سعید برای 90 روز دیگر را، بازبینی و رد کردند. حکم بازداشت کنونی او در پنج‌شنبه‌شب هفته‌ی گذشته به‌سر رسیده است.
ندیم آوان، دبیر اطلاعات جماعت‌الدعوه در مصاحبه‌یی گفت: «ما بسیار خوشحالیم که اعلام می‌کنیم بعد از 10 ماه انتظار طولانی، رییس ما در نهایت آزاد خواهد بود. خوشحالی و سرور بسیار در صفوف ما جریان دارد، و ما مفتخریم که قادر شدیم عدالت را به‌صورت درست آن، از طریق دادگاه‌ها، به‌دست آوریم».
آقای آوان گفت که وکلای حکومتی بارها در دادگاه این استدلال را پیش کشیده‌اند که آقای سعید یک تهدید برای امنیت عمومی بوده و این‌که آزادی او، می‌تواند منجر به مجازات‌های بین‌المللی برای پاکستان به‌خاطر اقدام نکردن علیه تمویل مالی تروریسم شود.
آقای آوان گفت: «اما در هیچ موردی، دولت قادر به ارائه‌ی شواهد واقعی برای این اتهامات نبود؛ به‌رغم این‌که دادگاه فرصت‌های زیادی را برای حکومت فراهم کرد».
عبدالله خان دوگر، وکیل آقای سعید گفت: «اکنون هیأت بازبینی حکم بازداشت را لغو کرده است. دولت ایالاتی پنجاب مقید به آزادی حافظ سعید است. آن‌ها بیش از این حق ندارند که او را در بازداشت نگه دارند».
سخن‌گوی دولت پنجاب آزادی آقای سعید از سوی دولت را، با بیان این‌که «هرچند نگرانی‌های ما در مورد فعالیت وی، هنوز رفع نشده است» تایید کرده است. هرچند که سعید بارها از بازداشت طولانی‌مدت یا اتهامات جدی قانونی دوری کرده است، اما این اولین‌باری نبود که وی در بازداشت خانگی به‌سر می‌برد. او پس از حملات سال 2008 در بمبئی، حداقل دو بار تحت بازداشت خانگی قرار گرفته است.
برای دهه‌ها، پاکستان به گروه‌هایی مانند لشکر طیبه –که به‌خاطر حملاتش بالای سربازان هندی در کشمیر، به‌عنوان یک سرمایه پنداشته شده است- با یک دید ملایم و خوش‌بینانه دیده است؛ با این‌که حکومت پاکستان با گروه‌های جهادی مانند طالبان پاکستانی که مستقیما این کشور را تهدید می‌کنند، مبارزه می‌کند.
ایالات متحده، به‌رغم فشارش بر پاکستان برای اقدام علیه شبه‌نظامیانی مانند آقای سعید، پیام‌های متفاوتی نیز ارسال کرده است.
فقط یک ماه پیش، مجلس سنای ایالات متحده، مقرره‌یی مرتبط به کمک مالی دولت امریکا به پاکستان برای تلاش‌های این کشور در جهت مهار فعالیت‌های لشکر طیبه را متوقف و لغو کرد. این مقرره که بخشی از قوانین وسیع‌تر تامین مالی از سوی پنتاگون است -که کنگره آن را در تابستان گذشته معرفی کرد- وزارت دفاع را مجبور به تایید این می‌کرد، که اسلام‌آباد فعالیت لشکر طیبه در داخل پاکستان را خنثا کرده است، یا 350 میلیون دالر کمک‌های امریکا به این کشور را با خطر مواجه می‌کرد.
تد پو، نماینده‌ی جمهوری‌خواه تگزاس گفت که کمک نظامی به پاکستان منبع اصلی تنش بین پنتاگون و کنگره بوده است.
آقای پو در یک مصاحبه‌ی تلفنی هفته‌ی گذشته گفت: «این مسأله که ما پول دادن –کمک‌های نظامی و خارجی- به پاکستان را ادامه می‌دهیم، من را مبهوت می‌کند. آن‌ها لانه‌ی امنی برای گروه‌های تروریستی هستند، از طالبان گرفته تا لشکر طیبه. مردمان نظامی در طول سال‌ها برای من این را ثابت نکرده‌اند که ما باید حمایت نظامی از پاکستان را ادامه بدهیم».
رییس‌جمهور ترمپ آشکارا از نقش پاکستان در منطقه انتقاد کرده است. او در ماه آگست استراتژی آسیای میانه را اعلام کرد که از پاکستان به‌خاطر فراهم کردن «لانه‌های امن» برای گروه‌های تروریستی انتقاد کرد. رییس‌جمهور ترمپ قول داد که در عوض، رابطه ایالات متحده با هند را تقویت کند.
سخنرانی ماه آگست رییس‌جمهور ترمپ، در اسلام‌آباد ناچیز دانسته شد. در پی آن مقامات پاکستانی اظهار داشتند که به‌جای پرداخت غرامت برای روابط تیره‌ی خود با واشنگتن، با چرخشی، به‌سوی چین خواهند شتافت. هم‌اکنون چین میلیاردها دالر را برای ساخت شبکه‌‌یی از جاده‌ها و یک بندر در پاکستان، مصرف می‌کند.
آقای پو میگوید: «ما نمی‌توانیم وفاداری پاکستان را خریداری کنیم. آن‌ها با هرکسی، چه چین باشد، چه تروریست‌ها و چه ما، بازی می‌کنند».
پاسخ هند به حکم دادگاه پاکستان در مورد حافظ سعید، توام با خشم بود.
سازمان رسانه‌یی India Today در کانال خبری خود تیتر تبلیغاتی‌یی را داشت که می‌گفت «جهاد بر عدالت» غالب شده است. Gaurav C. Sawant یک مجری خبر هندی، با اشاره به حملات سال 2008 بمبئی، آقای سعید را «قصاب 166 لبخند بی‌گناه» خواند.
تورن‌جنرال گ.د. بخشی، یک کارشناس دفاعی هند در یک مصاحبه با کانال خبری گفت: «هر زمانی‌که فشار بین‌المللی روی پاکستان به یک درجه‌ی معین می‌رسد، آن‌ها به زندانی کردن حافظ سعید و طرف‌داران او اقدام می‌کنند. هنگامی‌که فشار فروکاست کرده و رفع شد، دادگاه پاکستانی به‌زودی و بدون معطلی درمی‌یابد که که شواهدی مبنی بر نگه‌داشتن حافظ سعید در زندان، وجود ندارد».
در حال حاضر، حدس‌وگمان در پاکستان روی این متمرکز است که آیا آقای سعید به‌صورت آزادانه نقش رهبری را در ملی مسلیم‌لیگ، حزب سیاسی‌یی که توسط گروه او، جماعت‌الدعوه شکل گرفته است، را به عهده خواهد گرفت یا خیر.
نوید قمر، یکی از مدیران «ملی مسلیم‌لیگ» در یک مصاحبه با نیویورک تایمز در ماه سپتامبر گفته بود، که این حزب دعای آقای سعید را با خود داشته و هر زمانی که او آزاد شود، رهبری حزب را به عهده خواهد گرفت.
آقای آوان از گروه جماعت‌الدعوه، به روز چهارشنبه گفت: «زمانی‌که او بیرون برآید و تمام فعالیتش را از سر بگیرد و کارش را آغاز کند، بعدا ما اعلام خواهیم کرد که برنامه‌‌های او در مورد حزب چیست».
حافظ سعید؛ رهبر لشکر طیبه از سوی دادگاهی در پاکستان آزاد شد
