حدود نیم ساعت در منطقهی دهافغانان در مزدحمترین نقطهی مرکز شهر کابل در کنار پل هوایی پیادهرو ایستاده میشوم. در این مدت هیچ عابری از آن نمیگذرد و جاده پر است از موتر و آدمهایی که از لای موترها از جاده رد میشوند. پس از نیم ساعت، پیرمردی با دست شکسته که بر گردنش آویزان است از پلههای آن پایین میآید. میگوید که چون دستش شکسته است و از ترس این که او را موتر نزند از روی پل رد شده است.
این پلها به دلیل این که هیچ عابری از روی آن نمیگذرد، حالا تبدیل به جای امنی برای استفاده از مواد مخدر و رفع حاجت شده است. در روی پلی که سالهاست در دهافغانان ساخته شده، بقایایی از مواد مخدر و مدفوع انسان دیده میشود.
عبدالبشیر، مرد دانشگاهی و کارمند یکی از ادارههای دولتی با عجله از زیر این پل عبور میکند. از او میپرسم که چرا از روی پل نمیگذرد؟ میگوید: «سابق این پل بند بود، هیچ کس از آن عبور نمیکرد. اکنون هم کسی از آن نمیگذرد، به خاطر این که مردم فرهنگ استفاده از آن را نمیدانند و همینطوری عادت کردهاند. تا فرهنگ کمی بالا برود، باید پیادهرو را نرده بگیرد که مردم از جاده نه بلکه از روی پل عبور کنند.»
ترافیک موظف در اینجا میگوید اکنون که ساعت چهار پس از ظهر است. این وقت روز، به دلیل این که ماموران دولتی همه از کار به سوی خانه میروند، یکی از مزدحمترین ساعات روز در پایتخت است. به گفتهی او اگر عابران پیاده از روی پل رد شوند، ازدحام و حوادث ترافیکی به طور چشمگیر کاهش مییابد.
بر بنیاد آماری که در سال 2018 از سوی وزارت صحت عامه منتشر شد، سالانه در کشور 840 نفر در اثر حوادث ترافیکی کشته میشوند. بر اساس اطلاعات مدیریت ترافیک کابل بیاحتیاطی شهروندان در عبور از جادهها یکی از عوامل عمدهی حادثات ترافیکی در شهر کابل است.
شهرداری کابل امسال افزون بر پلهای عابر پیادهرو که در سالهای قبل ساخته شده بود، کار ساخت 10 پل دیگر را نیز آغاز کرده که به گفتهی این نهاد، در آستانهی تکمیل شدن است.
جلیل سلطانی سخنگوی شهرداری کابل میگوید که این پلها روی جادههای ساخته شده است که در آن حوادث ترافیکی و ازدحام بیشتر بوده است: «شهرداری کابل پس از بررسی نقاط آسیبپذیر به لحاظ حوادث ترافیکی، کار ساخت 10 پل عابر پیادهرو را در نقاط مختلف شهر کابل آغاز کرد. اکثر این پلها در نزدیکی مکاتب و شفاخانهها ساخته شده است، زیرا در آن مناطق تردد کودکان و زنان بیشتر است، دو قشری که بیشتر از دیگران از حوادث ترافیکی آسیب میبینند.»
آقای سلطانی میگوید که هزینهی کلی این پلها 41 میلیون افغانی است و قرار است تا یک ماه دیگر افتتاح شود.
یکی از این پلها در منطقه قوای مرکز، جلوی مکتب ملالی ساخته شده است. این پل نیز با سرنوشت پل ده افغانان گرفتار شده است. به ندرت عابری از روی آن میگذرد. پس از حدود 20 دقیقه که در پای آن پل ایستاده بودم، مردی از آنسوی جاده از پلههای پل بالا شد و چند دقیقهای روی پل ایستاد و بعد آهستهآهسته پایین آمد. وقتی پایین شد از او پرسیدم چطور شد که از روی پل رد شده؟ در پاسخ گفت: «من کارمند مکتب ملالی هستم. خسته شده بودم و آمدم سر پل تا از آنجا شهر را ببینم.»
شهرداری کابل فقدان فرهنگ استفاده از خدمات شهری را یکی از مشکلات جدی در شهر کابل عنوان میکند.
جلیل سلطانی سخنگوی شهرداری میگوید که همزمان با افتتاح این پلها، برنامهی آگاهیدهی عامه برای استفاده از آن نیز از طریق رسانههای جمعی و شبکههای اجتماعی آغاز خواهد شد.
این پلهای در حدی سوت و کور و عابر ندیدهاند که برخیها از آن به عنوان دستشویی استفاده میکنند. سردار محمد، میگوید که وقتی در شهر تشناب نباشد، مردم مجبورند در کنار دیوار یا جاهای دیگر مثل سر پل رفع حاجت کنند.
شهرداری کابل اما میگوید که هماکنون 32 سرویس بهداشتی شهری در کابل وجود دارد اما پاسخگوی نیازمندی جمعیت انبوه کابل را ندارد.
آقای سلطانی میگوید که پس از این شهرداری کابل در نظر دارد که هر سال به تعداد این سرویس بهداشتیها بیفزاید: «شهرداری کابل در نظر دارد که در سال مالی 98، ساخت تشنابهای شهری را روی دست گیرد و با گذشت هر سال به شمار آن بیفزاید.»
شماری از پلهای هوایی عابر پیاده، به دلیل این که در نزدیکی تاسیسات نظامی ساخته شده، غیر فعال است. مثل پل پیش باغوحش که در نزدیکی ریاست سرحدی وزارت داخله موقعیت دارد.
سخنگوی شهرداری کابل میگوید برای این که شهرداری از این پلها به عنوان جایی برای نصب پوسترهای تبلیغاتی که برای شهرداری یک منبع عایداتی است، استفاده میکند این پلها تا کنون برداشته نشدهاند.
با وجود اینکه با توجه به آمار بلند حوادث ترافیکی در شهر کابل ساخت این پلها نیاز جدی شهروندان کابل است، مردم از آن استفادهی مثمر نمیکنند. اکنون این پلها جز این که برای نصب پوسترهای تبلیغاتی استفاده میشود و قسمتی از فضای کابل را اشغال کرده، هیچ سودی برای شهروندان کابل ندارند.