مسجدهای بزرگ دنیا، جدا از فضای روحانی و ملکوتی و امواج مثبتی که در بر دارند، از جهت معماری نیز بسیار مورد توجه می باشند. البته این امر، در گذشته نیز صادق بوده است، تا جایی که اکنون سبکی غنی در معماری به نام معماری اسلامی داریم.
مسجد، عبادت‌گاه مشترکی میان تمام مسلمانان دنیاست که بدون در نظر گرفتن فرقه‌ی خاص آن‌ها، همگی در کنار هم جمع شده و به عبادت خداوند متعال می پردازند.
آیینه‌کاری، سقف‌های گنبدی‌شکل، طاق و بستان‌های پی در پی و تو در تو و… همگی از ویژگی های منحصر‌به‌فرد این سبک زیبای معماری اند. در بسیاری از کشورهای دنیا، مسجدهای برای مسلمانان و غیرمسلمانان به صورت قطب گردش‌گری درآمده و هرکسی را با هر‌دینی به خود جذب می کند.
مسجدها در دنیا نیز درست مانند تمامی بناهای کاربرد یک‌سان دنیا، از جهات زیبایی، قدمت و حتا بزرگی، رتبه‌بندی شده و به معرض دید جهانیان گذاشته می‌شوند.
معرفی 10 مسجد زیبای دنیا:
- 1. مسجد جامع پوتراجایا
این مسجد که نزد جهان‌گردان معروف به مسجد صورتی است، با الهام از معماری ایرانی صفویه در داخل دریاچه‌ی مصنوعی شهر پوتراجایا و در کنار پلی مشابه‌سازی شده‌ی پل خواجوی اصفهان ساخته شده و تنها از یک ضلع به خشکی راه دارد.
مناره‌های این مسجد برگرفته از مسجد شیخ عمر در بغداد و دیواره‌های آن با الهام از ایوان شاه حسن در کازابلانکای مراکش ساخته شده است. رنگ صورتی این مسجد با سنگ‌های گرانیت کف و درب‌های چوبی مسجد هم‌آهنگ شده و جلوه‌ای متفاوت از دیگر مسجدهای معمول به آن داده است. این مسجد 10 هزار نفر را در خود جای می‌دهد.
شبستان اصلی، فضایی ساده با دوازده ستون و تزیینات اسلامی است. آب‌نماهای متعدد صحن با رواق ستون‌دار اطراف محاط شده است. تک‌منار 116 متری، بلندترین نشانه‌ی منطقه است که با الهام از منار مسجد شیخ عمر بغداد ساخته شده است. طول منار به نشانه‌ی پنج اصل اسلام به پنج بخش تقسیم شده است. معماری بنا به نحوی است که باد در درون فضاها به چرخش درآمده و فوران هوا‌فضایی مطبوع برای نمازگزاران به وجود آورد. مسجد همه روزه به غیر از روزهای جمعه و در ساعت‌های برپایی نماز جمعه بر روی گردش‌گران باز است.
برای ورود غیرمسلمانان و افراد بی‌حجاب، شنل‌های خاصی به رنگ آبی و صورتی قرار داده شده‌اند.
- 2. مسجد عبودیه
این مسجد زیبا در كوالاكانگ‌سار، در ايالت پراك، قرار گرفته و از دور با گنبد زیبای طلایی رنگش خودنمایی می کند. این مسجد در بین سالهای 1913 تا 1917 ساخته شده و در طی این سال‌ها، بارها به مرمت آن پرداخته‌اند. معماری بیرونی آن بیش‌تر به سبک مسجدهای هندوستانی شبیه بوده؛ اما وقتی به داخل آن می رویم، تلفیقی زیبا از معماری اصیل و سنتی اسلامی آمیخته با ذوق و سلیقه‌ی خراسانی را می‌توان به وضوح دید.
- 3. مسجد سلطان احمد
مسجد سلطان احمد یا همان مسجد آبی، مسجدی است که در شهر استانبول واقع شده است. این شهر که در زمان امپراطوری عثمانی طی سالهای ۱۴۵۳ تا ۱۹۲۳ پایتخت این کشور بوده‌است هم اکنون بزرگترین شهر ترکیه است.
این مسجد یکی از زیباترین شاهکارهای معماری اسلامی است. این مسجد به علت وجود کاشی‌های آبی رنگ در طراحی داخلی به «مسجد آبی» شهرت دارد.مسجد آبی طی سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۹ به دستور سلطان احمد اول بنا شد و به همین دلیل پس از مرگ وی مسجد را مسجد سلطان احمد نامیدند. وی در همین مسجد دفن شده‌است.
این مسجد در قدیمی‌ترین بخش استانبول واقع شده که این منطقه قبل از سالهای ۱۴۵۳م، مرکز قسطنطنیه، پایتخت امپراطوری بیزانس، محسوب می‌شده است. این مسجد در نزدیکی هیپودروم قسطنطنیه واقع شده است و تا کلیسای بزرگ مسیحیان با نام ایا صوفیا فاصله‌ی اندکی دارد.
- 4. مسجد کریستال
مسجد كريستال در پارك ميراث اسلامي جزيره‌ی وان‌من در ترن‌گانوی مالزي قرار دارد و بين سال‌هاي 2006- 2008 ساخته شده است. نماهاي شيشه‌اي به‌شفافيت و ظرافت طرح كمك كرده‌اند، هر‌چند كه به نظر مي‌رسد استفاده از مصالح سبك مانند شيشه، طرح را اندكي ناپايدار جلوه مي‌دهد و با القاي شكنندگي از ثبات و صلابت كافي بهره نخواهد برد.
با وجود چنين ضعف‌هايي در نماي خارجي، معماري داخلي آن از قوام و صلابت بيش‌تري برخوردار است، به طوري كه در محل محراب شبستان اصلي آن، محيطي رؤيايي را در فضاي معنوي مسجد با نقوش اسليمي و تذهيب و استعاره‌هايي از صفات خداوند با خطوط كوفي ترسيم مي‌كند. مسجد کریستال توانسته است که به‌خوبی با محیط اطراف خود در محوطه‌سازی، بازی با آب و باغ‌سازی ترکیب شود و با محیط شهری خود هارمونی کامل داشته باشد.
- مسجد طلایی
این مسجد در حال حاضر به عنوان مركز فرهنگی مسلمانان محسوب می شود و در ناحیه‌ی قدیمی كیاپو در مجاورت مركز مسلمانان قرار دارد. این محل دارای زمینی بالغ بر 5500 متر مربع و ساختمانی قریب به 4500 متر مربع بوده و قادر است 5 هزار زن و مرد نمازگزار را در خود جای دهد. مسجد طلایی از مساجد فعال مانیل است كه به علت مركزیت خاص محله‌ی قدیمی كیاپو، هم‌واره مورد نظر و توجه قرار دارد.
از امضای قرارداد صلح تریپولی كه در سال 1976 میان دولت فردیناند ماركوس در لیبی امضا شد، دولت فیلیپین از معمر قذافی، رهبر لیبی درخواست كرد از فیلیپین بازدید كند. این درخواست پذیرفته شد و به فاصله‌ی كوتاهی پس از امضای قرارداد و قبل از آمدن سرهنگ قذافی، املدا ماركوس همسر رییس جمهوری فیلیپین كه در آن زمان فرمان‌دار مانیل بود، دستور ساخت مسجد طلایی را صادر كرد و این مسجد به فاصله‌ی كوتاهی با كمك‌های دولت لیبی در منطقه‌ی كیاپو ساخته شد.
- 6. مسجد شیخ زاید
مسجد الشیخ زاید ابن سلطان آل نهیان، مسجدی در شهر ابوظبی، کشور امارات است. این مسجد در منطقه‌ای بزرگ میان دو پل «مصفح» و «مقطع» در مدخل جزیره‌ی ابوظبی قرار دارد. نام آن هم از شیخ زاید ابن سلطان آل نهیان گرفته شده است که بنیان‌گذار و نخستین رییس کشور امارات بوده و در همین مسجد دفن شده‌است. او در ۲۰ رمضان ۱۴۲۵ ه.ق (۴ نوامبر ۲۰۰۴ میلادی) درگذشت و قبر وی در سمت شمال مسجد واقع شده‌است.
اگرچه ورود به مسجد برای نامسلمانان در امارات ممنوع است، ولی این مسجد برای امکان بازدید گردش‌گران یک استثنا است. روزانه ده‌ها زن غربی از مسجد شیخ زاید آل نهیان ابوظبی به عنوان سومین مسجد بزرگ پس از حرمین شریفین، بازدید می‌کنند، که با توجه به این که این مسجد به روی غیرمسلمانان باز است، آن‌ها هم به احترام مکان معنوی مسلمانان با پوشش‌های اسلامی، یعنی یک عبای بلند مشکی و پوشش سر وارد این مسجد می‌شوند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته از سوی سازمان کنفرانس اسلامی (منظمه‌ی مؤتمر اسلامی)، مسجد شیخ زاید، بزرگترین و نخستین (قبه) درجهان است، به ارتفاع ۸۳ متر و قطر داخلی آن ۸.۳۲ متر میباشد. وزن قبه‌ی اصلی 100 تن است و از زخارف و گچ‌بری عجین شده با الیاف نباتی که از شاه کارهای فنانین و اساتید مراکشی است، ساخته شده است. به اضافه، آیاتی از قرآن مجید بر روی دیوارهای آن حک شده، وقبه‌ی اصلی مسجد را تزیین نموده است.
عدد گنبدهای مسجد ۵۷ گنبد می‌باشند که به حجم‌های مختلف و متفاوت است و بر سر رواق‌های خارجی و مداخل اصلی و جانبی قرار دارند و تماماً با رخام و مرمر سفید و اعمال گچ‌بری بسیار زیبایی پوشانده شده است. هزینه‌ی ساخت این مسجد، دو میلیارد و ۱۶۷ میلیون درهم امارتی بوده‌است.
- مسجد فیصل
مسجد فیصل، بزرگترین مسجد ساخته شده در پاکستان بوده و در مرکز این کشور، یعنی اسلام‌آباد واقع شده است. این مسجد در سال 1986 و به وسیله‌ی مهندسان ترکی طراحی و ساخته شد. این مسجد زیبا در دشتی هموار بنا شده که جدا از معماری زیبای ساخت آن، طلوع و غروب خورشید نیز جلوه‌ای بی‌نظیر به این مکان می‌دهد. این مسجد، تنها مسجد بین‌المللی پاکستان است که اجازه‌ی ورود افراد غیر‌مسلمان نیز به داخل آن داده می‌شود.
نام دیگر این مسجد، به افتخار پادشاه عربستان، ابن عبدالله گفته شده است. ابن عبدالله در زمان ساخت این پروژه به دولت پاکستان کمک‌های نقدی زیادی کرده است.
- مسجد سلطان عمر علی سیف‌الدین
مسجد سلطان عمر علی سیف‌الدین، یک مسجد اسلامی و در عین حال سلطنتی است که در بندر سری بگاوان در برونیی؛ این کشور ثروت‌مند واقع شده است. این مسجد در میان مردم برونیی، نشان اختصاصی کشور شان نیز میباشد. این بنا در سال ۱۹۵۸ تکمیل شد و نمونه‌ی گیرایی از معماری مدرن اسلامی بوده و بزرگترین مسجد در خاور دور نیز میباشد. معماری این مسجد مخلوطی از معماری اسلامی و ایتالیایی است و توسط یک معمار ایتالیایی طراحی شد. این مسجد روبه‌روی یک تالاب مصنوعی نزدیک شعبه‌هایی از رود برونیی ساخته شده و هم‌چنین دهکده‌ی آبی کام‌پونگ آیر، این مسجد را دورتادور احاطه کرده است.
مسجد سلطان عمر سیف‌الدین دارای مناره‌های مرمری و گنبد طلا با صحن‌ها و باغ‌های حاصل‌خیز و مملو از فواره میباشد. مسجد توسط تعداد زیادی درخت و باغ گل محاصره شده که در اسلام نشان و تفسیری از بهشت است. هم‌چنین یک پل بزرگ وجود دارد که مسیر پر پیچ و خمی را از میان تالاب به سمت دهکده‌ی آبی کام‌پونگ آیر طی می‌کند. هم‌چنین یک پل مرمر دیگر وجود دارد که به بنا منتهی می‌شود و شبیه یک کشتی است که در زمانی مورد استفاده‌ی جشن‌ها و مراسم رسمی بوده است.
گنبد اصلی که قابل شناسایی‌ترین خصیصه‌ی این بنا است، با طلای خالص پوشانیده شده است. مناره‌ی، اصلی بلندترین قسمت مسجد است و آمیزه‌ای است از سبک معماری رنسانس و ایتالیایی که منحصر به فرد است و در مساجد دیگر در سراسر جهان دیده نمی شود. این مناره یک لِفت مدرن دارد که به بالای بنا می‌رود. مردمی که به بالای این مناره می‌روند، می‌توانند منظره‌ای از شهر را ببینند. داخل مسجد مخصوص نمازگزاران است و دارای شیشه‌کاری منقوش موزاییکی باشکوهی است. هم‌چنین تعداد زیادی طاق‌ها، نیم‌گنبدها و ستون‌های مرمرین در آن وجود دارد. تقریباً تمام مواد استفاده شده در این بنا از کشورهای دیگر آورده شده؛ مثلا مرمر آن از ایتالیا، گرانیت از شانگ‌های، چلچراغ‌های کریستال از انگلیس و فرش‌ها از عربستان سعودی به این مکان منتقل شده‌اند.
- مسجد نبوی
مسجد‌النبی یا حرم محمد بن عبدالله، هم‌چنین مسجد نَبوی یا مسجد پیغمبر، مسجد تاریخی مدینه است که در شرق شهر مدینه در کشور عربستان سعودی بنا شده است. این مسجد را پیامبر اسلام در سال نخست هجری و در نخستین روزهای ورود به مدینه به دست خود و به هم‌راهی مهاجران و انصار ساخت. آرام‌گاه پیامبر اسلام، که در منزل او واقع بود، پس از توسعه‌ی مسجد، در آن قرار گرفت. این مسجد از معروف‌ترین مسجدهای مسلمانان و از مهم‌ترین زیارت‌گاه‌های شان به شمار می‌آید.
از صدر اسلام تاکنون، این مسجد 11 بار به دست دولت عربستان مورد ترمیم و بازسازی و توسعه قرار گرفته است؛ اما آن‌چه که از این بنای مقدس تاکنون به شکل سنتی باقی مانده، بخش داخلی مسجد، به نام مسجد روضه است. این بنا به دست پیامبر ساخته شده و تاکنون به جز اندکی بازسازی و مقاوم سازی، تغییر دیگری بر روی آن انجام نشده است. بنای فعلی مسجد‌النبی که در سالهای اخیر ساخته شده است، به شکلی باورنکردنی تجهیز شده است. این ترمیم و توسعه به دست مهندسان آلمانی و ایتالیایی انجام شده و شکل ظاهری این مسجد را بسیار مدرن نشان می‌دهد.
سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی که در این مسجد به کار رفته است، از آخرین تکنولوژی‌های روز بهره برده و موجب آزار زایران انبوه این مکان نمی‌شود. سنگ‌های به کار رفته در صحن‌های مختلف این مسجد، از مرغوب‌ترین سنگ‌های دنیا با درخششی خاص بوده که ابهت مسجد را جدا از فضای ملکوتی آن، چند‌برابر کرده است. هم‌چنین محوطه‌ی این بنای عظیم، گنجایش حداکثر 1 میلیون نفر نمازگذار را خواهد داشت.
10.مسجدالحرام
این مسجد، مکانی مقدس است که قبله‌گاه مسلمانان نیز محسوب می‌شود. به آن کعبه، خانه‌ی خدا، بیت‌الله الحرام، بیت‌العتیق و بیت‌الحرام نیز می‌گویند. دلیل نام‌گذاری کعبه به بیت‌الحرام، این است که خداوند ورود مشرکان را به این مکان مقدس حرام و ممنوع فرموده است. بیت‌الله الحرام در شهر مکه قرار دارد و در تاریخ، مورد احترام همگان بوده‌است. بنا بر آیاتی از قرآن و روایت‌ها، خانه‌ی کعبه نخستین و مقدس‌ترین بنا و اولین مسجدی است که بر روی زمین ساخته شده است. در احادیث آمده‌است که در آغاز آفرینش سراسر زمین را آب فرا گرفته بود و نخستین خشکی که آفریده شد، زمین زیر کعبه بود که خشکی‌های دیگر از آن گسترده گشت. بر‌اساس روایت‌های اسلامی، کعبه را ابتدا حضرت آدم ساخت و سپس حضرت ابراهیم به کمک پسرش اسماعیل تعمیر و بازسازی کرد. کعبه در زمان رسول خدا و قبل از بعثت، به دست قریش و با هم‌کاری رسول خدا، بر‌اساس بنای اولیه‌ی ابراهیم، دوباره بازسازی شد. خداوند کعبه و اطراف آن را «حرم» قرار داده است، یعنی مقدس شمرده و ارتکاب گناه، قتل، شکار و تجاوز به جان و مال مردم و جنگ، دزدی، راهزنی و… را در آن جایز ندانسته‌است. وقتی مجرمی به آن‌جا پناه ببرد، کسی حق مواخذه‌ی او را ندارد.
ساختمان کعبه به شکل مربع-مستطیل و دارای چهار ضلع است که هر‌ضلع آن را رُکن می‌نامند. به مجموع چهار ضلع ارکان کعبه می‌گویند که سه رکن آن چنین نام دارند: رکن یمانی، رکن شامی و رکن عراقی. ساختمان کعبه 14.85 متر ارتفاع دارد، طولش 11.58 و عرضش 10.22 متر است. بنای کعبه از سنگ‌های سیاه و سختی ساخته شده‌است که پرده‌ی سیاهی بر روی آن قرار دارد. می‌گویند نخستین بار حضرت اسماعیل پرده‌ای بر کعبه کشید و بعدها قریش نیز چنین کردند و پرده‌داری، منصبی ویژه برای آنان محسوب می‌شد. اکنون نیز آن پرده به صورتی خاص بافته و بر روی کعبه نهاده می‌شود. این بنای شریف بخش‌های دیگری هم دارد؛ هم‌چون حجر‌الاسود، ملتزم، مستجار، حطیم و حجر اسماعیل. در نزدیکی آن نیز مقام ابراهیم و چاه زمزم واقع است.