مقامهای حکومت افغانستان میگویند صبح امروز، دوشنبه 5 سنبله، دو فروند جنگندهی تاجیکستانی، جنگلی را در نقطهی صفری مرز میان افغانستان و تاجیکستان بمباران کردهاند.
این جنگندهها طالبان و قاچاقبران مواد مخدر را هدف قرار داده که در نتیجهی آن شش نفر کشته شدهاند. این افراد اعضای گروه طالبان و قاچاقبران مواد مخدر بودهاند.
اما سید غفوراحمد جاوید، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان به روزنامه اطلاعات روز گفت که تیم تحقیقاتی وزارت دفاع این رویداد را بررسی میکند تا تثبیت شود که حمله در داخل خاک افغانستان انجام شده است یا در داخل خاک تاجیکستان.
وزارت دفاع افغانستان جزئیات بیشتر در این مورد ارایه نمیکند و در پاسخ به سوالی که آیا افغانستان در جریان این عملیات قرار داشته یا خیر، سخنگوی این وزارت گفت که پس از تکمیل شدن تحقیقات جزئیات این رویداد با رسانهها شریک میشود.
بمباران جزیره
دفتر مطبوعاتی ولایت تخار میگوید که جنگندههای تاجیکستانی منطقهیی را در نقطهی صفری بمباران کردهاند و این منطقه نه برای نیروهای مرزی افغانستان و نه برای نیروهای مرزی تاجیکستان قابل دسترس است.
جواد هجری، سخنگوی والی تخار در گفتوگو با روزنامه اطلاعات روز گفت که در این منطقه اکثراً قاچاقبران مواد مخدر، مافیا و مخالفان مسلح فعالیت دارند و وظیفهی آنان انتقال مواد مخدر به تاجیکستان است.
این حمله حوالی ساعت هفت صبح روز دوشنبه در جزیرهیی در ولسوالی درقد ولایت تخار انجام شده است. براساس معلومات آقای هجری، در این منطقه خانههای مسکونی وجود ندارد و به دلیل عدم دسترسی نیروهای مرزی افغانستان به محل رویداد، جزئیات بیشتر تاکنون در دست نیست.
عصمتالله قربانی، عضو شورای ولایتی تخار نیز میافزاید که جنگلی مشترک در مرز افغانستان و تاجیکستان در ولسوالی درقد وجود دارد که در آنجا نیروهای سرحدی و نگهبانان جنگل تاجیکستان با قاچاقبران مواد مخدر درگیر شدهاند و نیروهای هوایی به دنبال آن جنگل مشترک را بمباران کردهاند.
ولسوالی درقد یکی از ولسوالیهای ناامن ولایت تخار است که از آن بهعنوان یکی از مسیرهای اصلی انتقال مواد مخدر به آسیای میانه استفاده میشود. این ولسوالی در سالهای اخیر چندین بار میان نیروهای افغان و گروه طالبان دستبهدست شده است.
ماجرا چگونه آغاز شد؟
مقامهای محلی ولایت تخار میگویند که در پایان روز یکشنبه قاچاقچیان مواد مخدر و نیروهای مرزی تاجیکستان باهم درگیر شدهاند.
جواد هجری در این مورد گفت که عصر روز یکشنبه درگیری میان قاچاقبران مواد مخدر و جنگلبانان تاجیکستان رخ داده است و در نتیجهی آن دو نفر از جنگلبانان تاجیکستانی کشته شده و به دنبال صبح روز دوشنبه جنگندههای تاجیکستان ساحه را بمباران کردهاند.
در سوی دیگر مقامهای تاجیکستان گفتهاند که جنگجویان افراطی افغان از مرز دو کشور عبور کرده و دو شهروند تاجیکستان را کشتهاند.
محمد اولو خواجهیف، سخنگوی کمیته امنیت ملی تاجیکستان گفته است که یک گروه مسلح نامعلوم ساعت سه پس از چاشت روز یکشنبه از سرحد عبور کرده و تا حدود 50 تا 100 متری ولسوالی فرخار در منطقه سرحدی حمدان مرز با افغانستان داخل شدهاند.
او گفته است که این افراد مسلح بر یک موتر که سه کارمند جنگلداری تاجیکستان را انتقال میداد حمله کرده و در نتیجه تیراندازی دو جنگلبان کشته و یک تن دیگر شان زخمی شده است.
مقامهای افغان ادعا کردهاند که جنگندههای تاجیکستان ساحه را بمباران کردهاند اما مقامهای تاجیکستان با تایید درگیری در ساحه گفتهاند که حمله هوایی انجام نشده است.
در نزدیکی نقطه مرزی نیروهای روسیه نیز حضور دارند و گزارش شده است که احتمال دارد جنگندههایی که عملیات انجام داده متعلق به روسیه باشد. اما روسیه با رد این گزارش گفته که هواپیماهایش در این حمله شرکت نداشته است.
تاجیکستان حریم هوایی افغانستان را نقض کرده است
درحالی که مقامهای حکومت افغانستان مدعی اند که جنگندههای تاجیکستان در نقطه صفر مرزی و بدون هماهنگی با جانب افغانی عملیات انجام داده، برخی از کارشناسان نظامی میگویند این عملیات از نگاه قانونی و نظامی حاکمیت ملی افغانستان را نقض کرده است.
جنرال عتیقالله امرخیل، آگاه نظامی به روزنامه اطلاعات روز گفت: «صریحاً سرحد را نقض کرده، بالای خاک ما حمله کرده. این را تعرض نظامی میگویند. کشور افغانستان حق دارد که در جامعه ملل شکایت کرده و خساره آن را از تاجیکستان بگیرد.»
این نظامی افغان میافزاید که افغانستان دافعه هوا ندارد و هرکس میتواند بر آن تجاوز کند و اگر افغانستان طیارات شکاری یا دافعه هوا میداشت، هر کشوری که طیارهاش نزدیک سرحد افغانستان میشد، افغانستان حق داشت که پس از دادن اخطار و در صورت نزدیک شدن طیاره به خاک کشور آن را از بین ببرد.
در سالهای اخیر ناامنی در مرز میان افغانستان و تاجیکستان افزایش یافته است. تاجیکستان نگران امنیت ملی خود از طریق مرز افغانستان است و برای جلوگیری از این تهدیدها، واحد ویژه نظامی را در مرز افغانستان ایجاد کرده است. این واحد نظامی مسوول نظارت و بررسی دقیق از فعالیتهای مرزی است که حدود یک هزار نظامی در چوکات این واحد فعالیت میکنند.
افزون بر این تاجیکستان و افغانستان پیمان همکاری دو جانبه را نیز امضا کردهاند. این پیمان در ماه جوزای 1394 از سوی صلاحالدین ربانی، وزیر خارجه افغانستان و سراجالدین اصلوف، وزیر خارجه تاجیکستان در جریان سفر عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی امضا شد.
بر بنیاد این سند، دو کشور در سطح وزیران خارجه و دیگر سطوح دیپلماتیک به منظور هماهنگی و همکاری بیشتر برای تطبیق برنامههای دارای اولویت اقتصادی، تحولات منطقهیی و بینالمللی منظم گفتوگو میکنند و دو طرف وظیفه دارند که بر سر مسایل مربوط به امنیت منطقه، مبارزه با تروریزم، جداییطلبی، افراطگرایی، جنایتهای سازمان یافته و قاچاق مواد مخدر گفتوگو و همکاری کنند.
گسترش ناامنی در شمال افغانستان و حضور داعش در چندین ولایت شمالی این کشور کشورهای آسیای میانه، از جمله تاجیکستان، را نگران کرده است. این کشورها به این باور اند که شورشیان اسلامگرا که در صف داعش در سوریه و عراق جنگیدهاند، در تلاش اند تا از طریق افغانستان به کشورهای آسیای میانه نفوذ کنند.
در ماه دلو سال گذشته رییسان ارتش هفت کشور، از جمله تاجیکستان در نشستی در کابل درباره مبارزه با تروریزم و مواد مخدر بحث کردند. در ماه سرطان امسال روسیه و تاجیکستان مانور نظامی چهار روزه را در نزدیکی مرز افغانستان راهاندازی کردند. هدف از این مانور نظامی مقابله با حمله احتمالی طالبان گفته شده بود.