برای تأخیر یا لغو انتخابات دیر شده است. تا برگزاری انتخابات تنها چهار روز دیگر باقی است. کمیسیون انتخابات می‌گوید کارهای انتخابات 90 درصد پیش رفته و تا چهار روز دیگر این نهاد کاملا آماده‌ی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری است. اما دیروز شماری از چهره‌های سیاسی در خانه‌ی حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین کشور گفته است که برگزاری انتخابات، افغانستان را به بحران می‌برد. در اعلامیه‌ای که از سوی دفتر مطبوعاتی حامد کرزی، رییس‌جمهوری پیشین کشور به نشر رسیده، آمده است که در شرایط کنونی نه‌تنها مالکیت و رهبری انتخابات ریاست‌جمهوری در دست مردم افغانستان نیست، بلکه شرایط سیاسی و امنیتی نیز برای برگزاری یک انتخابات شفاف، عمومی، عادلانه و افغانستان‌شمول مساعد نیست.
اگر معنای این اعلامیه این است که انتخابات باید کنار گذاشته شود، در این صورت این کار ممکن نیست. تصمیم برای لغو و حتا تأخیر انتخابات غیرواقع‌بینانه است. به چند دلیل: اول، هیچ بدیلی برای انتخابات وجود ندارد. اگر تا یک هفته‌ی دیگر انتخابات برگزار نشود، چه جای‌گزینی برای حکومت وجود دارد؟ ادامه‌ی کار حکومت وحدت ملی به هیچ عنوان توجیه‌پذیر نیست. آمدن حکومت موقت که هرازگاهی زمزمه‌ی آن از سوی شماری سیاست‌مداران شنیده می‌شود، بدون شک افغانستان را به بحران می‌برد. مضاف بر این‌که هیچ سازوکاری عملی برای به میان‌آمدن حکومت موقت وجود ندارد که هیچ، این کار بازگشت به گذشته است. چند ماه پیش نیز سروصداهای زیادی برای ایجاد حکومت موقت به راه انداخته شد، اما این صرف یک ادعا بود و هیچ راهکار عملی برای آن وجود نداشت. اکنون نیز وضعیت همین است. نه ادامه‌ی کار حکومت وحدت ملی مشروعیت دارد و نه هم راهکار غیر از انتخابات. یعنی هردو گزینه با نظم مبتنی بر قانون اساسی در تضاد است.
دوم، سیاست‌مداران که دیروز گفته‌اند، برگزاری انتخابات کشور را به بحران می‌برد پیشنهاد کرده‌اند باید به‌جای انتخابات روی روند صلح تمرکز کرد. اما صلح روندی نیست که در یک روز یا دو روز بتوان به آن دست یافت. اکنون روند صلح پیچیده‌تر از گذشته است. گروه طالبان در روزهای که قرار بود توافق‌نامه‌ی صلح با واشنگتن امضا کند، با خشونت‌آفرینی برای امتیاز بیش‌تر، این گفت‌وگوها را به بن‌بست کشاند. در شرایط که به قول ترمپ روند صلح از دید آمریکا مرده است و دولت افغانستان رسما اعلام کرده که تا بعد از انتخابات پرونده‌ی صلح را بسته است، چگونه انتخابات را می‌توان کنار گذاشت و دوباره گفت‌وگوهای صلح را از سر گرفت. سوم، کمیسیون انتخابات ماه‌ها است که برای برگزاری انتخابات هزینه می‌کند. بسیاری کارهای برگزاری انتخابات تا 90 درصد پیش رفته است. مواد حساس انتخاباتی در بیش‌تر ولسوالی‌ها ارسال شده است. بدون شک تا کنون انتخابات هزینه‌ی زیادی روی دست افغانستان گذاشته است؛ مبنی بر این‌که بیش‌ترین مصرف انتخابات امسال از هزینه‌ی دولت افغانستان فراهم شده است. بدون شک برای اقتصاد ورشکسته‌ی کشور این میزان، هزینه‌ی کمی نیست. دست‌کم نمی‌توان آن‌را نادیده گرفت. بنابراین، اگر خواست این شمار سیاست‌مداران ناظر بر لغو انتخابات باشد که نه ممکن است و نه منطقی. ممکن نیست؛ زیرا هیچ بدیلی برای آن وجود ندارد. منطقی نیست به این دلیل که افغانستان در 18 سال گذشته قربانی‌های زیادی برای پاگرفتن دموکراسی داده است. انتخابات و مردم‌سالاری نماد اصلی دموکراسی است. در یک کلام انتخابات یک ارزش است و نظام‌های بیرون‌آمده از انتخابات برای مردم قابل پذیرش است.
اما اگر معنای موضع دیروز شماری از سیاست‌مداران در خانه‌ی آقای کرزی نقد وضعیت موجود انتخابات باشد، بدون شک درست و منطقی است. متاسفانه نمی‌توان نگران مشکلات جدی که در برابر انتخابات متصور است، نبود. به‌ویژه این‌که هیچ انتخاباتی در کشور خالی از مشکلات نبوده است. ترس از تکرار مشکلات که در انتخابات 2014 پیش آمد، برای مردم یک کابوس است. به‌ویژه این‌که از همین حالا نگرانی‌ها از تقلب سازمان‌یافته زیاد است. از همین حالا بسیاری از نامزدان به‌صورت تلویحی گفته‌اند که نتیجه‌ی انتخابات را نمی‌پذیرند. از طرف دیگر، تصویر روشن از چگونگی تأمین شفافیت در انتخابات روی دست نیست یا دست‌کم نگرانی‌های جدی در این زمینه وجود دارد. مجموع اینحرفها می‌رساند که اگر موضع آقای کرزی و سیاست‌مداران همسو با او ناظر بر نقد و نگرانی از وضعیت موجود باشد، درست.
نظر ما این است که به‌رغم مشکلات موجود باید به انتخابات رفت، اما تمام طرف‌ها مسئولیت دارند که به وظایف‌شان درست عمل کند. کمیسیون تمام توان خود را در مدیریت درست و برگزاری انتخابات سالم و شفاف به‌کار گیرد، نامزدان وظیفه دارند به‌جای سازماندهی تقلب و غوغاسالاری به فکر نظارت و همکاری در برگزاری انتخابات باشند و همچنان نقش نهادهای ناظر داخلی و بین‌المللی بسیار پراهمیت است. در نتیجه تنها راه حل، انتخابات شفاف است.