پس از بالاگرفتن تنشها میان پاکستان و هند روی حملهی انتحاری کشمیر تحت کنترل هند در روزهای اخیر، هند دیروز (سهشنبه، ۷ حوت) اعلام کرد که جنگندههای هوایی این کشور، یک مرکز گروه «جیشمحمد» را در منطقهی «بالاکوت» ایالت خیبر پختونخواه در شمال پاکستان هدف قرار داده است. این کشور گفته است که در این حمله تعدادی زیادی از اعضای این «گروه تروریستی» کشته شدهاند.
صبح امروز (چهارشنبه، ۸ حوت) اما پاکستان اعلام کرد که دو جنگندهی هوایی هند را سقوط داده است. آصف غفور، سخنگوی ارتش پاکستان در صفحهی رسمی تویترش نوشته است که خلبانهای این جنگندهها نیز توسط نیروهای ارتش این کشور دستگیر شدهاند، اما سوشما سوراچ، وزیر خارجهی هند تأیید کرده است که فقط یک جنگده و خلبان این کشور ناپدید شده است. خانم سوارچ گفته است که پاکستان صبح امروز یک مرکز نظامی هند در کشمیر را هدف قرار داده و هند جنگندهی هوایی پاکستان را هدف قرار داده است.
در همین حال، ارتش پاکستان گفته است که این حملهی هوایی به منظور دفاع از این کشور در خاک هند صورت گرفته است.
از سویی عمران خان، نخستوزیر پاکستان در واکنش به این تنشها خواستار اقدامات محتاطانه شده و گفته است که با سلاحهای که پاکستان و هند دارند، میتوانند باعث اتخاذ تصمیمهای اشتباه شود.
این تنشها پس از حملهی انتحاری گروه جیشمحمد در کشمیر تحت کنترل هند ایجاد و بالا گرفت. در این حمله که حدود دو هفتهی پیش (۲۵ دلو) صورت گرفتهبود، دستکم ۴۴ سرباز پولیس هند کشته شدند. بر اساس گزارشها، این حمله با برخورد یک موتر بمبگذاریشده که حامل ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلوگرام مواد منفجره بود، بر یکی از ۷۰ موتر حامل ۲۵۰۰ سرباز پولیس این کشور، صورت گرفته است. این حمله در 30 سال گذشته بیسابقه خوانده شده است.
پاکستان و هند هر دو قدرت نظامی مجهز به سلاحهای هستوی در همسایگی یکدیگر اند. این دو کشور روی موضوع مالکیت کشمیر از زمان جداییشان از یکدیگر در سال ۱۹۴۷ میلادی تا کنون، شاهد سه جنگ بزرگی در سالهای ۱۹۴۸، ۱۹۶۵ و ۱۹۷۱ و یک جنگ کوچکتر در سال ۱۹۹۹ بوده است. در حال حاضر هر کدام از این کشورها بخشهایی از کشمیر را در کنترل خود دارند.
بروز اختلافات اخیر میان کشمیر و هند
به دنبال حملهی انتحاری گروه جیشمحمد در کشمیر، این کشور پاکستان را متهم به عدم برخورد جدی با گروه جیشمحمد کرد. نرندرا مودی، نخستوزیر هند نیز بعد از وقوع این حمله، به پاکستان هشدار داده بود که در اسلامآباد بیثباتی کشورش نقش دارد. او تأکید کرده بود که عاملان این حمله، «بهای گزافی» خواهند پرداخت.
پس از آن، نخستوزیر پاکستان در واکنش به گفتههای آقای مودی از هند خواسته بود که از متهمکردن پاکستان در مورد حملهی کشمیر، دست بردارد. او گفته بود که هند اگر مدرک و شواهدی مبنی بر دستداشتن پاکستان در این حمله دارد، ارایه کند و به جای «تهدید به مقابله» روی حل مسألهی کشمیر، مذاکره کند. او هشدار داده بود: «پاکستان در صورت اقدامات نظامی هند، به مقابلهی بالمثل، بدون درنگی اقدام میکند.»
اما وزارت خارجهی هند دیروز در پی حملهی جنگندههای این کشور بر مراکز گروه جیشمحمد در پاکستان، در اعلامیهای گفته بود که این حمله به خاطر عدم اقدام پاکستان علیه این «گروه تروریستی» در خاک این کشور، «ضروری» بوده است. در این اعلامیه تأکید شده بود: «هند بارها از پاکستان خواسته است که اقدامی علیه گروه تروریستی جیشمحمد انجام دهد و از آموزش و مسلحشدن نیروهای افراطی در پاکستان جلوگیری کند، اما این کشور هیچ اقدام مؤثری برای از میانبردن این گروه در خاکش، اقدامی نکرده است.»
در این اعلامیه همچنان تصریح شده بود که گروه جیشمحمد قصد چندین حملهی دیگر را نیز در خاک هند داشته است.
در پی این حمله که به ادعای شماری از مقامات هندی، حدود ۳۰۰ نفر از اعضای گروه جیشمحمد کشته شدهاند، پاکستان با «بیمعنا»خواندن این ادعاها گفته بود که به این حمله، پاسخ میدهد.
واکنشها به تنش میان هند و پاکستان
وزارت خارجهی امریکا دیروز (سهشنبه، ۷ دلو) در اعلامیهای از دو کشور هند و پاکستان خواسته است که به این تنشها پایان دهند و از «خویشتنداری» کار گیرند. در اعلامیه آمده است که مایک پمپیو، وزیر خارجهی امریکا با همتایان هندی و پاکستانیاش نیز روی این موضوع صحبت کرده است.
به نقل از اعلامیه، آقای پمپیو به وزیران خارجهی دو کشور گفته است که این تنش خلقشده را بدون اقدام نظامی حلوفصل کنند.
در همین حال اتحادیهی اروپا نیز دیروز از این دو کشور خواست که دو طرف از «حداکثر خویشتنداری» کار گیرند و از تشدید تنش اجتناب کنند. این اتحادیه گفته است که با هر دو کشور پیوسته در تماس میماند و در تلاش کنترل اوضاع، از طریق گفتوگو میان دو کشور میباشد.
تأثیرات تنش هند و پاکستان بر افغانستان
در آخرین اقدامهای دو کشور، پاکستان فضایش را بر روی تمامی پروازهای تجاری مسدود کرده است. همچنان شماری از رسانهها گزارش دادهاند که پروازهای غیرنظامی در مناطق مورد منازعه از سوی دو کشور نیز ممنوع شده است. همزمان با این تصمیم، یک هواپیمای شرکت «کامایر» متعلق به افغانستان که صبح امروز به مقصد هند از کابل حرکت کردهبود، نیز از فضای پاکستان برگشت داده شده است.
در همین حال، ادارهی هوانوردی ملکی کشور نیز در اعلامیهای از تمامی پروازهای کشور که از خطوط پروازی پاکستان عبور میکند، خواسته است که پروازهای شان را لغو کنند.
پیشتر زاهد نصرالله، سفیر پاکستان در کابل در واکنش به گفتههای نرندرا مودی، مبنی بر هشدار هند به پاکستان در پی حملهی کشمیر گفته بود که هر گونه حملهی هند ثبات منطقه را آسیب میزند و ظرفیت صلح، از جمله روند صلح افغانستان را متأثر میکند. به دنبال آن، وزارت خارجهی کشور زاهد نصرالله را به دلیل این اظهاراتاش احضار کرد.
در اعلامیهای که از سوی این وزارت در پیوند به احضار سفیر پاکستان به نشر رسیده بود، آمده است که دولت افغانستان با احضار این دیپلمات ارشد پاکستان، از آن کشور خواسته است که به تعهداتش در قبال افغانستان، به خصوص روند صلح در کشور، پابند باشد و همچنان از آقای نصرالله خواسته است که از «اظهارات بیربط که هیچ مشکلی را حل نمیکند» در مورد افغانستان خودداری کند.