منبع: فارین پالیسی
نویسنده: خورشید صمد
برگردان: جواد زاولستانی
مردم افغانستان به صورت گسترده در انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی هفته‌ی گذشته اشتراک کردند تا به نامزدان دل‌خواه‌شان رای بدهند. تخمین زده شده است که در این انتخابات، در حدود هفت میلیون نفر رای‌شان را در صندوق‌ها ریخته‌اند. این انتخابات، رقم زننده‌ی نخستین انتقال دموکراتیک قدرت در تاریخ افغانستان است. کرزی پس از 12 سال رهبری افغانستان، حق نداشت برای بار سوم خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری کند. با آن‌هم، چیزهای زیادی با اهمیت بیش‌تر از صرف انتقال قدرت از کرزی به جانشینش، در مخاطره اند: ثبات افغانستان پس از خروج در حال تعلیق نیروهای ایالات متحده و ناتو در آخر 2014، آزادی‌های مدنی و حقوق زنان به یک میزان در خطر اند.
به این دلیل، زنان افغانستان وظیفه‌ی مدنی‌شان را جدی گرفتند. بر‌اساس گفته‌ی کمیسیون مستقل انتخابات، 35 درصد از 16 میلیون واجد شرایط رای‌دهی، زنان بودند. اکنون آرای مردم افغانستان در حال حساب شدن است و نتایج ابتدایی آرای نامزدان اعلان نشده است. با آن‌هم، احتمال می‌رود انتخابات به دور دوم کشیده شود. اگر دور دوم انتخابات برگزار شود، قرینه‌های زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند در دور دوم، شمار خیلی بیش‌تر زنان در رای‌دهی شرکت جویند.
در سال 2009، به دلیل تهدیدهای امنیتی و تقلب گسترده، از 15 ملیون رای‌دهنده فقط 4.6 ملیون آن‌ها در انتخابات شرکت کردند و زنان 38 درصد رای‌دهندگان ثبت نام شده را تشکیل می‌دادند. در سال 2004 که خوش‌بینی نسبت به آینده خیلی بالا و تهدید طالبان اندک بود، 42 درصد رای‌دهندگان زنان بودند. در آن زمان، تعداد رای‌دهندگان واجد شرایط 12 ملیون نفر ثبت گردیده بود.
این فصل انتخابات هم‌چنان شاهد حضور گسترده‌ی زنان در کنار رقیبان مرد بود. این واقعیت نشان دهنده‌ی گذار افغانستان از دوران حاکمیت استبدادی طالبان است. 13 پیش، در دوران حاکمیت طالبان، زنان شهروند به شمار نمی‌آمدند و از مشارکت در حوزه‌ی عمومی زندگی ممنوع بودند.
در سال جاری، 323 سیاست‌مدار زن، آشکارا برای رسیدن به چوکی‌های شورای ولایتی مبارزه کردند و منزلت اجتماعی زنان را در جامعه‌ی به طور سنتی پدرسالارِ افغانستان، بالا بردند. این زنان بلندپرواز، پیر و جوان، شعارهای امیدوار کننده‌ای سر دادند. به طور نمونه، خاطره اسحاق‌زی، یکی نامزدان شورای ولایتی کابل است که در پوسترهایش «تأمین عدالت، حقوق بشر و حقوق زنان» را برای تمام مردم افغانستان وعده می‌دهد.
با آن‌که هیچ‌زنی در انتخابات ریاست جمهوری امسال نامزد نبود، سه زن نامزد معاونت کاندیداهای ریاست جمهوری بودند. مهم‌ترین آنان، د‌کتر حبیبه سرابی است که پیش از این به عنوان نخستین والی زن در بامیان کار می‌کرد. حضور او در یکی از تیم‌های انتخاباتی، باعث شد که خیلی از زنان به او رای بدهند تا نخستین زن به معاونت ریاست جمهوری برسد. نامزدان ریاست جمهوری امسال نیز به این واقعیت پی برده بودند که برای برنده شدن به رای زنان نیاز دارند. حبیبه سرابی در این اواخر اظهار داشت: «سیاست‌ورزی به حیث یک زن، کاری پرخطر است. اما ما باید این خطر را بپذیریم؛ در غیر آن صورت، به هدف خود رسیده نمی‌توانیم. ما نباید توقع داشته باشیم که همه‌چیز می‌تواند آسان به دست آید یا راه رسیدن ما به آن پاک و هموار است».
در جریان فصل مبارزات انتخاباتی، سه نامزد پیش‌تاز در اظهارات‌شان طرف‌دار حقوق زنان بودند تا رای آنان را نفع خود تغییر دهند. یکی از این پیش‌تازان، اشرف غنی احمدزی بود که زنش- رولا- را در مبارزات خویش شریک کرد. رولا که یک لبنانی-آمریکایی مسیحی‌باور است، در یک گردهم‌آیی به مناسبت روز جهانی زن، صحبت کرد. همسر عبدالرشید دوستم که زبیده نام دارد نیز در این محفل حضور یافته بود.
به دلیل مشکلات امنیتی، کارزار انتخاباتی زنان در خیلی از ولایات به‌خوبی پیش نرفت. طالبان، آشکارا اعلان کرده بودند که روند انتخابات را برهم خواهند زد و گفته بودند که هم نامزدان و هم طرف‌داران آنان را خواهند کشت. آنان ادعا کرده بودند که انتخابات نیرنگ دیگر امریکایی‌ها برای ادامه دادن حضور‌شان در افغانستان است.
یک بیانیه‌ی طالبان که در روزهای نزدیک به انتخابات روی و‌ب‌سایت‌شان قرار گرفته بود، به جنگ‌جویان خود دستور داده بود که کارمندان انتخابات، محل‌های رای‌دهی و کاروان‌های امنیتی نامزدان را هدف حمله قرار دهند. از آغاز ماه فبروی (اواخر ماه دلو) تا کنون نزدیک به 24 تن از کارمندان انتخابات توسط طالبان کشته شده‌اند و بر‌اساس گزارش پولیس افغانستان، در روز انتخابات 24 تن کشته و 43 فرد ملکی زخمی شدند.
با وجود ادعاهای تقلب و کمبود برگه‌های رای‌دهی به دلیل اشتراک گسترده‌ی مردم، انتخابات شورای ولایتی و ریاست جمهوری بهتر از انتظار برگزار شد و باید به آن، به عنوان پیروزی مردم افغانستان نگریسته شود. مهم‌تر از همه، انتخابات معین خواهد کرد که دست‌آوردهای دوازده سال گذشته در زمینه‌ی حقوق زنان تا چه اندازه در جریان روند انتقال توسط حکومت جدید حفظ خواهند شد. زنان افغانستان ترس از آن دارند که با کاهش حمایت غرب اگر تندروان به قدرت برگردند، دست‌آوردهای یک دهه‌ی اخیر‌شان از دست می‌روند و طالبان به‌زودی کشور را به گذشته بر‌خواهند گرداند. این نگرانی‌ها، به مبارزات انتخاباتی امسال اهمیت و ضرورت بیش‌تری به زنان داده بود تا حضور‌شان را در سطوح رهبری در جامعه‌ی عمیقا محافظه‌کار افغانستان ثابت و قابل پذیرش سازند.
اکنون افغانستان نمی‌تواند زنانش را نادیده بگیرد، به گذشته بر‌گردد و از نصف نفوسش غافل شود. مهم‌تر از همه، افغانستان دیگر نمی‌تواند دست‌آوردهای یک دهه‌ی گذشته را ببازد. چون اگر این دست‌آورها را ببازد، موقعیتش در میان جامعه‌ی جهانی و نفوذ منقطه‌ای‌اش را از دست خواهد داد. مهم نیست که چه کسی برنده‌ی انتخابات می‌شود، مهم این است که حضور و مشارکت زنان در زندگی اجتماعی تضمین گردد و آنان بتوانند در ساختن یک جامعه‌ی با‌ثبات، عادلانه و صلح‌آمیز سهم بگیرند.
